Erectiestoornissen Flashcards
Erectie van de penis
complexe gebeurtenis, die optreedt als gevolg van de integratie van centrale (cerebrale en spinale) en lokale (gladde spieren en endotheel) factoren
Bekijk foto p 65 (anatomie en erectie van de penis)
Gedaan
Gemiddelde lengte en omtrek van penis
lengte erect: 13cm
omtrek erect: 11,5cm
Bekijk foto p67 (bovenaan)
Gedaan
Erectiele hydrauliek
maximaliseren van de instroom terwijl de uitstroom wordt geminimaliseerd
Moleculaire biologie erectie
Neurotransmitters
* Parasympatisch: (tumescentie)
o Stikstofoxide (NO)
* Sympatisch: (detumescentie)
o Noradrenaline
* + multipele alternatieve pathways
Bekijk foto p66 (moleculaire biologie)
Gedaan
Erectile Dysfunctie
aanhoudende moeilijkheid om een erectie te krijgen en te behouden die voldoende is om seks te hebben/ voor seksuele bevrediging
–> verkrijgen, behouden, rigiditeit
* Niet impotentie
o Vroeger werd er gesproken over impotentie, maar is stigmatiserend
* Belangrijk: moet persiperend zijn
Ziektes die risico op ED vergroten
cardiovasculaire ziektes
verhoogde bloeddruk
beroerte
perifere vasculopathie
diabetes
nierinsufficiëntie
neuropathie
bekken-/maagtrauma
bekken operatie/radiatie
Oorzaken/risicofactoren van ED
- Leeftijd is een belangrijke factor in de prevalentie van erectiestoornis
o Onder de 40 jaar heeft maar 10% van de mannen een ED (oorzaak: psychogene factoren/performance anxiety)
o Vanaf de leeftijd van 40 jaar worden ED meer frequent - Grote link met comorbiditeit zoals bekken- en ruggenmergtrauma, chirurgie/radiologie in het bekken, diabetes, een beroerte, hypertensie, cardiovasculaire ziekte
Psychogene oorzaken ED/performance anxiety
- Jonge mannen
- Samenvallen met organische ED
- Nieuwe relaties/ aan het begin van seksuele carriere
- Psychiatrische aandoeningen
- Onrealistische verwachtingspatronen
- Vicieuze cirkel: Negatieve eerdere ervaringen verminderen het gevoel van eigenwaarde en zelfvertrouwen <–> Weinig zelfvertrouwen leidt tot angst en verlies van erectie
–> stress vaak als oorzaak
Stress bij ED
Stress zorgt voor de activatie van het sympathisch zenuwstelsel, dit zet de bloedvaten dicht waardoor er geen erectie mogelijk is of verlies van een erectie
Vasculaire oorzaken ED
- Atherosclerose
- Hypertensie
- Bekken trauma
- De penis is de antenne van het hart!!
De penis is de antenne van het hart!!
o ED en HVZ delen dezelfde risicofactoren.
o ED en HVZ hebben een gemeenschappelijke pathofysiologische achtergrond.
o ED komt veel voor bij CAD-patiënten.
o ED is een marker van gegeneraliseerde vasculaire ziekte.
o ED gaat 2-5 jaar vooraf aan een HVZ-gebeurtenis (gemiddeld: 3 jaar).
o ED voorspelt cardiovasculaire gebeurtenissen en sterfte door alle oorzaken.
Bekijk foto p67 (vasculaire)
Gedaan
Vernauwing van bloedvaten ED
Wand van ader gaat concentrisch (naar middelpunt) verdrukken en het lumen (plaats voor bloed) gaat vernauwen
* Hartslagader is veel groter dus wanneer het verdikt blijft er veel meer plaats over om bloed door te laten in lumen
* Hoge bloeddruk zorgt ervoor dat gladde spiercellen dikker worden waardoor lumen kleiner wordt
* ED ontstaan dus doordat lumen in slagaders kleiner worden
Wat is voornaamste boosdoener voor ED bij oudere mannen
Vasculaire oorzaken
* Oudere mannen hebben meer risico op hogere cholesterol en hoge bloeddruk wat zorgt voor de vernauwing van bloedvaten
–> hoe nauwer hoe minder gemakkelijk het bloed naar de P kan
Neurogene oorzaken ED
- Parkinson (cave hyperseksualiteit): behandeling met dopamine-antagonisten
o Hyperseksualiteit samen met verminderde erectie is frustrerend - Beroerte: hersengebieden aantasten waarin het signaal gegeven wordt voor erectie
- Neurodegeneratief: MS zorgt voor aantasting van het ruggenmerg en witte stoffen in hersenen
–> bij opwinding de prikkels niet worden doorgegeven naar het scrotum en de zenuwen in de penis - Dwarslaesie: geen prikkel naar P
o Relfexerectie kan wel nog wanneer de schade hoger in het lichaam zit
–> door prikkeling van ruggenmerg, zorgt voor directe stimulatie van bloedtoevoer - Bekkenzenuwbeschadiging (iatrogeen)
Endocriene oorzaken ED
- Hypogonadisme: hoe lager T hoe hoger prevalentie van ED
- Hypo/hyperthyroidisme: aantasting van schildklier geven aanleiding voor ED
- Hyperprolactinemia: aandoening in hypofysevoorkwab waardoor er te veel prolactine aangemaakt wordt
Voorbeeld van gemixte oorzaken ED
Diabetes
o Diabetes is een mengvorm van ED
–> het is het sterkts gecorreleerd met ED: bloedvatschade, zenwuschade, comborbiditeit
o Slechte glykemische controle kan resulteren in:
Micro-macroangiopathie
Polyneuropathie
Comorbiditeiten – vaak overgewicht, lager T gehalte
o 75% van de mannen met diabetes lijdt aan een zekere mate van ED
o Mannen met diabetes ontwikkelen ED 10-15 jaar eerder
Micro-macroangiopathie
aantasting van de bloedvaten
Polyneuropathie
aantasting van kleine zenuwvezels waardoor aansturing van bloedvaten minder goed gecontroleerd is
Iatrogene oorzaken ED
- Oorzaken door bijvoorbeeld het toedoen van de arts
- Bij bijvoorbeeld prosstaatkanker kunnen de zenuwen die naar de zwellichamen lopen beschadigd worden door een operatie aangezien deze vlak naast de prostaat lopen
Neveneffecten van medicamenten als oorzaak van ED
- Beta-blockers (zorgt voor hoge bloeddruk)
- Thiazides (plaspillen)
- Testosterone blockers, LHRH, 5-ARI
- Diverse psychotrope medicatie
o TCA: 30%
o SSRi: 25-73%
Sterke remming op seksuele respons
Klachten kunnen aanhouden 3-5 jaar na het stoppen van medicatie
Bij depressie: moeilijk te onderscheiden wat het effect is van depressie en wat van medicatie
o SNRi: 58-70%
o MAOi: 40%
Anatomische oorzaken ED
- Phimosis
- Ziekte van Peyronie
o Door littekenweefsel in zwellichamen - Penile fracturen
- Congenitale condities
- Fibrosis van zwellichamen (e.g. post-priapism)
Phimosis
Vernauwde voorhuid
o Kan pijn doen waardoor erectie wegvalt of erectie kan niet volledig doorkomen
Ziekte van Peyronie
Afwijking in vorm/kromming van P
Negatieve gevolgen van ED
- Negatieve gevolgen voor seksuele beleving en emotioneel welzijn
o Onbevredigend seksleven – frustratie en gebrek aan spontaniteit
o Beïnvloed emotioneel welzijn - bezorgdheid over ernstige aanhoudende pathologieën (hart- en vaatziekten, hypertensie, diabetes, gevolgen van prostatectomie) - Kan verlegenheid veroorzaken, de communicatie belemmeren en zorgen baren bij zowel patiënten als partners, met een verminderde kwaliteit van leven