Thema 2 - Primaire Hemostase Flashcards
Wat is de eerste reactie bij het beschadigen van een bloedvat?
Vasoconstrictie om bloedverlies te voorkomen
Waardoor kan de primaire hemostase plaatsvinden?
BIj beschadiging van het endotheel wordt het subendotheale collageen bloodgesteld –> Von Willebrand Factor kan hier aan binden
Geef een algemeen overzicht van de primaire hemostase
- Vasoconstrictie: verminderd bloedverlies
- Adhesie van bloedplaatjes aan collageen via vWF
- Activatie van de bloedplaatjes: scheiden stoffen af voor activatie meer bloedplaatjes
- Aggregatie van bloedplaatjes: samenklontering via fibrogeen.
vWF, locatie, sturctuur, functie?
vWF staat voor von WIllebrand Factor
* Locatie: Opgeslagen in Wiebel Palade bodies, in endotheel cellen (en megakaryocyten). Ook in alfa-granules van trombocyten.
* Structuur: Multimeer, gevouwen in wiebel palade bodies, rekt uit bij vrijlating en onder shear-stress
* Functie: bind aan collageen, spreid zichzelf uit onder shear-stress bij beschadigde bloedvaten –> zorgt voor bindingplaats van trombocyten (bloedplaatjes)
Hoe worden trombocyten(bloedplaatjes) geproduceert?
Worden gemaakt uit voorloopercellen in het beenmerg genaamd megakaryocyten –> fragmentatie naar bloedplaatjes (geen celkern)
* Hievoor is tromopoëtine nodig –> geproduceert door lever, proliferatie en differentieatie van megakaryocyten
Welke bio-active componenten worden opgeslagen in bloedplaatjes?
Twee opslag blaasjes:
* alfa-granules: grote moleculen –> fibrinogeen, vWF, en groeifactoren
* Dense-granules: kleine moleculen –> ADP, ATP, serotonine, en calcium (belangrijk voor interactie fosfolipiden en stollingsfactoren)
Hoe werkt de binding en activatie van bloedplaatjes globaal?
1- Binding:
* GPIb bind aan vWF –> binding en activatie bloedplaatje
* GPVI binding aan bloodgesteld collageen –> activeert bloedplaatje
* alfa2beta1 vooral binding collageen
2- Activatie:
* Door deze bindingen van het bloedplaatje wordt het geactiveerd (vooral GPVI) –> begint releasen van alfa en dense granules
3- Stoffen activeren andere bloedplaatjes en eigen bloedplaatje
4- alfa2bbeta3 wordt geactiveert en bind aan fibrinogeen –> creëert sterker netwerk
GPIb
- Bind aan vWF
- zorgt voor aggregatie (niet activatie)
GPVI
- Bind aan collageen
- Faciliteert adhesie en belangrijkste trigger bloedplaat activatie
alfa2beta1
- Bind aan collageen
- Faciliteert adhesie en kleine activatie bloedplaatje
Alfa2bBeta3
- geactiveerd door inside out signaling
- Binden aan fibrinogeen en vWF wanneer geactiveerd
- verbind bloedplaatjes onderling na activatie –> stabielere plug
P2Y12
- Binden ADP
- Stimuleert activatie en aggregatie
PAR-1 en PAR-4
- Receptor trombine
- Stimuleert activatie en aggregatie
Alfa2A
- Receptor adrenaline
- verhoogt gevoeligheid bloedplaatjes activatie
- belangrijk bij snele activatie in het geval ven een letsel
TP-receptor
- Receptor Tromboxaan A2 (TxA2)
- Stimuleert activatie en aggregatie
Wat is Tromboxaan A2?
Dit is een trombociet activator:
* Gemaakt uit arachidonzuur, omgezet door COX van het bloedplaatje
* Geproduceert door geactiveerde bloedplaatjes
Wat is inside-out en outside-in signaling?
Outside-in: de stollingsfactoren zoals vWF, TxA2, ADP, etc activeren de trombocyten
Inside-out: Geactiveerde trombocyten zorgen dat alfa2b-beta3 een hogere affiniteit krijgt voor fibrinogeen –> bevordert bloedplaatjesaggregatie
Geef een overzicht van de alfa2b-beta3 activatie
- TxA2, ADP, adrenaline, trombine, en GPVI activeren het bloedplaatje.
- Zorgt voor hogere cytoplasmatische Ca2+ concentratie, en activeert GTPase
- alfa2b-beta3 subunit zoutbrug wordt gebroken
- het extracellulaire deel gaat van een gebogen toestand naar een rechte toestand
Welke medicatie pakt aan op de primaire hemostase?
- P2Y12 inhibitoren: remmen binding van ADP –> minder plaatjesactivatie. (clopidogrel)
- salicylaten: COX remmers, remmen TxA2 productie (Asperine)
- alfa2b-beta3 receptorantagonisten: remt binding aan fibrinogeen en vWF (eptifibatide)
(ook genoemd: Dipyridamol –> remt cAMP afbraak –> hoge cAMP concentratie gaat ADP activatie tegen.)
Waarom veroorzaakt asperine maagklachten maar clopidogrel niet?
- Aspirine remt COX1 in maagwand –> geen prostaglandine productie –> verminderd bescherming
- clopidogrel doet dit niet
Welke rol spelen Ca+ ionen in bloedplaatjes?
Stimulatoren van bloedplaatjes verhogen de intracellulaire Ca+ concentratie. Dit zorgt voor:
1. openen/activatie van alfaIIbBetaIII
2. vrijmaken arachidonzuur –> omgezet tot TxA2
3. secretie van inhoud organellen –> ADP komt vrij
Waarom is een lage dosis asperine nodig voor antistolling, maar meer voor pijnverlichting?
- Remt irreversiebel COX-1 in bloedplaatjes –> leven 7-10 dagen dus in die tijd geen TxA2 productie
- Geen nieuwe COX-1 productie want geen celkern –> bij pijn wel nieuwe COX productie
Enzym wat prodrug clopidogrel omzet in actieve vorm?
CYP2C19
Wat is het bernard soulier syndroom?
Defect GP1b receptor –> plaatjes kunnen niet meer binden aan vWF.
Wat is glanzmann thrombasthenia?
Deficïency van A2bBeta3 –> niet binden aan fibrinogeen en vWF.
