Orgasme, ejaculatie en pijnsyndromen Flashcards
Orgasme
Plezierige mentale en fysieke sensatie: ontlading van pelvische vasocongestie en spierspanning
o Onvrijwillige spiercontracties
o Bloeddruk/hartritme/ademhalingsfrequentie omhoog
–> dit gaat omhoog door sympathische activatie
o Krampen of spasmen in de voetspieren/benen
Ejaculatie
Fysiek proces van expulsie van semen via de penis
o Onderscheid in 2 fases: Emissie > expulsie
Emissie
Blaashalssluiting, emissie van sperma in de prostatische urethra
Alfa-receptoren (sympaticus)
Expulsie
Rhytmische contractie van de mm. bulbospongiosus en pubococcygeus door activatie van de n. pudendus
* Gestreepte spieren (spinale reflex?)
Bulbospongiosus
spier die rond plasbuis zit
Bekijk foto p60 (ejaculatie)
Gedaan
Orgasme als complex neuro-hormonaal proces
twee neurotransmitters
- dopamine (oxytocine)
- serotonine (prolactine)
Dopamine (oxytocin) bij ejaculatie
Dopamine-synthetiserende neuronen die hun oorsprong vinden in de onderste hersenstam (met name het ventrale tegmentale gebied) worden geactiveerd tijdens de ejaculatie bij mannen
Wat vergemakkelijkt de expressie van een orgasme?
dopamine-precursor L-dopa
dopaminerge agonisten (bijv. apomorfine),
dopamine-releasers (bijv. amfetamine) of
dopamineheropnameremmers (bijv. cocaïne of bupropion)
Wat verslechterd de expressie van een orgasme?
De toediening van antipsychotica doordat het de postsynaptische dopaminereceptoren blokkeert
Dopamine agonisten klinische voorbeeld
Worden gegeven bij parkinson
–> worden hyperseksueel
Serotonine en dopamine bij orgasme
Dopamine is pro-orgastisch en serotonine is contra-orgastisch
Serotonine (prolactin) bij
- Antidepressiva hebben de neiging om anorgasmie te veroorzaken.
- Buspiron, dat de afgifte van serotonine in de synaps vermindert, vergemakkelijkt het orgasme
SSRI’s bij orgasme
SSRI’s, verhogen de accumulatie van serotonine in synapsen door de heropname ervan in de neuronuiteinden waaruit het werd vrijgegeven te blokkeren
–> bemoeilijkt het orgasme
Wat verlaagd het orgasme
Amphetamines bv. MDMA, XTC en cocaïne
Voorwaarden voor normaal orgasme en ejaculatie
Intacte bezenuwing
Intacte interne sphincter (blaashals)
Geen obstructie
Normaal testosterone-gehalte
Ejaculatie- en orgasme-stoornissen
- Premature ejaculatie
- Retrograde ejaculatie
- Anejaculatie & anorgasmie / vertraagde ejaculatie
- Anhedonisch orgasme
- Pijnlijke ejaculatie
- Hematospermie
Evaluatie van het orgasme en ejaculatie
Anamnese
Klinisch onderzoek
Kracht van orgasme
Kwaliteit van orgasme
Intravaginale latentietijd
Onderliggende/aanverwante klachten
Labo
Evaluatie van het orgasme en ejaculatie: anamnese
- Tijdsverloop en evolutie van de stoornissen
- Psychoseksuele gewoonten
- Impact van de ejaculatiestoornissen op het seksueel functioneren
Evaluatie van het orgasme en ejaculatie: klinisch onderzoek
- Genitaal onderzoek met neurologische evaluatie van het perineum en de sacrale regio littekens ten gevolge van vroegere heelkunde.
- Nauwe voorhuid, kort frenulum
Evaluatie van het orgasme en ejaculatie: kracht van orgasme
- 0: geen ejaculatie
- 1: overflow ejaculatie (uitlopen)
- 2: ejaculatie tot onder de navel
- 3: ejaculatie tot boven de navel
- Kinsey: one-two foot, but in 3/4, semen exuded
- Masters and Johnson: 30-60 cm
Evaluatie van het orgasme en ejaculatie: kwaliteit van orgasme
VAS schaal
Evaluatie van het orgasme en ejaculatie: Intravaginale latentietijd
- Intravaginale latentietijd – hoe lang is de tijd van penetratie tot orgasme
- Mediaan: 5 min
o Gemiddeld is het minder dan vijf minuten (verschil tussen mediaan en gemiddelde) - Prematuur <1 (aangeboren) <3 (verworven) minuten
Evaluatie van het orgasme en ejaculatie: Onderliggende/aanverwante klachten
libido, relatiestatus, seksuele anamnese, drugs/middelengebruik.
Evaluatie van het orgasme en ejaculatie: labo
- Uitsluiten hypogonadisme (serum), uitsluiten infecties (urinecultuur)
- In klinische context altijd een labo
- T gehalte wordt gemeten
Premature ejaculatie prevalentie
Meest frequente seksuele dysfunctie bij de man (1/3)
* Prevalentie blijft min of meer gelijk doorheen levensloop, onafhankelijk van leeftijd
* Regelmatig in combinatie met erectiestoornissen (stress, sympaticusactivatie, of meer stimulatie nodig om erectie te behouden).
* Frequent maar daarom niet de klacht waarvoor de meeste hulp gezocht wordt
* Mensen in langere relatie gaan er vaak minder last van hebben of zich minder aan storen
ISSM definitie PE
- Levenslange PE
- Verworven PE
EN
o De onmogelijkheid om de ejaculatie (en/of orgasme) uit te stellen
–> controleverlies
o Negatieve persoonlijke consequenties zoals stress, frustratie of het vermijden van seksuele intimiteit
–> belangrijk om een stoornis te noemen
Levenslange PE
Ejeculatie altijd of bijna altijd voor of binnen een minuut na vaginale penetratie
Verworven PE
Klinisch significante en storende verkorting van intravaginale latentietijd, meestal tot 3 minuten of korter, waar dit voorheen niet aanwezig was.
ISSM
international society of sexual medicine
Etiologie van PE
Ziekte vs evolutionaire rest?
* Evolutionair gezien is het beter om sneller klaar te komen want als je seks hebt ben je in gevaar VS cultureel gezien hebben we liever dat het langer duurt
* Copulatie brengt kosten met zich mee, zowel fysiologisch, bv de hoeveelheid energie die in de copulatie zelf wordt gestoken, als ecologisch, bv verhoogde blootstelling aan parasitisme of predatie dus zou je kunnen verwachten dat copulatie slechts de hoeveelheid tijd in beslag neemt die nodig is voor de succesvolle overdracht van sperma
DNA in de etiologie van PE
- In ons DNA zijn er bepaalde veranderingen waardoor sommige mannen sneller klaarkomen en anderen trager
o Stukje van DNA dat serotonine transport codeert gaat er vaker een premature ejaculatie zijn
–> Serotonine transporter promotor regio (5-HTTLPR polymorfisme)
Genen in etiologie van PE
Lage 5HT-neurotransmissie en Hyposensitiviteit van 5HT2C –> Ejaculatoire drempel genetisch ‘ingesteld’ op een lager niveau –> Snel ejaculeren met minimale stimulatie
Behandeling PE
- Fysieke/gedragstherapie
- Topische behandeling
- Orale behandeling
Fysieke/gedragstherapie PE
Lange termijn oplossing
o Stop-start techniek
o Squeeze-techniek
Werkt volgens prof vrij slecht
Stop-start techniek
(Semans): partner stimuleert de penis tot bijna aan hoogtepunt, dan stoppen, en opnieuw beginnen als deze gevoeligheid is weggetrokken
Point of no return leren kennen
Squeeze-techniek
(Masters & Johnson): zelfde als start-stop, maar met manuele compressie van de glans tot wegtrekken van gevoel van nakend orgasme.
Topische behandeling PE
Beste verlenging IVLT
o Lidocaine applicatie
o Condoom met lokaal anestheticum
Condooms waar er aan de binnenkant lokale verdoving zit, maar condoom zit in de verpakking opgerold
–> condooms werken niet goed is meer marketing
o Nadeel, minder gevoeligheid en partner kan ook minder goed tot orgasme komen
–> vaak te weinig gestimuleerd
Orale behandeling PE
Dapoxetine (on demand) 30-60 mg.
Dapoxetine is het enige dat op de markt is dat goed gekeurd is
Oxetine – SSRI’s
Is zo gemaakt dat het snel opgenomen wordt maar ook snel opgeklaard is
* Terwijl bij SSRI’s iets nodig is dat traag afgebroken wordt
Nadeel is dat seks gepland moet worden omdat het 30 minuten opvoorhand ingenomen moet worden
Behandeling van PE en ED
Eerst ED wordt aangepakt
Retrograde Ejaculatie
- Wel emissie maar geen expulsie
- Alfa blokkers, operaties aan prostaat, schade aan sympathicus (bvb RPLND): open blaashals
- Symptomatologie: wel orgasme, geen ejaculatie
–> troebele urine na orgasme
Behandeling retrograde ejaculatie
- Moeilijk: voorkomen zo mogelijk.
- Sympathico-mimetica, zoals pseudo-efedrine (context: fertiliteit)
o Sympathico-mimetica – iets dat het sympatische zenuwstelsel stimuleert
–> wordt gebruikt bij verstopte neus (Vasocedine)
o Behandeling alleen in functie van fertiliteit
Anejaculatie
- Geen ejaculatie, wel orgasme
- Vooral neurogeen: schade van de zenuwen (neuropathie: diabetes), ruggemergletsels
- Bepaalde medicatie, alcohol (zeldzaam)
- Prepubertair (droog orgasme)
- Status na radicale prostatectomie (verbinding tussen prostaat/zaadblaasjes en buitenwereld bestaat niet meer)
Verschil tussen asejaculatie en retrograde ejaculatie
Retrograde: na orgasme ZC in urine (kunnen IVF doen)
Anejaculatie geen ZC in urine (ZC in teelbal gaan zoeken)
Behandeling anejaculatie
- Voornamelijk bij kinderwens
- Vibratietherapie (100 Hz vibratie met 2.5 millimeter amplitudo)
- Electro-ejaculatie
Vibratietherapie
Vibratie wordt tegen toompje gezet
Doordat zenuwen harder geprikkeld worden kan er toch een ejaculatie zijn
Electro-ejaculatie
Iets wordt in anus ingebracht en op een plaats op prostaat en zaadblaasjes gehouden zodat er rechstreeks stimulatie is
Anorgasmie-hyporgasmie
Vertraagd orgasme-ejaculatie
Afwezigheid van gevoel van orgasme, niet of erg moeilijk kunnen bereiken van orgasme.
Anorgasmie-hyporgasmie oorzaken
o Reguliere observatie bij het ouder worden
o Laag testosterone (hypogonadisme)
o Psychogeen (relationeel, negatieve attitude tegenover sex)
o performance anxiety
o Neurogeen
o Drugs (XTC > serotonine zeer hoog) & alcohol
Anorgasmie-hyporgasmie behandeling
Moeilijke behandeling, hypogonadisme is de enige uitzondering waarbij het makkelijker te behandelen is
–> in praktijk ook niet zo een hele frequente klacht
* Testosterone in geval van hypogonadisme
* Yohimbine, cabergoline (dopamine agonist), Oxytocine
* Counseling, psychotherapie, veranderingen in seksuele beleving
* Intensere stimulatie (vibratie, masturbatie)
Anhedonisch orgasme
- EN: pleasure dissociative orgasmic dysfunction (PDOD)
- Mogelijk probleem met dopaminerge transmissie
o Dissociatie tussen het gevoel van orgasme en het als plezierig beleven van een orgasme - Mogelijk gelinkt aan depressie, verslavingsproblematiek
- Hoog prolactine, laag testosterone.
- Moeilijke behandeling
–> zo oorzaak vindbaar: oorzakelijk
Pijnlijk orgasme
- Vaak kaderend in prostatitis of andere infecties van urinair systeem
- Soms obstructie (steenvorming?) van ejaculatoire ducti en/of zaadblaasjes
- Komt tevens voor bij CPPS, bekkenbodemhypertonie
Pijnlijk orgasme behandeling
- Vooral begrijpen van waar het komt voor behandeling
- Opzoeken en aanpakken ontstekingsproblematiek
- Opzoeken en aanpakken van obstructie
- Pijnstilling, behandeling CPPS
Hematospermie
- Bloedbijmenging in sperma
- Vaak ECI (oorzaak onbekend), soms bij gebruik bloedverdunners/hoge bloeddruk
- Uitsluiten dat er iets ernstig aan de hand/onderliggende oorzaak is
o Uitsluiten van prostaataandoeningen
o Uitsluiten van blaasaandoeningen - Vrij frequente klacht maar wordt vaak geen oorzaak voor gevonden
Hematospermie
Behandeling: aanpassen bloedverdunner zo nodig. Oorzakelijke behandeling zo mogelijk. Vaak: geruststellen.
