Brainscape's Knowledge GenomeTM


Top Flashcards (Certified)
All Flashcards

Bioleg UG > uned 1.1 - biocemeg > Flashcards

uned 1.1 - biocemeg Flashcards

1
Q

beth yw swyddogaeth calsiwm?

A

cryfhau dannedd, esgyrn a nerfau mewn anifeiliaid
cryfhau waliau celloedd mewn planhigion

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

beth yw’r gwahaniaeth rhwng polar ac amholar?

A

amholar - dim gwefr
polar - gwefr bach

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

beth yw’r canran calsiwm yn y corff?

A

2%

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

beth yw’r canran ffosfforws yn y corff?

A

1%

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

ble mae ffosfforws yn y corff?

A

presennol mewn cellbilenni / ATP / asid niwcleig

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

beth yw’r canran magnesiwm yn y corff?

A

0.05%

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

beth yw swyddogaeth magnesiwm yn y corff?

A

cefnogi gweithrediad ensymau
cefnogi gweithrediad cloroffyl mewn planhigion

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

beth yw’r canran o haearn yn y corff?

A

0.004%

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

beth yw swyddogaeth haearn yn y corff?

A

cludo ocsigen (haemoglobin)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

beth yw’r gwahaniaeth rhwng organig ac anorganig?

A

organig - moleciwlau gyda chyfran uchel o atomau carbon a hydrogen (e.e glwcos)
anorganig - moleciwl neu ion sydd ddim yn cynnwys mwy na un atom o carbon (e.e CO2)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

pam ydy dwr yn moleciwl polar/deupol?

A

mae ganddo 2 wefr
atomau hydrogen - wefr rhannol bositif (delta positif)
atom ocsigen - wefr rhannol negatif (delta negatif)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

pa bondiau sydd yn bresennol mewn dwr? pam?

A

bondiau hydrogen
ffurfio oherwydd ei polaredd - mae’r moleciwlau dwr yn denu ei gilydd trwy ffurfio bondiau hydrogen

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

priodweddau dwr

Mae ia yn llai dwys na dwr - beth yw arwyddocad hyn?

A

mae’r ia yn ffurfio haen dros wyneb cynefinoedd dyfrol
nid yw chynefinoedd dyfrol yn rhewi’n solet, felly gall yr anifeiliaid symud/nofio o hyd

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

priodweddau dwr

dwr yn hylif ar ran fwyaf o dymhereddau daearol - beth yw arwyddocad hyn?

A

gellir ei ddefnyddio fel cyfrwng trafnidiaeth
e.e yn waed mamolion, cludo ionau wedi’i hydoddi i fyny’r sylem

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

priodweddau dwr

mae dwr yn di-liw/tryloyw - beth yw arwyddocad hyn?

A

golau yn gallu cyrraedd planhigion dyfrol i ffotosyntheseiddio; gall golau fynd drwy cytoplasm celloedd planhigion i gyrraedd y cloroplastau

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

priodweddau dwr

mae gan ddwr dyniant arwynebedd uchel - beth yw arwyddocad hyn?

A

gall arwyneb y dwr gefnogi’r mas llawer o organebau a dod yn gynefin iddynt

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

priodweddau dwr

mae gan ddwr gynhwysedd gwres sbesiffig uchel - beth yw arwyddocad hyn?

A

gall amsugno llawer o egni gyda chynnydd bach yn tymheredd. Nid yw tymheredd celloedd a chynefinoedd dyfrol yn newid yn gyflym felly’r amodau’n parhau’n sefydlog
- defnyddiol tu mewn i gelloedd gan nad yw’r ensymau’n dadnatureiddio

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

priodweddau dwr

mae gan ddwr wres cudd anweddu uchel - beth yw arwyddocad hyn?

A

mae angen llawer i egni i anweddu dwr fel bod organebau’n defnyddio anweddiad dwr i oeri e.e chwysu
nid yw cynefinoedd dyfrol yn diflannu’n hawdd trwy anweddiad

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

mae gan ddwr briodweddau cydlynol ac adlynol cryf - beth yw arwyddocad hyn?

A

oherwydd y bondiau hydrogen, mae moleciwlau dwr yn glynu gyda’i gilydd (cydlyniad), ac yn glynu gyda sylweddau gyda gwefr neu amholar arall (adlyniad)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

carbohydradau

beth yw monosacarid?

A

= uned symlaf carbohydradau gan nad ydynt yn gallu gael ei symleiddio bellach

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

carbohydradau

beth yw fformiwla cyffredinol carbohydradau?

A

CnH2nOn
lle mae n = nifer yr atomau

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

carbohydradau

beth yw isomerau adeileddol?

A

moleciwlau gyda’r un fformiwla cemegol a’r un nifer o atomau ond gyda wahanol drefniadau o’u hatomau

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

carbohydradau

beth yw isomeriaeth alffa/beta?

beth yw’r abbreviation i gofio?

A

gwahaniaeth yn yr adeiledd sef safle’r grwp OH ar atom carbon 1
COFIO ABBA - Alffa Below, Beta Above!!

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

carbohydradau

beth yw deusacaridau?

A

siwgrau a wneir o ddwy uned o monosacarid

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

carbohydradau

sut ffurfir deusacaridau?

A

trwy adwaith cyddwysiad
- ffurfio bond glycosidaidd a moleciwl o ddwr

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
26
Q

sut torrir deusacaridau?

A

torri’r bond glycosidaidd trwy adwaith hydrolysis
mewnosodir dwr yn cemegol

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
27
Q

carbohydradau

beth ydy maltos wedi’i ffurfio o?

A

2 alffa glwcos
- cofia bod y dau’r un peth

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
28
Q

carbohydradau

beth ydy swcros wedi’i ffurfio o?

A

alffa glwcos a ffrwctos

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
29
Q

carbohydradau

beth ydy lactos wedi’i ffurfio o?

A

beta galactos ac alffa glwcos
- cofio gaLACTOS yn ffurfio lactos

30
Q

carbohydradau - polysacaridau

beth ydy polysacaridau?

A
  • carbohydradau cymhleth
  • moleciwlau mawr sy’n cynnwys cadwyni o fonosacaridau sy’n gysylltu gyda bondiau glycosidaidd
31
Q

carbohydradau - polysacaridau

startsh - beth yw strwythr amylopectin?

A
  • moleciwl canghennog
  • cynnwys bondiau glycosidaidd alffa 1-4
  • cynnwys bondiau glycosidaidd alffa 1-6 lle mae cangen
32
Q

carbohydradau - polysacaridau

startsh - beth yw strwythr amylos?

A
  • moleciwl torchog sy’n ffurfio helics
  • dim ond bondiau glycosidaidd alffa 1-4
33
Q

carbohydradau - polysacaridau

glycogen - beth yw ei strwythr a swyddogaeth?

A

strwythr - bondiau glycosidaidd 1-4 ac 1-6
swyddogaeth - storfa carbohydradau/egni

34
Q

carbohydradau - polysacaridau

cellwlos - beth yw’r bondiau a pam?

A
  • bondiau glycosidaidd beta 1-4 sy’n ffurfio rhwng y moleciwlau cyfagos (achos mae nhw wedi cylchdroi 180 fel bod yr OH wedi’i trefnu mewn rhes a gellir tynnu moleciwl dwr i ffurfio’r bond)
  • bondiau hydrogen (sy’n dal y cadwyni at ei gilydd yn creu edafedd hir sef microffibrolion)
35
Q

carbohydradau - polysacaridau

beth yw rhai o nodweddion cellwlos?

A
  • cryfder tynnol uchel iawn sy’n anodd torri pan gaiff ei ymestyn
  • anodd iawn treulio achos y niferoedd uchel o fondiau hydrogen rhwng y cadwyni
  • celloedd yn gwbl anhydawdd
36
Q

carbohydradau - polysacaridau

summary - pa dau polysacarid sydd yn alffa glwcos? pa dau sydd ddim?

A

startsh a glycogen - alffa glwcos
cellwlos a citin - beta glwcos

37
Q

carbohydradau - polysacaridau

summary - pa tair polysacarid caiff ei ddarganfod mewn planhigion? pa un sydd mewn anifeiliaid?

A

planhigion - cellwlos, amylos, amylopectin
anifeiliaid - glycogen

38
Q

carbohydradau - polysacaridau

pam ydy’r canghennau mewn amylopectin a glycogen yn fantais?

A
  • gwell am ryddhau glwcos achos bod mwy o bennau lle gellir hydrolysu’r bondiau glycosidaidd a rhyddhau glwcos
  • y mwy o glwcos sy’n cael ei rhyddhau, y mwy effeithiol yr resbiradaeth a cynhyrchiant ATP
39
Q

carbohydradau - heteropolysacaridau

lle gellir darganfod citin?

A

cellfuriau ffyngau
sgerbydau allanol pryfed

40
Q

carbohydradau - heteropolysacaridau

pam ydy citin yn heteropolysacarid a nid jyst polysacarid?

A

mae’n cynnwys yr elfen nitrogen

41
Q

carbohydradau - heteropolysacaridau

pa bond sy’n ymuno citin?

A

bond glycosidaidd beta 1-4

42
Q

carbohydradau - heteropolysacaridau

pam oes gan citin cryfder tynnol mwy na cellwlos?

A

mae gan citin mwy o bondiau hydrogen oherwydd y grwpiau ochr sy’n cynnwys nitrogen

43
Q

triglyseridau

beth ydy triglyserid?

A

moleciwlau sy’n ffurfio brasterau neu olew

44
Q

triglyseridau

beth ydy triglyseridau wedi’i wneud o?

A

1 glyserol a 3 asid brasterog

45
Q

triglyseridau

pa adwaith sy’n ffurfio triglyseridau? pa adwaith sy’n datod triglyseridau?

A

ffurfio - adwaith cyddwysiad sy’n rhyddhau 3 moleciwl o ddwr
datod - adwaith hydrolysis trwy mewnosod 3 moleciwl dwr

46
Q

triglyseridau

beth yw enw’r bond mewn triglyseridau? lle mae e?

A

bond ester
rhwng y carbon a’r ocsigen o’r triglyserid

47
Q

triglyseridau

lipidau - braster ac olew
pa un yw solet/hylif ar dymheredd ystafell?

A

braster - solet ar dymheredd ystafell
olew - hylif ar dymheredd ystafell

48
Q

triglyseridau

beth yw’r gwahaniaeth rhwng y cadwyni hydrocarbon mewn braster ac olew?

A

braster - cadwyn hydrocarbon hir
olew - cadwyn hydrocarbon byr

49
Q

triglyseridau

beth yw swyddogaethau triglyseridau?

A
  • mwy effeithlon na charbohydradau
  • ynysyddion thermol dda
  • darparu amddiffyniad mecanyddol ar gyfer organau sensitif
  • darparu hynofedd i anifeiliaid dyfrol achos mae braster yn llai dwys na dwr
  • rhai anifeiliaid yn taenu olew ar eu ffwr neu plu i fod yn wrth ddwr
50
Q

triglyseridau

pa bondiau sydd rhwng yr atomau carbon mewn asidau brasterog dirlawn?

A

bondiau sengl

51
Q

triglyseridau

beth ydy asidau brasterog dirlawn yn ffurfio ar dymheredd ystafell?

A

brasterau (solet)

52
Q

triglyseridau

pa bondiau sydd rhwng yr atomau carbon mewn asidau brasterog annirlawn?

A

bond dwbl carbon-carbon

53
Q

triglyseridau

beth ydy asidau brasterog annirlawn fel arfer yn ffurfio ar dymheredd ystafell?

A

olew (hylif)

54
Q

triglyseridau

pa asid brasterog sydd gyda ymdoddbwynt is a pham?

annirlawn neu dirlawn

A

asidau brasterog annirlawn gyda ymdoddbwynt is achos mae’r grymoedd atyniad rhwng yr asidau brasterog yn wannach, felly mae angen llai o egni i dorri’r bondiau a thoddi’r braster

55
Q

ffosffolipidau

beth ydy ffosffolipidau’n cynnwys?

A
  • moleciwl glyserol
  • pen ffosffad hydroffobig
  • dwy gadwyn asid brasterog hydroffobig
  • bond ester rhwng y glyserol a’r asidau brasterog
56
Q

ffosffolipidau

beth sy’n digwydd wrth arllwys ffosffolipidau mewn i ddwr?

A
  • ffurfio haen deuol (bilayer)
  • pen hydroffilig yn cael ei denu i foleciwlau dwr
  • cynffonau hydroffobig yn cael ei gwrthyrru gan foleciwlau ddwr ac yn cuddio o’r ddwr
57
Q

braster polyannirlawn - da/drwg? HDL? LDL?

A
  • da
  • gostwng LDL y corff (colestrol drwg)
58
Q

braster monoannirlawn - da/drwg? HDL? LDL?

A
  • da
  • gostwng LDL (colestrol drwg)
  • cynnal HDL (colestrol da)
59
Q

braster dirlawn - da/drwg? HDL? LDL?

A
  • canol (bwyta’n gymedrol)
  • cynyddu LDL (colestrol drwg)
60
Q

braster traws - da/drwg? HDL? LDL?

A
  • drwg
  • cynyddu LDL (colestrol drwg)
  • lleihau HDL (colestrol da)
61
Q

proteinau

beth yw polymer?

A

protein sy’n cynnwys tua 20 is-uned asid amino

62
Q

beth ydy pob asid amino yn cynnwys?

A
  • carbon canolog
  • grwp amino NH2
  • grwp carbosilig COOH
  • atom hydrogen H
  • grwp amrywiol R
63
Q

proteinau

beth yw enw’r bond rhwng y grwp carbocsyl ac amino mewn protein?

A

bond peptid

64
Q

proteinau

beth sy’n ffurfio mewn adwaith cyddwysiad protein?

A

deupeptidau, polypeptidau a dwr

65
Q

proteinau

beth sy’n cyfuno mewn adwaith hydrolysis protein?

A

polypeptidau, asidau amino a ddwr yn cyfuno i roi protein

66
Q

proteinau

beth yw adeiladd cynradd protein?

A

dilyniant o asidau amino mewn cadwyn polypeptid

67
Q

proteinau

beth ydy adeiledd eilaidd protein yn cynnwys? pa bond sy’n ffurfio?

A

llawer o grwpiau polar (amino a carbocsylig)
bond hydrogen

68
Q

proteinau

pa bondiau ydy’r adeiledd trydyddol protein yn cynnwys?

A
  • ionig
  • pont deusylffid (2 sylffwr yn bondio)
  • bondiau hydrogen
69
Q

proteinau

pa siap ydy adeiledd trydyddol protein?

A

crwn, cryno, 3D

70
Q

proteinau

beth ydy adeiledd cwaternaidd protein?

A

trefniant o gadwyni polypeptid gyda adeileddau cynradd, eilaidd a weithiau trydyddol

71
Q

proteinau

summary - beth yw’r trefn adeiledd proteinau?

A

cynradd
eilaidd
trydyddol
cwaternaidd

Bioleg UG (10 decks)

Brainscape helps you reach your goals faster, through stronger study habits.
© 2025 Bold Learning Solutions. Terms and Conditions