Ürtiker ve anjiyoödem Flashcards
Ürtiker nedir
Etrafı eritemle çevrili keskin sınırlı kabarıklık(üst dermis)
Yuvarlak veya düzensiz sınırlı
Derinin vasküler reaksiyonu
Etrafındaki eritem basınçla solar
***Kaşıntılı
İz bırakmadan solar
*Batıp çıkan özellikte aynı yerde kalma süresi 1-24 saat
Akut kronik ürtiker nedir
<6hf akut
>6hafta,haftada en az 2 gün kronik ürtiker
Çoğunluğu akuttur
**İyileşir
Ürtiker mikroskop bulguları nedir
Dermal ödem
Dilate kan damarları ve perivasküler inf hücreler
Normal epidermis
Ürtiker patogenezi nedir
Mast hücre ve bazofil degranülasyonu kabarıklık ve kızarıklıktan sorumlu
*Alerjenle indüklendiğinde klasik Tip1 IgE aarcılı aşırı duyarlılık reaksiyonu oluşturur
Histamin ve diğer vazoaktif medyatör salınımı,artmış kan akımı vasküler geçirgenlik ve VD
Farklı uyaranlar ve nonimmünolojik mekanizmalar da aynı durumla sonuçlanabilir
Endotelyal ödem çok azdır ve lökositoklazi görülmez
Anjiyoödem nedir
**Temel bulgu:Şişlik
**Derin dermis ve subkütan doku
Sıklıkla yüz ve ekstremite kısmı tutulur
İç organlar da etkilenebilir
***Kaşıntı nadir
Ağrı ve yanma hissi ön planda
Günler sürebilir
Ürtiker ve/veya anjiyoödem anaflaksinin ilk bulgularından olabilir
D
Anjiyoödem patogenezi nedir
Ürtikerle aynıdır
Mast hücre ve bazofil degranülasyonu kabarıklık ve kızarıklıktan sorumlu
*Alerjenle indüklendiğinde klasik Tip1 IgE aarcılı aşırı duyarlılık reaksiyonu oluşturur
Histamin ve diğer vazoaktif medyatör salınımı,artmış kan akımı vasküler geçirgenlik ve VD
Farklı uyaranlar ve nonimmünolojik mekanizmalar da aynı durumla sonuçlanabilir
Endotelyal ödem çok azdır ve lökositoklazi görülmez
Ürtiker/anjiyoödem patogenezinde etkili mekanizmalar nelerdir
1-İmmün ilişkili(IgE)–antijenler
2-Kompleman ilişkili(anafilotoksinikolajen vasküler hastalıklar)
3-Oto-immün
4-Bilinmeyen
5-Non immün ilişkili(kolinerjik ajan,fiziksel uyaran,B-adrenerjikler,nonimmün histamin salınımı yapanlar)
Ürtiker tipleri nelerdir
1-Spontan ürtiker
Akut spontan
Kronik spontan
2-Fiziksel ürtiker
Soğuk ürtiker
Geç basınç ürtiker
Lokalize sıcak ürtiker
Solar ürtiker
Vibratuar ürtiker
3-Diğer indüklenebilen ürtiker
Akuajenik ürtiker
Kolinerjik ürtiker
Kontakt ürtiker
Egzersiz ilişkili ürtiker
Akut ürtiker etkenler nelerdir
Enfeksiyonlar%48
Besinler %23 (İnek sütü,yumurta,buğday,yer fıstığı,ağaç yemişleri,soya,karides)
İlaçlar(NSAİİ,penisilin ve diğer abler,ACE inhibitörleri)
Böcek ısırması(arı,ateş karıncası)
İnhaler alerjenler
İdiyopatik
Akut ürtikerde tanısal yaklaşım ve tedavi nedir
Öykü
FM
Genelde komplikasyonsuz iyileşirler
Alerjik olanlarda eliminasyon ve antihistaminiğe yanıt en iyidir
**Anaflaksiyi gözden kaçırma
Dermografik ürtiker nedir
Basıya bağlı hızlı gelişen yüzeysel kabarıklık ve yoğun kaşıntı
En sık fiziksel ürtiker tipidir
Genç erişkinlerde sıktır 6-7 yıl devam edebilir
Fiziksel ürtiker tipleri nelerdir
Dermografik ürtiker
Geç basınç ürtikeri
Soğuk ürtikeri
Solar ürtiker
Geç basınç ürtikeri nedir
Vertikal,statik basıncı takiben 4-8 saat sonra gelişen ve 8-48 saat devam eden derin ve ağrılı şişlik
Avuç,taban,kalça ve sırtta
Soğuk ürtikeri nedir
Buz küp testi ile görülür
Sıklıkla idiyopatik
Solar ürtiker nedir
280-760nm dalga boyu ışınlarda oluşur
En sık UV ışınıyla oluşur
Güneşe sürekli maruz kısımlarda oluşur
Kolinerjik ürtiker nedir
Dış etkenler yerine vücut iç ısısının artışına bağlıdır
Egzersiz,sıcak banyo,baharatlı yiyecekler,alkol gibi etkenler vücut iç ısısını artırarak kolinerjik ürtikere neden olur
Eritemle çevrili toplu iğne başı büyüklüğünde kabarıklıklarla karakterizedir
Akuajenik ürtiker nedir
Nadirdir
Sıcaklıktan bağımsız dakikalar içinde suyun değdiği yerlerde ürtiker oluşur
KRONİK ÜRTİKER NEDİR
eTYOLOJİK TANI GENELDE ZORDUR
Nedeni sadece %20 vakada belirlenir
Erişkinlerde özellikle orta yaşlı kadınlarda daha sıktır
Genelde atopi ya da alerji ile ilişkili değildir
Altta yatan besina lerjisi çok nadirdir
Parazitik enfeksiyonlar andiren altta yatan nedendir
Kronik Ürtiker etyolojisi needir
İdiyopatik:en sık
Fiziksel etkenler
Psödoalerjenler:Besin katkı maddeleri
İlaçlar
Otoantikorlar
Enfeksiyonlar
Otoimmün hastalıklar
Maligniteler
Akut ürtiker/anjiyoödem muayenesi nasıl yapılır
Tanı için bulgular yoksa:
Lab gerekli değil
Tedavi:Akut tedavi,alerjenden uzaklaşma,antihistamin
Tanı için bulgular varsa :
Deri prik testi veya spesifik IgE bakılır
Üritker/anjiyoödem ayırıcı tanı nedir
herediter anjiyoödem
Eritema multiforme
Ürtikeryal vaskülit
Primer mast hücre bozuklukları
Herediter anjiyoödem nedir
C1q esteraz inhibitör eksikliği
Anjiyoödem(tekrarlayan,antihistaminlere yanıtsız)
**Ürtiker -
Aile hikayesi
Visseral organ tutulumu
Laringeal ödem
Abdominal atak
Eritema multiforme nedir
Mikoplazma,HSV,diğer enfeksiyonlar,ilaç
Akut mukokütanöz hipersensitive reaksiyonu
Ani başlangıç,hızlı progres
Simetrik,akral yerleşim
Kaşıntı daha az
Yanma hissi yoğun
Ürtiker anjiyoödem tedavisi nedir
Alerjen tespit edilirse uzak durulması gerekmektedir
***Antihistaminik tedavinin temelidir
Tüm ürtiker tiplerinde etkilidri
- jenerasyon ahler uzun süreli terapotik etkinlik ve tek günlük doz açısından iyidir
**Setirizin,levosetirizin,loratadin,desloratadin ve feksofenadin çovuklarda güvenli olarak kullanılabilir
- jenerasyon AHlerin üstünlükleri nedir
Sedasyon yapmaz
Antikolinerjik YE yok
Kullanımı kolay
Birinci jenerasyon AHlerin görevi nedir
SSSyi suprese ederler
Antikolinerjik YE var
Sedasyon kognitif ve psikomotor performansı bozar
Birçok ilaçla etkileşime girebilir
Kısa süreli terapotik etkinlik
Ürtiker anjiyoödem tedavisinde KTSler rutin olarak kullanılmalıdır
Y
AH tedavisine cevap vermeyen ağır akut ürtikerde kısa süreli(max7gün) sistemik KTS tedavisi kullanılabilir
Prednisolon 1mg/kg/gün
