Trauma en stress gerelateerde stoornissen Flashcards
Stressor
Een gebeurtenis die iets vereist en stress kan veroorzaken wanneer dit gezien wordt als dreigend
Stress response
De reactie van de persoon op de stressor
Uitzonderlijke stress en trauma
Kunnen een centrale rol spelen bij een aantal pscyhologische stoornissen
Stress en psychologische stoornissen
- acute stress disorder
- Posttraumatische stress disorder (PTSD)
Stress en fysieke stoornissen
DSM-5 classificeert deze als ‘psychologische factoren die een invloed uitoefenen op medische aandoeningen’
Autonome zenuwstelsel
Uitgebreid netwerk van zenuwen die het centrale zenuwstelsel connecteren met alle andere organen in het lichaam
- Fight-or-flight
- Rest-and-digest
Endocriene systeem
Een netwerk van klieren doorheen het lichaam die hormonen vrijlaten
Twee routes in het autonome zenuwstelsel
- sympatische zenuwstelsel
- hypothalamic-pituitary-adrenal (HPA) pathway
Acute stress stoornis
Symptomen beginnen binnen 4 weken na het event en verdwijen weer binnen een maand
Posttraumatische stress stoornis (PTSS)
Symptomen beginnen kort na het event of maanden of zelf jaren erna
Verschil tussen acute stress en PTSS
- 80% van acute stress ontwikkelen PTSS
- onset tijd bij PTSS is direct
Checklist
- acute stress en PTSS
- een persoon wordt blootgesteld aan een traumatische gebeurtenis
- een persoon ervaart ten minsten een van de volgende herbelevingssymptomen: zie andere flashcard
- de persoon vermijdt voortdurend trauma gerelateerde stimuli
- de persoon ervaart negatieve veranderingen in trama gerelateerde cognities en stemmingen, zoals het niet kunnen onthouden van belangrijke kenmerken van de gebeurtenissen of het ervaren van herhaalde negatieve emoties
- de persoon vertoont opvallende veranderingen in opwinding, reactiviteit, zoals overmatige alertheid, extreme schrikreacties of slaapstoornissen
- de persoon ervaart aanzienlijk leed of beperkingen, met symptomen die langer dan een maand aanhouden
Herbelevingssymptomen
- acute stress en PTSS
- herhaalde, ongecontroleerde en verontrustende herinneringen
- herhaalde en verontrustende trauma gerelateerde dromen
- dissociatieve ervaringen zoals flashbacks
- uitgesproken fysieke reacties wanneer aan de gebeurtenissen wordt herinnerd
Triggers voor acute stress en PTSS
- oorlog
- rampen en ongevallen
- misbruik
- terrorisme
- martelingen
Biologische factoren PTSS
- stressroute van de hersenen en het lichaam
- stressgebieden in de hersenen
- erfelijke aanleg
Kindertijd bij PTSS
- chronische verwaarlozing of misbruik
- armoede
- scheiding van ouders of echtscheiding
- catastrofie
- familieleden met psychische stoornissen
Persoonlijkheidsstijlen bij PTSS
Bestaande hoge angst en negatief wereldbeeld versus veerkracht en positieve attitudes
Sociale ondersteuning bij PTSS
Zwakke gezins- en sociale ondersteuningssystemen
Ernst en aar dvan het trauma bij PTSS
- ernstig of langdurige trauma
- meer directe blootstelling aan trauma
- opzettelijk toegebrachte trauma
- verminking, ernstig lichamelijk letsel of aanranding
Ontwikkelingspsychotpathologie bij PTSS
- timing van stressor en trauma’s gedurende het ontwikkelingsverloop
- overgeërfde of verworven biologische aanleg voor overreactiviteit in stressroutes tussen de hersenen en het lichaam en disfunctie in het hersenstresscircuit
- principes van equifinaliteit en multifinaliteit