uned 1.6 - cellraniad Flashcards
beth yw diffiniad cromosom?
ffurfiad hir, tenau o DNA a phrotein, yng nghnewyllyn celloedd ewcaryotig, sy’n cludo’r genynnau
beth yw diffiniad centromer?
rhan arbenigol o gromoson lle mae dau gromatid yn uno a lle mae microdiwbynnau’r werthyd yn glynu yn ystod cellraniad
beth yw diffiniad diploid?
yn cynnwys dwy set gyflawn o gromosonau
beth yw diffiniad haploid?
yn cynnwys un set gyflawn o gromosonau
beth yw diffiniad homologaidd?
mae’r cromosonau mewn par homologaidd yn unfath o ran siap a maint ac maen nhw’n cludo’r un loci genyn gyda genynnau ar gyfer yr un nodweddion
beth yw diffiniad mitosis?
math o gellraniad lle mae gan y ddwy epilgell yr un nifer o gromosonau, ac maen nhw’n enetig unfath i’w gilydd a’r rhiant gell
beth yw diffiniad oncogenyn?
genyn sydd a’r potensial i achosi canser
beth yw diffiniad meiosis?
cellraniad dau gam mewn organebau sy’n atgenhedlu’n rhywiol lle caiff pedwar epilgell gyda genynnau gwahanol eu cynhyrchu a phob un yn cynnwys hanner nifer cromosonau’r rhiant gell
beth yw diffiniad deufalent?
cyfuniad dau gromoson par homologaidd yn ystod profas I meiosis
beth yw diffiniad ciasma/ciasmata?
y safle sydd i’w weld dan y microsgop glau lle mae’r cromosonau’n cyfnewid DNA yn ystod trawsgroesiad genetig
beth yw diffiniad rhydd-dosraniad?
mae un neu’r llall bar o gromosonau homologaidd yn symud at y naill begwn neu’r llall yn ystod anaffas I meiosis, yn annibynnol ar gromosonau parau homologaidd
beth yw cromatin?
strwythurau sengl dad-ddirwyn sy’n anweladwy a mewn celloedd nad yw’n rhannu
pam gelwir cromosonau’n homologaidd?
am eu bod yr un maint a siap ac yn cario’r un genynnau yn yr un drefn ar yr un locws genyn
beth yw locws genyn?
safle’r genyn ar y cromoson
beth yw alelau?
gwahanol fathau o enyn
beth yw’r 3 cam yn rhyngffas?
G1 - twf (cynyddu o ran maint, creu organynnau newydd fel mitochondria)
S - synthesis (protein ac ATP, dyblygu DNA)
G2 - twf a paratoi ar gyfer mitosis
beth yw swyddogaethau mitosis?
-twf
-atgyweirio/trwsio meinweoedd
-atgynhyrchu anrhywiol
-niwed/clefydau
beth yw 4 cam mitosis?
Proffas
Metaffas
Anaffas
Teloffas
beth ydy PMAT yn sefyll amdano?
camau mitosis -
proffas, metaffas, anaffas, teloffas
beth yw’r camau cellraniad?
rhyngffas, mitosis/meiosis, cytocinesis
beth sy’n digwydd yn ystod proffas?
-cromosonau’n cyddwyso
-centriolau yn bresennol mewn celloedd anifail; mae’r parau’n gwahanu ac yn symud i begynau’r cell
-microdiwbynnau protein yn ffurfio, gan belydru o bob centriol, i wneud werthyd
-amlen gnewyllol yn ymddatod a’r cnewyllan yn diflannu
beth sy’n digwydd yn ystod metaffas?
-cromosonau’n glynu at ffibrau’r werthyd trwy eu centromerau ac yn trefnu eu hunain ar y cyhydedd
beth sy’n digwydd yn ystod anaffas?
-cyfnod gyflym iawn
-centromer yn gwahanu a’r ffibrau werthyd yn mynd yn fyrrach gan dynnu’r cromatidau at y pegynnau, y centromer yn gyntaf
beth sy’n digwydd yn ystod teloffas?
-cam olaf mitosis
-cromatidau wedi cyrraedd pegynnau’r celloedd
-cromosonau’n dad-dorchi ac yn ymestyn
-ffibrau werthyd yn ymddatod
-amlen cnewyllol yn ailffurfio
-cnewyllan yn ailddangos
beth sy’n digwydd yn ystod cytocinesis mewn celloedd anifail?
canol y rhiant-gell yn darwasgu o’r tu allan tuag i mewn
beth sy’n digwydd yn ystod cytocinesis mewn celloedd planhigyn?
cellblat yn ffurfio ar draws y cyhydedd y rhiant-gell o’r canol tuag allan ac mae cellfur newydd yn cael ei adeiladu
beth yw cynnyrch meiosis?
gamet
faint o epilgelloedd ydy meiosis yn ffurfio?
4
faint o epilgelloedd ydy mitosis yn ffurfio?
2
pam ydy pob cell yn enynnol wahanol mewn meiosis?
oherwydd trawsgroesi a threfniant ar hap
beth yw swyddogaeth meiosis?
-ffurfio gametau
-cadw rhif y cromoson yn gyson o un genhedlaeth i’r nesaf
-amrywiad genynnol
beth yw ploidedd epilgelloedd mitosis?
diploid
beth yw ploidedd epilgelloedd meiosis?
haploid
