Brainscape's Knowledge GenomeTM

Browse over 1 million classes created by top students, professors, publishers, and experts.


See full index

Andrologische aspecten > Urogenitale tumoren en hun impact op seksualiteit > Flashcards

Urogenitale tumoren en hun impact op seksualiteit Flashcards

1
Q

Kanker en seksualiteit

A

De diagnose kanker kan een uitgesproken impact hebben op de seksualiteitsbeleving
* Biologisch
o Vermoeidheid, ziektegevoel, pijn, misselijkheid, hormonale stoornissen
o Neveneffecten van behandelingen (chirurgie, radiotherapie, medicatie)
* Psychologisch
o Depressie, stress, angst, verdriet, kwaadheid, onbegrip
o Body image, zelfvertrouwen
* Sociaal
o Relatie met partner (minnaar vs verzorger), relatieproblematiek, communicatieproblematiek,…,
o Seks en intimiteit: vermijding
o Werk/financiële problematiek

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Prostaatkanker ontstaan

A
  • Hormoongedreven
    o Prostaat groeit oiv DHT dus T speelt ook een rol bij prostaatkanker
    Prostaatkanker is in het overgrote deel van de gevallen niet klinisch significant is (geen uitzaaiing) en is een indolente/slapende kanker
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Prostaatkanker risicofactoren

A

o Westers dieet (dierlijke vetten) > overgewicht
 Iemand in Japan heeft bv een vrij laag risico op prostaatkanker, wanneer deze migreert naar westen zie je het risico verhogen
 Risico laagste in mediterraan gebied en hoogste in Noord-EU
o Afrikaanse afstamming
 Afro-Amerikanen hebben hoger risico maar ook een hoger risico op een agressievere vorm
o Familiegeschiedenis
o BRCA mutaties
 BRCA mutaties ook bij borstkanker of ovarium kanker –> genetisc

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Prostaatkanker prevalentie

A
  • Gemiddelde leeftijd: 66 jaar
  • Hierbij is er ook een factor screening
    o In het Westen wordt er meer gescreend dus ook meer cijfers dan in ontwikkelingslanden
    o Als je in westen prostaatkanker krijgt blijf je redelijk lang leven, in ontwikkelingslanden niet
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Prostaatkanker screening en preventie

A
  • Prostaatkanker is een screening-gedetecteerde kanker, meestal diagnose door vaststellen van verhoogd PSA
  • Daardoor veelal diagnose in vroege stadia, en niet altijd therapie nodig.
    o Preventie is er niet echt
    o Gezonde levensstijl,
    o “Chemopreventie” (isoflavonen, lycopeen,…) > weinig soliede bewijs
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Prostaatkanker diagnose

A

PSA
MRI
Prostaatbiopsies

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Prostaatkanker diagnose: PSA

A

Prostaat specifiek antigeen
Wanneer dit snel omhoog gaat weet je vaak dat er iets mis is in de prostaat
PSA lekt naar bloedbaan door neovascularisatie van de tumor en door slechte barrière tussen bloedbaan en prostaatweefsel

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Stadia & prognose prostaatkanker

A

Vier stadia
Gaat van stadium 1: 100% overlevingskans naar stadium 4: 50% overlevingskans
Kans dat je aan prostaatkanker sterft is erg klein zelfs wanneer het buiten de kapsels groeit

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Stadium 1 prostaatkanker

A

Tumor beperkt (lokaal) tot de prostaat en met PSA <dan 10ng/dl

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Stadium 2 prostaatkanker

A

Tumor beperkt (lokaal) tot de prostaat en met PSA <dan 10-20ng/dl
Tumor ligt dicht bij kapsels dus geeft kans op uitzaaing

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Stadium 3 prostaatkanker

A

Agressieve tumor danwel lokaal gevorderde tumor (T3-T4)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Stadium 4 prostaatkanker

A

Tumor uitgezaaid naar de lymfeklieren of metastasen op afstand

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Behandeling prostaatkanker

A

stadium 1: afwachten en strikt opvolgen: active surveillance (niet behandelen wanneer je geen teken hebt dat de tumor groeit)
stadium 2: porstatectomie (dicht bij kapsels), radiotherapie (+/- hormoontherapie)
stadium 3: porstatectomie (verder af van kaspels), radiotherapie, hormoontherapie
stadium 4: hormoontherapie, chemotherapie, bij weinig metastasen ook behandelen van primaire tumor

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Hormoontherapie prostaatkanker

A

o Androgen blockers
o LHRH a(nta)gonists

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Prostatectomie

A

Weghalen van prostaat

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Verschil in prostatectomie bij prostaathyperplasie en prostaatkanker

A

Bij groter worden van prostaat, zit dit in transitiezone en dus gaan ze de prostaat in die zone pellen
Bij kanker zit het in de perifere zone dus gaan ze de volledige prostaat verwijderen, zaadblaasjes gaan hierbij ook volledig weg
–> komt dicht bij zenuwen dus kans op erectiestoornissen

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Psychogene impact op seksualiteit van behandelingen prostaatkanker

A

Alle behandelingen kunnen een impact hebben op de seksualiteit
o Anxiety
o Stress
o Depressie
o Impact op seksualiteit
 Verminderd libido
 Verminderde opwinding

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Impact op seksualiteit van chirurgische behandelingen prostaatkanker

A

 Droog orgasme
–> alles van het ejaculaat loopt door de prostaat, enige is het vocht dat door teelbal wordt geproduceerd
 Incontinentie-climacturie
–> doordat de bekkenbodemspieren verzwakt worden

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Impact op seksualiteit van radiotherapie behandelingen prostaatkanker

A

 Erectiestoornissen
 Soms pijnlijk orgasme
 Verminderde intensiteit orgasme

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Impact op seksualiteit van hormonale therapie behandelingen prostaatkanker

A

 Verminder libido
* Eerste seksueel symptoom wanneer T gaat verminderen
 Erectiestoornissen
 Anorgasmie of vertraagd orgasme
 Vermoeidheid

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Impact op seksualiteit van chemotherapie behandelingen prostaatkanker

A

 Verminderd libido
 Vermoeidheid
 Bijwerkingen
 Chemo is eindstadium dus ze hebben alles van de vorige behandelingen al gehad

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Behandeling van seksuele problematiek in prostaatcarcinoom

A
  • Hormoontherapie: eventueel behandelinsgpauzes (intermittent)
  • Libido: counseling
  • Orgasmeproblematiek: pijnlijk orgasme: alfablokkers.
    o Moeilijk orgasme: exploreren wat werkt in koppel, counseling, voorzichtig met T geven.
  • Stimuleren om fit te blijven
  • Climacturie/incontinentie: bekkenbodemtraining, chirurgie
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Frequentie van ED bij behandeling van prostaatkanker

A

Wachten/active surveillance: laagste
Hormoontherapie en chirurgie: hoogste
Radiotherapie: midden
Het merendeel van mensen met ED bij PCA kregen geen interventie aangeboden ondanks dat we weten dat er velen zijn die neveneffecten van behandelingen ervaren

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Oorzaak van ED bij PCA

A

Er wordt aan de zenuwen getrokken of ze worden afgebrand bij chirurgie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

Behandeling ED in PCA

A
  • Counseling en beheren van verwachtingen
  • PDE5 inhibitors
  • Intracavernous Injections
  • Penile Implant
  • (Bij vacuumpomp gebruik je in deze context het spanbandje niet)
    Hypothese dat wanneer mannen elke dag een erectie krijgen het weefsel kan herstellen
26
Q

Factoren om mee te nemen in counseling bij ED door PCA

A

Patienten factoren (baseline erectiele functie, leeftijd, comorbiditeiten, cardiovasculair risico)
Tumor factoren (hoe uitgebreider de tumor, hoe meer weggesneden moet worden, hoe meer zenuwen er geraakt worden)
Chirurgische factoren (hoe meer ervaring chirurg heeft, hoe meer besparing van zenuwen)

27
Q

Verwachtingen van Patienten over ED na PCA

A

75% verwacht terug naar baseline functie te gaan
verwachten dat herstel 6 maanden duurt ipv 24-36 maanden

28
Q

Penile rehabilitation na PCA

A

het gebruik van elke interventie of combinatie met als doel het herstellen van de erectiele functie naar levels van voor de behandeling
–> uitgangspunt: use it or lose it (als je P gebruikt hou je hem gezond)

29
Q

Effect van rehabilitatie is gebaseerd op

A

Verbetering van de zuurstofvoorziening van de corpora cavernosa
Behoud van endotheelstructuur en -functie
Gladspierfibrose voorkomen

30
Q

Effect van alprostadil na PCA operatie

A

Vroege postoperatieve injecties met alprostadil verhoogden het herstelpercentage van spontane erecties na NSRP aanzienlijk
Geprogrammeerde vasoactieve injecties verbeteren de zuurstofvoorziening in de holte, waardoor de ontwikkeling van door hypoxie veroorzaakte weefselbeschadiging wordt beperkt

31
Q

Waarom injecties gebruiken ipv pilletje na PCA operatie?

A

Spuitjes geen bezenuwing nodig voor pilletje wel dus pilletje werkt niet

32
Q

Prostaatkanker – seksuele functie

A
  • Veel seksuele problemen afhankelijk van behandelingsmodaliteit
  • Erectistoornissen: zeer frequent bij nagenoeg elke behandeling.
  • Zenuw-herstel is mogelijk na radicale prostatectomie, kost tot 2-3 jaar. Spontane erectiele functie kan niet beinvloedt worden door het geregeld nemen van PDE5 remmers doch bij regelmatig gebruik zien we uiteindelijk een betere respons dan bij placebo
33
Q

Risicofactoren peniskanker

A
  • Gebrek aan circumcisie op kinderleeftijd
  • Lichen sclerosans et atroficans
    o Lichen sclerosans – aandoening van huid die wit wordt en vernauwd kan aanleiding geven tot fimosis
  • Hygiene
  • Sociaal-economische status
  • Roken
  • PUVA
  • Premaligne (voorlopers van) aandoening: HPV 16, 18 (6/11) in 50% van de gevallen
    o Activatie van oncogenen E6 en E7
    o Grootste risicofactor is HPV
    –> in 50% van de peniskankers zien we dat het HPV gedreven is
    –> 80% van die voorlopers wordt gedreven door HPV
34
Q

Prevalentie peniskanker

A
  • Gemiddelde leeftijd: 68 jaar
  • Meer in India, Zuid-Amerika en Zuid-Afrika door armoede en meer HPV
  • Hoe meer het voorkomt hoe meer sterfte er is
35
Q

Screening & preventie peniskanker

A
  • Screening niet kosteneffectief: te lage prevalentie, zeer zeldzaam
  • Publieksinformatie kan nuttig zijn: weten van bestaan van peniskanker, vroeger naar de dokter gaan met veranderingen op de eikel en voorhuid.
  • Preventie: Vlaanderen: 90% HPV vaccinatiegraad meisjes (via CLB, 9-valent vaccin, 2x). Sinds 2018 eveneens inenting van jongens
36
Q

Diagnose peniskanker

A

Uniform in diagnose is dat het te laat ontdekt omdat het in het begin lijkt op schimmel
–> rode vlek, fluweel-achtig. Nodule, tumor, wrat Ulcus
* Biopsie

37
Q

Stadia en prognos peniskanker

A

4 stadia
prognose: 90% overlevingskans in stadium 1 tot 0-35% overlevingskans in stadium 4

38
Q

Stadium 1 peniskanker

A

Tumor beperkt tot onderhuids bindweefsel, zonder agressieve kenmerken, zonder uitzaaiingen

39
Q

Stadium 2 peniskanker

A

Tumor met agressieve kenmerken of invasief in glans/zwellichamen

40
Q

Stadium 3 peniskanker

A

Tumor met lymfeklieruitzaaiingen in de lies

41
Q

Stadium 4 peniskanker

A

Lokaal gevorderde tumor of lymfeklieren met extranodale groei of klieren in het bekken of uitzaaiingen op afstand

42
Q

Behandeling peniskanker

A

afhankelijk van stadium
Stadium 1: topische therapie (= zalf, PeIN), (laser)chirurgie, orgaan-sparende chirurgie, radiotherapie
stadium 2: orgaan-sparende chirurgie, niet-orgaan-sparende chirurgie, radiotherapie
Stadium 3: lymfeklierdissectie (kans op vocht in teelballen en benen), +/- radio/chemotherapie
Stadium 4: chemotherapie, lymfeklierdissectie, chirurgie/radiotherapie of palliatie

43
Q

Impact van peniskanker op seksualiteit

A
  • Penectomie: zeer ernstige impact op het lichaamsbeeld Infauste (heel slechte) prognose in gevorderde gevallen in combinatie met mutilerende chirurgie kan zeer ersntige impact hebben op seksuele beleving.
  • Lymfe-oedeem is zeer frequent en beperkend, zeker als scrotaal. Intensieve psychologische-seksuologische begeleiding nodig!
  • Maar: merendeel van patienten hebben redelijk beperkte tumor en kunnen geholpen worden met orgaansparende chirurgie en kan nog erecties en orgasme hebben. Esthetisch near-normal haalbaar
    Survivorship issues (psycho, seksueel, mannelijkheid, voiding)
44
Q

Moeilijkheid van faloplastie bij penectomie

A

Vaak moeilijk omdat er heel veel litteken is en dus moeilijk om een bloedvat te vinden om flap aan te hechten
–> dus dit is een optie maar voor de minderheid van de patienten

45
Q

Ontstaan testiskanker

A
  • Aanlegstoornis: Testicular dysgenesis syndrome
  • Teelbalkanker ontstaat door aangeboren factoren, wil niet zeggen dat het aangeboren is
46
Q

Testicular dysgenesis syndrome en testiskanker

A
  • Syndroom dat we steeds meer zien en denken dat dit komt door hormoonverstoorders in het milieu ( omgevingsfactoren, genetische defecten, levensstijl en intra-uteriene stoornissen)
    –> tijdens zwangerschap kunnen deze in utro een impact hebben op de ontwikkeling van mannelijke genitalen
  • Kiemcellen die in TB aanwezig zijn, ontwikkelen zich niet goed
  • Sertolicellen en leydicellen ook minder goed aangemaakt, dus minder T
    Dit zorgt voor de ontwikkeling van Testicular disgenesis syndrome
47
Q

Effecten van hormoonverstoorders V

A

IQ-verlies, verstandelijke beperking, aandachtsstoornis - hyperactiviteit, autisme
Borstkanker
Obesitas, type 2 diabetes.
Baarmoederfibromen, endometriose.
Puberteitsstoornissen.

48
Q

Effecten van hormoonverstoorders M

A

IQ-verlies, verstandelijke beperking, aandachtsstoornis - hyperactiviteit, autisme
Obesitas, type 2 diabetes.
Genitale misvormingen, niet-ingedaalde testes, puberteitsstoornissen, mannelijke onvruchtbaarheid, laag testosteron, teelobalkanker (belangrijkste)
Prostaatkanker

49
Q

Risicofactoren testiskanker (waar TDS achter staat zijn ook tekenen van Testiculair Dysgenesis syndromen)

A
  • Een teelbal die niet is ingedaald in de puberteit (TDS)
  • Een eerdere behandeling tegen teelbalkanker. Bij 2 tot 3% van de mannen met teelbalkanker ontstaat na een paar jaar een tumor in de andere teelbal (TDS)
  • Een teelbal die ineengeschrompeld is (TDS)
  • Langdurig gebruik van wiet en/of hasj
  • Teelbalkanker in de familie (TDS)
  • Eerdere vruchtbaarheidsproblemen (TDS)
50
Q

Prevalentie testiskanker

A
  • Gemiddelde leeftijd: 33 jaar
    o Reprodtcieve leeftijd dus belangrijk voor kinderwens, minder belangrijk voor seksualiteit
    o Komt voor op jongen leeftijd –> kiemcellen
  • Embryonale tumor&raquo_space;>
51
Q

Screening en preventie testiskanker

A
  • Screening: geen programma van overheidswege
  • Publieksinformatie zelfonderzoek wordt gestimuleerd
  • Preventie: correctie van cryptorchidie op kinderleeftijd
52
Q

Diagnose testiskanker

A
  • Meeste diagnoses worden gesteld doordat de man een knobbel op de teelbal voelt.
  • Echo ter bevestiging
53
Q

Stadia en prognose testiskanker

A

3 stadia
prognose: 99% overlevingskans in stadium 1 naar 73% overlevingskans in stadium 3
Hoge prognose omdat teelbal heel gevoelig is aan chemo

54
Q

Stadium 1 testiskanker

A

Tumor zit alleen in zaadbal

55
Q

Stadium 2 testiskanker

A

Uitzaaiingen in lymfeklieren

56
Q

Stadium 3 testiskanker

A

Uitzaaiingen in andere organen of in lymfeklieren verderop in het lichaam

57
Q

behandeling testiskanker

A

Afhankelijk van stadium
stadium 1: orchidectomie (wegnemen van TB), (profylactisch chemotherapie en radiotherapie bij hoog risico op metastasering)
Stadium 2: chemotherapie, lymfeklierdissectie
Stadium 3: chemotherapie, lymfekliersydissectie, eventueel resectie andere metastasen

58
Q

Waarom is er een risico op infertiliteit bij orchidectomie bij testiskanker?

A

doordat je een TB wegneemt en mannen met TDS al vaker een lagere fertiliteit hebben, hierdoor kan het zijn dat de blijvende TB niet goed werkzaam is
bij chemo ga je ook alle kiemcellen doden

59
Q

Bekijk foto p94 (orchidectomie)

A

Gedaan

60
Q

Retroperitoneale klierdissectie

A

Vrij grote operatie op een vrij jonge leeftijd, dus lange herstelling

Zenuwschade aan de sympatische plexus: retrograde ejaculatie
Sympathische weefsels liggen in het gebied waar lymfeklieren liggen dus risico op retrograde ejaculatie dus ook impact op fertiliteit

61
Q

Impact van testiskanker op de seksualiteit en fertiliteit

A
  • Denk aan testicular dysgenesis syndrome:
    o Soms reeds in/subfertiel en verminderde functie van de contralaterale teelbal!
     Voor behandeling: cryopreservatie semen!
     Tijdens behandeling: zenuwsparend werken, “onco-TESE”
     Na behandeling: testosterone monitoren en zo nodig behandelen!
  • Organische seksuele klachten: ten gevolge van hypogonadisme en droog orgasme ten gevolge van retrograde ejaculatie
    –> meer klachten over infertiliteit dan seksualiteit
62
Q

Onc-TESE

A

Tese op gezonde weefsel van TB tijdens operatie om te kijken of daar nog ZC inzitten

Andrologische aspecten (10 decks)

Brainscape helps you reach your goals faster, through stronger study habits.
© 2025 Bold Learning Solutions. Terms and Conditions