Volksgezondheid Flashcards
Determinanten van gezondheid
persoonsgebonden factoren
omgevingsfactoren
leefstijlfactoren
persoonsgebonden factoren
erfelijke, verworven en psychische factoren
omgevingsfactoren
fysieke omgeving (luchtkwaliteit, temperatuur, UV-straling, lawaai, waterkwaliteit
enzo) en de sociale omgeving.
leefstijlfactoren
ook wel gedragsfactoren genoemd. Hierbij gaat het om gedrag dat een gunstige of ongunstige invloed kan hebben op de gezondheid, zoals lichaamsbeweging, roken, overmatig alcoholgebruik en dieet.
meeste verlies aan jaren door sterfte en ziekte komt in Nederland door
- Roken, 2. Ongezonde voeding, 3. Hoge bloeddruk
De vijf belangrijkste determinanten van ziektelast zijn bij low income countries:
- Child and maternal malnutrition,
- Air pollution,
- Unsafe water et cetera,
- Unsafe sex,
- Dietary risks
Bij lower middle income countries zijn dit:
- Child and maternal malnutrition,
- Dietary risks,
- High systolic blood pressure,
- Air pollution,
- Tobacco
Bij upper middle income countries zijn het:
- Dietary risks,
- High systolic blood pressure,
- Tobacco,
- Alcohol and drug use,
- High BMI
Bij high income countries zijn de belangrijkste determinanten:
- Tobacco,
- Dietary risks,
- High systolic blood pressure,
- High BMI,
- Alcohol and drug use
universele preventie
richt zich op de algemene (gezonde) bevolking (om actief de gezondheid te beschermen en te
bevorderen
selectieve preventie
selectieve preventie is gericht op bevolkingsgroepen met een hoog risico (om een bepaalde ziekte te voorkomen),
Geindiceerde preventie
gericht op mensen met beginnende klachten (om te voorkomen dat de beginnende klachten verergeren tot een aandoening)
Zorggerelateerde preventie
gericht op individuen met een ziekte (om te
voorkomen dat de bestaande ziekte leidt tot complicaties).
primaire preventie
het voorkomen van nieuwe gevallen door het wegnemen of verminderen van de onderliggende oorzaken.
secundaire preventie
het opsporen van een aandoening in een zo vroeg mogelijk stadium, zodat door
vroege behandeling verergering van de ziekte wordt voorkomen.
tertiaire preventie
het voorkomen of beperken
van de gevolgen van een vastgestelde aandoening.
3 typen preventiemaatregelen
- gezondheidsbescherming,
- gezondheidsbevordering
- ziektepreventie.
gezondheidsbescherming
omgeving wordt veranderd
kans op blootstelling verkleind
gezondheidsbevordering
bevorderen gezond gedrag
voorlichting
ziektepreventie
gericht op het voorkomen van specifieke ziekten of signaleert deze
vroegtijdig. Voorbeelden zijn het rijksvaccinatieprogramma, screening en preventieve medicatie.
4 fasen gedragsverandering
- ongemotiveerd,
- gemotiveerd,
- actie
- gedragsbehoud
planmatige aanpak determinanten
- eerst een epidemiologische analyse,
- dan een analyse van gedragsdeterminanten,
- dan interventieontwikkeling
- gevolgd door implementatie.
preventieparadox
omvat de (schijnbare) tegenstelling dat preventieve
maatregelen op populatieniveau een grote gezondheidswinst opleveren, maar relatief weinig voor elk individu in die populatie.
WGBO vergunning
niet bij kanker, straling of niet te behandelen
ICF
KIJK!
Een hoge ziektelast wordt
veroorzaakt door:
- een hoge incidentie van sterfgevallen
- sterfte op relatief jonge leeftijd
- hoge prevalentie van beperkingen en handicaps
- de ernst van beperkingen en handicaps.
Wpg
regelt GGD en preventie
groep a b c
a - meteen
b1 - 24u
b2 en c - werkdag
kwaliteitsindicatoren
structuur = aant bedden
proces = ct scan gemaakt?
uitkomst = sterfte
Zvw
zorgverzekeringswet
verplicht basisverz
Wlz
langdurig
wmo
maatschappelijke ondersteuning
pathways kwaliteitsverbetering
change:
selection:
reputation: ja
rankability
geeft de mate weer waarin geobserveerde ranks echte variatie weergeven versus toevallige variatie
case-mix
voorspellend voor de uitkomst, verschillend tussen ziekenhuizen en niet te beïnvloeden door het ziekenhuis.
Voordelen van uitkomstmaten als kwaliteitsindicator
relatief makkelijk te verzamelen zijn en relevant zijn voor patiënten.
Nadelig van uitkomstmaten als kwaliteitsindicator
slechte zorg gecompenseerd kan worden met goede zorg, uitkomsten gevoelig zijn voor case-mix en toeval en niet
zeggen wat precies slecht gaat.