vetserieus samenvatting Flashcards
hoe wordt bilirubine in de circulatie vervoerd?
aan albumine gebonden, want het is hydrofoob
hoe verloopt de afbraak van heem?
- door hemoxygenase wordt de ringstructuur van heem verbroken en ijzer vrijgemaakt, waarbij het groene billiverdine ontstaat
- billiverdine wordt door billiverdinereductase omgexet in billirubine
welke twee actieve processen zijn nodig om billirubine naar het gal te krijgen?
- het moet hydrofiel gemaakt worden door conjugatie
- actieve uitscheiding met de gal over de galcanaliculi
wat gebeurt er met billirubine in de darm?
in het colon wordt billirubine omgezet in kleurloos urobilinogeen en vervolgens in stercobillines, wat de kleur aan feces geeft
waar wijst een verhoogd plasma geconjugeerd billirubine op (behalve bij paard)?
op een pathologisch proces van lever of galwegen
waardoor krijgt een dier bij cholestase donkere urine?
doordat het geconjugeerde bilirubine de urine in gaat
hoe kan billirubine gemeten worden in het plasma?
met de Heymans van den Bergh reactie: hierbij is onderscheid te maken tussen geconjugeerd en ongeconjugeerd billirubine
welke twee primaire galzuren worden gemaakt door de hepatocyten?
- cholzuur
- chenodeoxicholzuur
waar is de galstroom van afhankelijk?
- productie proximaal
- concentratie distaal
Waar is de productie van gal van afhankelijk?
- de helft is afhankelijk van de actieve uitscheiding door hepatocyten
- de andere helft komt van actieve secretie van natrium naar de galcanaliculi door de hepatocyten en van uitscheiding van bicarbonaat en chloride door de epitheelcellen in de grote intra-hepatiche galwegen
waar wordt de actieve secretie van natrium naar de galwegen door gestimuleerd/geremd?
gestimuleerd:
- barbituraten
- insuline
geremd:
- oestrogenen
- thyroxinedeficiënties
- chloorpromazinederivaten
waar gaat het gal heen als het niet direct naarhet duodenum gaat?
naar de galblaas
welke stof kan een langdurige galblaascontractie geven?
cholecystokinine
welke stoffen die normaal in hoge concentratie in gal voorkomen, zie je in het bloed terug bij cholestase?
- galzuren
- billirubine
- AF
- gamma GT
welke twee oorzaken zijn er voor cholestase?
- intra-hepatische cholestase: kan veroorzaakt worden door alle leverziekten
- extra-hepatische cholestase: een obstructie in de ductus choledochus, oorzaak is meestal een tumor van duodenum of pancreas, of een galsteen
waar duidt icterus zonder bleke slijmvliezen meestal op?
een primair leverprobleem, door een combinatie van cholestase en een verhoogd aanbod aan billirubine
waar duid een icterus met anemiekenmerken meestal op?
een secundaire icterus door hemolytische hypoxie
bij welk probleem is de lever niet gestuwd en te klein, maar de organen die van de poortader afhankelijk zijn (milt, mdk) wel gestuwd en te groot?
portale hypertensie
AF
alkalische fosfatase
waar worden erytrocyten afgebroken?
- voornamelijk in de milt
- lever
- beenmerg
door welke stof wordt billiverdine omgezet tot billirubine?
billiverdinereductase
wat is het verschil tussen geconjugeerd en niet-geconjugeerd billirubine?
geconjugeerd billirubine is wateroplosbaar en noemen we ook wel direct omdat het klaar is voor gebruik.
wat zijn mogelijke oorzaken voor stijgingen in het ongeconjugeerde billirubine in het bloed?
- verminderd functioneren van de lever, verminderde glucuronidatie door de lever
- verhoogd aanbod van afvalproducten (hemolytische anemie)
- cholestase, hoge gehaltes geconjugeerd billirubine geeft een negatieve feedback, waardoor er minder glucuronidatie voot de billirubine is en dus een stijging van ongeconjugeerd billirubine
welke oorzaken zijn er voor stijging van geconjugeerd billirubine in het bloed?
cholestase door:
- galafvoer problemen
- parasitaire infecties (leverbot)
- ulcera in de dunne darm
- epitheel problemen van galgangen/tumoren
- pancreatitis
wat is een belangrijke voorwaarde voor het nemen van een leverbiopt?
dat men weet dat de bloedstolling normaal is.
- leverpatiënten kunnen een verstoorde stolling hebben door DIS, minder aanmaak van stollingseiwitten in de lver en minder vit K opname door gebrek aan gal
Hoe werkt een galzuur provocatietest?
de concentratie galzuren wordt gemeten na het geven van een vetrijke maaltijd
waarom kun je bij icterische dieren de mate van cholestase niet betrouwbaar vaststellen met een galzuur-provocatietest?
omdat de productie van gal en de absorptie in de darm per dag verschilt
waarom hebben dieren met een porto-cavale shunt sowieso een hoge concentratie galzuren in het bloed?
omdat de galzuen niet effectief via de entero-hepatische kringloop worden gefilterd
waarom verwacht je bij een porto-systemische collaterale circulatie bij alle diersoorten een hepato-encephalopathie?
omdat door de directe verbinding tussen de vena porta en de vena cava de stoffen uit de darm niet door de lever gaan. Hierdoor kunnen deze stoffen direct in de hersenen terecht komen.
Waarom moeten dieren met leverfalen op een eiwitarm dieet gezet worden?
Bij leverlijden wordt meer glucagon geproduceerd, en vindt er dus spierafbraak plaats waardoor eiwitten vrijkomen die tijdens de afbraak omgezet worden tot ammoniak. Hierdoor wordt de flux van ammoniak naar de hersenen gestimuleerd.
waarom ontstaat bij katten heel gemakkelijk hepato-encephalopatie?
- vastende katten -> vetstapeling in lever -> verstoorde functie lever -> meer ammoniak -> HE
- arginine tekort (essentieel) -> amoniak niet omgezet tot ureum -> HE
welke diersoort uitzonderingen zijn er m.b.t. fase II reacties van de biotransformatie?
- katten kunnen niet glucuronideren
- honden kunnen niet acetyleren
- varken geen sulfaat conjugatie
- paard geen glycine conjugatie
welke twee reacties vinden plaats tijdens biotransformatie in de lever?
fase I reacties: oxidaties (koppeling van 1 O2) door de cytochroom p450 enzymen
- afhankelijk van de structuur van het metaboliet kan deze direct het lichaam verlaten of een fase II reactie ondergaan
fase II reacties: om de wateroplosbaarheid te vergroten worden de stoffen aan een lichaamseigen stof gekoppeld via conjugatie
wat is het first pass effect?
het passeren van het metaboliet na orale toediening, waardoor een groot deel geëlimineerd wordt. Een bepaald percentage van de dosis komt dus in de circulatie.
welke factoren beïnvloeden het first pass effect?
- capaciteit van de lever om de metaboliet uit het bloedplasma te extraheren
- doorbloeding
wat zijn de (5) algemene maatregelen bij een intoxicatie?
- voorkomen van blootstelling aan het gif
- stabilisatie van de vitale lichaamsfuncties
- toedienen van een antidotum
- verwijderen van het gif uit het lichaam
- maatregelen die genezing en herstel bevorderen
op welke drie manieren kunnen bij een intoxicatie de cellulaire energiestofwisseling aangetast worden?
- ontkoppeling van de oxidatieve fosforylering dat leidt tot zuurstofgebrek en ATP gebrek
- remming van de oxidatieve fosforylering, de ATP neemt af maar het zuurstofverbruik eveneens
- remming van de macromolecuulsynthese door stoffen die aan DNA of de ribosomen binden
waardoor kun je hoofdpijn krijgen bij leverproblemen?
hepato-encephalopathie: door onvoldoende verwijdering van ammoniak wat naar het zenuwstelsel gaat en daar via dopaminerge receptoren hoofdpijn veroorzaakt
Hoe verloopt de toxiciteit van alpha toxinen B1?
- worden omgezet door verschillende biotransformaties, met 4 mogelijke metabolieten waarvan 1 toxisch is (epoxine)
- epoxine is zeer reactief en bindt aan eiwit en DNA en veroorzaakt op deze manier DNA adducten en mutaties en uiteindelijk kanker
welke drie aspecten komen kijken bij de behandeling van een leverintoxicatie?
- opwekken van braken
- voorkomen van absorptie
- bevordering van de eliminatie
welk anti-oxidant wordt in de diergeneeskunde veel gebruikt?
sylimarin
hoe werkt sylimarin?
als anti-oxidant door het wegvangen van vrije radicalen of het stimuleren van cel-specifieke anti-oxidanten
waar kunnen biotransformatie reacties plaatsvinden?
- lever
- darm
- nier
- bloed
- long
- pens
Hoe verloopt de toxische werking van sint Jacobskruid bij het paard?
in sint jacobskruid zit pyrrolizidine alkaloïd -> wordt in de lever omgezet in pyrrolen -> gaat een verbinding aan met DNA en is dus toxisch -> cel kan niet meer delen en er ontstaan megalocyten
Hoe verloopt de toxiciteit van paracetamol bij de kat?
metaboliet is NAPQI dat door CYPP450 ordt gevormd en aan de hepatocyten membraan bindt en zo zorgt voor membraanschade en necrose. Daarnaast zorgt het voor oxidatieve tress van de hepatocyten.
in welke vormen kan parenchymnecrose op basis van morfologie worden ingedeeld?
willekeurig verspreid:
- focale necrose: willekeurig in eilandjes
zonale necrose:
- centrolobulair: rond de terminale tak van de v. hepatica, heel typisch bij hypoxie
- paracentraal: 1 acinus grenzend aan de v. hepatica
- periportaal: rond de portaal driehoek
- confluent/bridging: grotere groepen levercellen, gaat samen met ontstekingsreactie
- panlobulair en massief: geheel lobje van Kiernan, massief is meerdere lobuli
- fulminante hepatitis: hele lever, altijd DIS icterus en HE, dieren overlijden binnen een dag
welk type parenchymnecrose is heel typisch bij hypoxie?
centro-lobulair
Hoe noemen we een leverparenchymnecrose met de daarbij behorende, meestal secundaire ontstekingsreactie?
hepatitis
wat is een voorwaarde dat de lever na een hepatitis geheel kan herstellen?
het reticulinenetwerk moet intact gebleven zijn
vanuit waar vindt herstel van de lever plaats na schade?
vanuit de stamcellen die rondom het portale gebied liggen
welke cellen van de lever hebben stamcelcapaciteit?
de epitheelcellen van de kleinste galkanaaltjes
wat gebeurt er met de lever tijdens een chronische hepatitis?
- voortdurende leverbeschadiging
- verminderd regeneratievermogen
- verbindweefseling
- lever wordt kleiner en fibrotisch
- functieverlies en portale hypertensie
wat is de definitie van fibrose?
de aanwezigheid van een toegenomen hoeveelheid reticuline en collageen vezels op basis van nieuwvorming
wat is de definitie van cirrhose?
een na levercelverval optredend diffuus proces, gekenmerkt door fibrose en ombouw van de normale structuur in hyperplastische noduli
welke twee soorten cirrhose zijn er?
- micronodulair: lever heeft een fijnknobbelig aspect met uniforme noduli kleiner dan 3mm
- macronodulair: grof en knobbelig aspect, noduli zijn niet even groot en groter dan 3mm
bij welke diersoorten komt acute hepatitis vooral voor?
alle diersoorten, maar vooral bij:
- konijnen
- paarden
- honden
bij welk dier komt een primaire hepatitis bijna niet voor?
kat
wat zijn de meest voorkomende oorzaken van acute hepatitis?
- infecties
- toxinen
- hypoxie
welke infectieuze aandoening speelt een rol bij acute hepatitis bij de hond?
canine adenovirus type 1
welke infectieuze aandoeningen speelt een rol bij acute hepatitis bij het paard?
- equine arteritisvirus
- infectieuze anemievirus
welk type hepatitis wordt veroorzaakt door intoxicatie met organische oplosmiddelen?
fulminante hepatitis
Hoe kan bij paarden en herkauwers leverschade leiden tot fotosensibiliteit en verbrandingsdermatitis van ongepigmenteerde huiddelen?
doordat de leverstoornis kan leiden tot problemen met de omzetting van phylloerytrine, een stof die wordt geproduceerd bij de afbraak van chlorofyl.
waardoor wordt een icterus zonder anemie altijd veroorzaakt?
door een leverziekte
door welk virus wordt hepatitis contagiosa canis veroorzaakt?
canine adenovirus type 1
welke dieren zijn gevoelig voor hepatitis contagiosa canis (HCC)?
jonge honden <1 jaar
wat is de incubatietijd van het canine adenovirus type 1, dat HCC veroorzaakt?
2-5 dagen
hoe verloopt de infectie met canine adenovirus type 1, dat HCC veroorzaakt?
per os of per inhalatie
waar vermeerdert het virus zich bij een infectie per os met het canine adenovirus type 1?
het virus vermeerdert zich in de tonsillen en lymfeknopen, waarna een viremie volgt