Abnormale modellen Flashcards
Biologisch model
- heeft een biologische basis en een medisch perspectief
- gaat ervan uit dat stoornissen het gevolg zijn van het disfunctioneren van delen van het organisme
- bij psychische stoornissen wijst dit model in de richting van problemen en hersen-anatomie en -chemie
Hersenanatomie
- neuronen en gliacellen
- hersenstructuren
- cerebrum (cortex, corpus callosum, basale ganglia, hippocampus en amygdala
- er zijn inderdaad verbanden gevonden tussen psychologische stoornissen en specifieke hersenstructuren
Hersenchemie
- neurale communicaties
- dendrieten
- zenuwuiteinden
- axonen
- synapsen
- neurotransmitters
- receptoren
Biologische verklaringen voor abnormaal gedrag
- tientallen neurotransmitters; abnormale activiteit kan leiden tot mentale stoornissen
- chemische activiteit: abnormale activiteit in hormonen
Genen
- abnormaliteiten in hersen anatomie of chemie zijn soms het gevolg van genetische overerving (stemmingsstoornissen, schizofrenie etc.)
- genen die bijdragen aan mentale stoornissen kunnen gezien worden als problemen in genetische overerving
- evolutionaire theorie suggereert dat genen bijdragen aan adaptief gedrag en overleving
Biologische behandelingen
- biologische clinici proberen de fysieke oorzaken van disfunctioneren te identificeren om een behandeling te bepalen
- psychofarmaca / hersenstimulatie / psychochirurgie
Psychofarmaca
- 1950: begin van gebruik psychotropische medicatie
- anxiolytica / anti-depressiva / anti-bipolaire drugs / anti-psychotische drugs
Hersenstimulatie
- directe en indirecte hersenstimulatie
- electroconvulsie therapie / transcraniële magnetische stimulatie / vagus zenuw stimulatie / deep brain stimulation
Psychochirurgie
Hersenchirurgie voor mentale stoornissen
- vroeger: lobotomie
- nu: alleen bij ernstige epilepsie
Voordelen biologische behandelingen
- veel aanzien in het veld
- veel kostbare en nieuwe inzichten voor effectieve behandeling
Nadelen biologische behandelingen
- gelimiteerde kijk op abnormaal functioneren omwille van het excluderen van niet-biologische factoren
- sterke ongewenste neveneffecten
Psychodynamisch model
Freud ontwikkelde de psychoanalytische theorie
- onbewuste dynamische psychische krachten
- abnormaal gedrag is een symptoom van conflict tussen de krachten
Verklaring abnormaal gedrag Freud
id = plezier principe
ego = realiteitsprincipe
superego = moreel principe
–> balans = gezonde persoonlijkheid
–> conflict = disfunctioneren
Doel van psychodynamiek
Eerdere trauma’s en latente conflicten ontdekken met de therapeut als gids
- vrije associatie
- therapeutische interpretatie
- catharsis
- doorheen werken
Huidige trends van psychodynamiek
- kortdurende psychodynamische therapieën
- relationele psychoanalystische therapie
Voordelen psychodynamische behandeling
Eerste model die het belang van psychologische theorieën en systematische behandelingen van abnormaliteit erkende en zag in dat abnormaal functioneren genest is in dezelfde processen als normaal functioneren
Nadelen psychodynamische behandeling
- ongefungeerde ideeën en moeilijk te onderzoeken
- niet-observeerbare concepten
- ontoegankelijk voor participanten
Cognitieve gedragsmodel
- focus op maladaptieve gedragingen en gedachten voor het begrijpen en behandelen van psychologische abnormaliteit
- eigenlijk twee aparte modellen, maar belangrijke principes en ideeën overlappen tussen het gedrags- en het cognitieve model
Gedragsdimensie
- gebaseerd op conditionering (operant, klassiek en modelleren)
- therapeuten werken als onderwijzers om te helpen om problematische gedragingen te vervangen met meer gepaste gedragingen
Cognitieve dimensie
- focus op maladaptieve denkprocessen
- therapeut helpt cliënten om hun problematische denkprocessen te herkennen, uit te dagen en te veranderen
Cognitieve gedragsmodel
- gedrags- en cognitieve componenten zijn met elkaar verworven in de meest moderne theroieën en therapieën binnen dit model
Voordelen cognitief-gedrag
- veel invloed in het klinische veld
- brede toepasbaarheid
- klinisch bruikbaar
- focus op unieke menselijke processen
- theorieën kunnen empirisch onderzocht worden
- therapieën zijn succevol in het behandelen van verschillende stoornissen
Nadelen cognitief-gedrag
- de precieze rol van cognities in abnormaliteit moet nog bepaald worden
- therapieën helpen niet iedereen
- sommige gedrags- en cognitieveranderingen zijn mogelijk niet te bereiken
Nieuwe cognitie-gedrag theorieËn
- acceptence and commitment therapy
- mindfulness- gebaseerde technieken
Humanistische beandering
- benadrukt dat mensen vriendelijk, coöperatief en constructief zijn
- focus op het nastreven van zelfactualisatie door de eerlijke erkenning van sterktes en zwaktes
Existentiële benadering
- nadruk op accuraat zelfbewustzijn en betekenisvol leven (authentiek)
- volledige vrijheid vanaf geboorte kan resulteren in negatieve of positieve gedragingen/uitkomsten
- psychologisch disfunctioneren is het resultaat van zelf-misleiding
Humanistische theorie van Rogers
- Menselijk basisbehoefte aan onconditionele positieve waardering
- wanneer geven –> onconditionele eigenwaarde
- wanneer niet geven –> conditionele eigenwaarde
- Rogers’ cliënt centerd therapie
- therapeut creëert positief ondersteunend klimaat
Logotherapie (Viktor Frankl)
- betekenis vinden in het leven
- vrije wil
Gestalt theorie (Fritz Perls)
- doel is om cliënten te begeleiden naar zelfherkenning door uitdagingen en frustraties
- begelidende frustraties / rollenspellen / regels
Spirituele benaderingen en interventies
- historisch onderscheid tussen het klinische veld en religie lijkt te verdwijnen
- onderzoek suggereert dat spiritualiteit correleert met psychologisch welzijn
- sommige clinici moedigen spirituele bronnen aan om om te gaan met stressoren
Existentiële theorieën en therapie
- Psychologische abnormaliteit
- ontstaat wanneer een cliënt zelf-misleiding gebruikt om te ontkomen aan verantwoordelijkheden
- cliënt voelt zich overweldigd door maatschappelijke eisen; ontkomen wordt gewoonte
- Existentiële therapie
- cliënten worden aangemoedigd om zich verantwoordelijk te gedragen en hun verantwoorelijkheid te nemen voor hun leven en problemen
- relatie tussen therapeut en cliënt houdt gedeeld leren en groeien in
Voordelen humanistisch existientiëel
- focust op intbrekende aspecten in andere modellen
- nadruk op het individu
- optimistisch
- nadruk op gezondheid
nadelen humanistisch expistentieël
- focus op abstracte problemen
- moeilijk om te onderzoeken
- verzwakt door afwijzing van wetenschappelijk onderzoek
Sociocultureel model
- abnormaal gedrag wordt gestuurd door socciale en culturele krachten die het individu beïnvloeden
- bestaat uit familiaal-sociaal perspectief en multicultureel perspectief
Familiaal-sociale benadering
- voorstanders beargumenteren dat theoretici zich moeten concentreren op krachten die een directe invloed uitoefenen op het individu
- sociale labels en rollen
- sociale verbanden en steun
- familiestructuur en communicatie
Familiaal-sociale behandelingen
- psychologische problemen ontstaan en worden het beste behandeld binnen de familie en sociale omgeving
- dit perspectief heeft bijgedragen aan de ontwikkeling van verschillende behandeltechnieken
- groep therapie
- familie therapie
- koppel/relatie therapie
- community therapie
Multiculturele benadering
- alle gedragingen worden het best begrepen in de context van de lokale cultuur, culturele waarden en externe beïnvloeding binnen de context
- vooroordelen en disciminatie kunnen een invloed hebben op abnormaal functioneren
Multiculturele behandeling
meer effect:
- verhoogde sensitiviteit voor culturele achtergrond
- inclusie van verschillende culturele moralen en modellen
- cultuur-sensitieve therapieën, gender-sensitivisme therapieën
Voordelen sociocultureel model
- heeft bijgedragen aan het klinische begrip en behandeling van abnormaliteit
- heeft bijgedragen aan groter bewustzijn van klinische en sociale rollen van therapie
- succesvol in sommige gebieden waarin andere behandelingen hebben gefaald
Nadelen sociocultureel model
- heel context-sensitief
- moeilijk te onderzoeken
- beschikbaar onderzoek is moeilijk t ebegrijpen
- modellen zijn niet in staat om abnormaliteit te voorspellen
