transplantologia - biorca&dawca Flashcards
Biorca - przeciwwskazania medyczne (5)
- czynna choroba nowotworowa(wyjątek: LTx w wybranych neo wątroby)
- niedające się opanować zakażenia(np. HIV)
- znaczne uszkodzenie innych narządów i obciążające rokowanie
- brak współpracy pacjenta - choroby psychiczne, narkomania, alkoholizm
- przeciwwskazania swoiste dla narządu - np. nadciśnienie płucne w przypadku HTx
wskazania do KTx - schyłkowa niewydolnośc nerek w przebiegu: (7)
- glomerulopatii pierwotnych
- nieznana przyczyna
- torbielowatość nerek
- nefropatia cukrzycowa
- śródmiąższowe zapalenie nerek
- nefropatia nadciśnieniowa
- glomerulopatie wtórne
wskazania do LTx (3)
- ostra niewydolność wątroby
- przewlekła niewydolność wątroby
- choroby nowotworowe
Wskazania do HTx: (5)
- NYHA IV przy optymalnym leczeniu i prognozie przeżycia roku <50%
- maksymalne zużycie tlenu <12ml /kg/min
- powtarzające się hospitalizacje z powodu niewydolności serca
- niestabilna choroba wieńcowa bez możliwości leczenia inwazyjnego z LVEF <20%
- nawracające komorowe zaburzenia rytmu oporne na standardowe leczenie
Techniki translpantacji serca (3)
- standardowa - biorca zachowuje swoje tylne ściany PP i LP
- bikawalna - biorca ma usunięty cały PP, zachowuje tylną ścianę LP
- całkowita - biorca ma usunięty cały PP i LP
SLT - single-lung tx - kiedy (2)
- choroby restrykcujne płuc:
- idiopatyczne włóknienie płuc
- sarkoidoza
- pylice - POCHP
DLT - double-lung tx - kiedy (5)
- mukowiscydoza
- rozstrzenie oskrzeli
- śródmiąższowe choroby płuc
- POCHP
- choroby naczyń płucnych
HLT - heart-lung tx - kiedy (3)
- pierwotne nadciśnienie płucne w przypadku nieodwracalnej niewydolności serca
- zespół Eisenmengera z nieoperacyjną wadą serca
- zaawansowane choroby płuc z towarzyszącą LK niewydolnością serca
Wskazania do przeszczepu trzustki
chorzy na DMT1 z gwałtowymi lub trudnymi do opanowania postępami powikłań ORAZ u chorych z powtarzającymi się stanami zagrażającej życiu hipoglikemii
wskazania do przeszczepu nerki i trzustki
DMT1 + schyłkowa niewydolnośc nerek
wskazania do przeszczepienia wysp trzustkowych (4)
chorzy na cukrzycę u których nie można wykonać przeszczepienia trzustki, zwłaszcza:
- chwiejna cukrzyca z progiem odczuwania hipoglikemii <50mg/dl świadcząca o neuropatii wegetatywnej
- rozwijająca się retinopatia proliferacyjna pomimo zabiegów laserowych
- schyłkowa niewydolnośc nerek (jednoczasowa tx wysp i nerek)
- zabezpieczenie nerki przeszczepionej przed nawrotem nefropatii cukrzycowej (przeszczep wysp po przeszczepie nerek)
Czy układ Rh w transplantoogii ma znaczenie ?
NIE
biorca - dobór immunologiczny (4)
- AB0
- HLA - KTx, trzustka
- PRA - Ktx, trzustka
- próba krzyżowa - międyz limfocytami dawcy a surowicą biorcy; wynik ujemny stanowi warunek przeszczepienia nerki i trzustki
Jak ustalić obecność u biorcy p/c anty-HLA = stopień immunizacji biorcy ?
przesiewowy PRA, im wyższa jego wartość tym wyższe ryzyko pozytywnego wyniku próby krzyżowej
przeszczep obligatoryjny nerki (6)
- biorca bez dostępu do dializ, tryb pilny
- brak niezgodnych HLA
- dawca do ukończenia 18 rz dla biorcy pediatrycznego
- PRA >=80%
- biorca >60lat od dawcy >65 lat
- biorca jednoczasowego przeszczepu nerki i innego narządu
Leczenie immunosupresyjne - rodzaje leków (5)
- inhibitory kalcyneuryny - cyklosporyna, takrolimus
- inhibitory podziałów komórkowych - sirolimus, ewerolimus, mykofenolan mofetylu, azatiopryna
- sterydy - prednizon, metyloprednizolon
- przeciwciała poliklonalne
- przeciwciała monoklonalne - rytuksymab, alemtuzumab
Leczenie immunosupresyjne - jakie połączenie ?
inh. kalcyneuryny + lek antyprolif + GKS(najczęściej jako: takrolimus + mykofenolan mofetylu + GKS)
Leczenie immunsupresyjne - jaka rola przeciwciał
indukcja
Lek z wyboru w leczeniu epizodów ostrego odrzucania
GKS
Czy neo mogą być późnymi powikłaniami tx ?
TAK ! często w nietypowych lokalizacjach i bardziej złośliwe przebiegi
Przeciwwskazania BEZWZGLĘDNE do pobrania narządów (3)
- nowotwór złośliwy u dawcy
- zakażenia, zwłaszcza antyHIV(+), HBsAg(+), uogólnione i niepoddające się leczeniu zakażenie bakteryjne, wirusowe i grzybicze
ALE jeśli zakażenie zlokalizowane, leczoen celowanie przez min. 48h z klinicznym potw. skuteczności leczenia można przeszczepić pod osłoną ab - inne:
- choroby prionowe
- uogólnione choroby naczyń(zaawa. miażdżyca uogólniona, wieloletnia cukrzyca z powikł. narządowym, vasculitis)
- choroby układowe
- ryzykowne zachowania w wywiadzie
- schorzenia, urazy powodujące uszkodzenia narządów mających być przedmiotem tx
Jakie wyjątki od reguły nowotworu złośiwego dawcy jako czynnika wykluczającego (3)
neo nie dające przerzutów:
- rak podstawnokomórkowy skóry
- rak szyjki macicy in situ
- niektóre pierwotne neo mózgu
przeciwwskazania WZGLĘDNE do pobrania narządów (7)
- wiek
- wieloletnie NT ze zmianami narządowymi
- DMT1
- alkoholizm
- długotrwałe stosowanie środków farmakologicznych toksycznych dla określonych narządów
- wybrane zakażenia:
- antyHBc(+) -> odpoiwednio dobrani biorcy ok do KTx, LTx i HTx
- antyHCV(+) -> można przeszczepić nerki biorcom HCV(+); LTx i HTx już NIE
- dodatnie wyniki badań serologicznych w kierunku toksoplazmozy (w przypadku SERCA) - przedłużone zatrzymanie krążenia
Która ze struktur mózgu umiera jako ostatnia ?
pień mózgu
śmierć mózgu = …
brak funkcji pnia mózgu
Kto stwierdza śmierć mózgu ?
#1 lekarz: anestezjolog lub neonatolog #2 lekarz: neurolog, neurolog dziecięcy lub neurochirurg
Stwierdzneie śmierci mózgu - ile etapów, co w każdym z nich ?
2 etap:
2 etapy
#1 etap:
- stwierdzenie podstawowej arefleksji pionowej
- określenie przyczyny która doprowadziła do katastrofalnego uszkodzenia mózgu (neuroobrazowanie, pierwotna/wtórna, nad/podnamiotowa, czy nieodwracalne, czy nic się nie da zrobić)
- przeprowadzenie obserwacji wstępnej
- dwukrotna analiza stwierdzeń i wykluczeń
- dwukrotne wykonanie badań potwierdzających arefleksję pionową(brak odruchów z pnia mózgu) oraz trwały bezdech(krótkotrwałe zwiększenie CO2 w org. powinno spowodować samodzielen oddychanie) (#1 lekarz wykonuje oba badania, #2 lekarz uczestniczy w drugeij sreii badań)
- w uzasadnionych przypadkach wykonanie dodatkowego badania instrumentalnego
Podstawowa arefleksja pionowa - jak stwierdzana ? (2)
- zanik odruchów kaszlowego i wymiotnego
2. rozszerzenie i brak reakcji źrenic na światło
Etap pierwszy stwierdzania śmierci mózgu - obserwacja wstępna - jaki czas trwania ? kiedy można skrócić?
6h w uszkodzeniach pierwotnych
12h w uszkodzeniach wtórnych
może być krótsza, jeśli wykorzystano badanie instrumentalne potw. ustanie krążenia mózgowego
Etap drugi stwierdzania śmierci mózgu - co do STWIERDZENIA ? (2)
- pacjent w śpiączce
2. respirator
Etap drugi stwierdzania śmeirci mózgu - co do WYKLUCZENIA? (4)
- hipotermia (t. głęboka >=35st)
- hipotensja (MAP >=70mmHg)
- zatrucie i wpływ niektórych środków (narkotyki, nasenne, uspokajające, zwiotczające)
- zaburzenia metaboliczne/endokrynologiczne (zwłaszcza hipoNa+ <110, hiperNa+ >160, hipoK+ <2,5, hipglikemia <70mg, hiperglikemia >300, pH<7,2)
wskazania do wykonania badania instrumentalnego w drugim etapie stwerdzania śmeirci mózgu
trudności w postawieniu diagnozy, niejednoznaczna interpretacja wyników:
- rozległe uszkodzenia okolicy twarzy
- uskzodzenia podnamiotowe
- obecność nietypowych odruchów
- inne przyczyny(zatrucia, leki)
Co jeżeli zatrzymanie krążenia wystąpi w trakcie orzekania o śmierci mózgowej ?
należy rozpocząc RKO
Różnica między stanem wegetatywnym a śmiercią mózgu
pień mózgu funkcjonuje prawidłowo w stanie wegetatywnym; w obu przyadkach uszkodzenie kory