Tekst 3

Question 1

Rodzaje struktur wiedzy

Answer 1

Schematy
Skrypty
Teorie

Question 2

Schemat poznawczy

Answer 2

podstawowy element wiedzy o świecie społecznym, rozumiany jako organizacja naszych uprzednich doświadczeń z jakimś rodzajem zdarzeń, osób czy obiektów. Zawiera wiedze uogólnioną, wyabstrahowaną z konkretnych doświadczeń (epizodów, czyli egzemplarzy schematów).

Question 3

Prototypowość

Answer 3

Uniwersalna zasada schematów poznawczych, zgodnie z którą rdzeniem znaczeniowym schematu jest PROTOTYP, czyli egzemplarz najbardziej typowy, najlepiej spełniający schemat, idealny.
Najczęściej prototyp jest jakimś wyśrodkowaniem i uśrednieniem wiedzy o większości napotkanych- szczególnie niedawno- egzemplarzy schematów.

Question 4

Kategorie prototypów

Answer 4

(1) schematy osób i rodzajów (stereotypy)
(2) skrypty
(3) schematy cech

Question 5

Skrypt poznawczy

Answer 5

stanowi umysłową reprezentacje zdarzeń, działań lub ich ciągów np. wizyta towarzyska, zachowanie na egzaminie.
Skrypt reprezentuje nie konkretny ciąg zdarzeń, lecz typowe elementy i okoliczności charakterystyczne dla danego zdarzenia i powtarzające się w większości wykonań. Jest więc -> schematem reprezentującym zdarzenia, egzemplarzami tego schematu są zaś kolejne skrypty. Scenki składowe skryptu są typowe dla kolejnych jego wykonań.
Charakteryzują się też czasową organizacją scenek (typowe następstwo w czasie)
Skrypt jest strukturą poznawczą (umysłowe narzędzie przetwarzania informacji-interpretacja i zapamiętywanie zdarzeń), jak i wykonawczą ( gotowy program działania dla jednostki).

Question 6

Schematy cech

Answer 6

nie odzwierciedlają ani „całych” ludzi, ani całych zdarzeń LECZ jedynie pewne rodzaje ich zmienności.
Najważniejszym przejawem cech człowieka, jest jego zachowanie. -> prototypowa struktura cech np. niektóre zachowania są prototypowym przejawem uczuciowości itp.
Im bardziej typowym przejawem cechy jest zachowanie, tym silniej obserwator wnioskuje o jej występowaniu na podstawie tego zachowania.

Question 7

Warunki, które musi spełniać struktura poznawcza, aby mieć wpływ na przetwarzanie danych

Answer 7

Wykształcenie
Aktywizowanie
Stosowalność

Question 8

Aktywizowanie

Answer 8

uczynnienie: przesłanie kopii schematu z pamięci długotrwałej do pamięci operacyjnej. Z wiedzy potencjalnej i nieczynnej -> wiedza pamięciowo dostępna, używalną.

Question 9

Dwie drogi aktywizacji

Answer 9

• charakter percepcyjny – odbodźcowy, czyli być rezultatem zaobserwowania jakiegoś obiektu związanego z tą strukturą (np. pojawienie się egzemplarza)
• charakter przedpercepcyjny; oznacza podwyższoną dostępność pamięciową jakiejś struktury wiedzy w momencie wejścia człowieka w daną sytuację, a więc przed rozpoczęciem przetwarzania danych dochodzących z zewnątrz

Question 10

Przedpercepcyjna aktywizacja jakiegoś schematu bardziej prawdopodobna, jeśli:

Answer 10

• im silniejsze subiektywne oczekiwanie pojawienia się w otoczeniu egzemplarzy tego schematu (oczekując złośliwości- wszystko jesteśmy skłonni tak interpretować)
  
  • im silniej powiązany schemat z realizacją celów i motywów podmiotu (głodny zobaczy pomidora, tam gdzie najedzony widzi zwykłą czerwoną plamę)
  • im krótszy czas upłynął od poprzedniego zaktywizowania schematu
  • im częściej dany schemat aktywizowany w przeszłości (to odpowiedzialne za skrzywienie zawodowe- policjant widzi więcej przestępców, a psychiatrzy – paranoików).

Question 11

Stosowalność, czynniki

Answer 11

• wieloznaczność danych: im większa niejasność, tym większa szansa że zaktywizowana wiedza posłuży jej rozstrzygnięcia
• wpływ schematów nasila się wraz ze spadkiem jakości warunków, w których przetwarzamy informacje – czyli wtedy gdy jest ich za mało/dużo, nasz umysł jest zajęty albo popadliśmy w stan bezmyślności.

Question 12

AUTOMATYCZNE PRZETWARZANIE INFORMACJI:

Answer 12

• pojawia się bez intencji podmiotu
  
  • pojawia się w odpowiedzi na pewne bodźce mimo lub wbrew woli podmiotu
  • jest bezwysiłkowe, szybkie i nie pochłania zasobów umysłowych podmiotu
  • pojawia się i przebiega po za świadomością podmiotu

Question 13

KONTROLOWANE PRZETWARZANIA INFORMACJI:

Answer 13

• charakter intencjonalny, dowolny, wysiłkowy i powolny oraz uświadomione przez podmiot

Question 14

Procesy spostrzegania świata społecznego

Answer 14

1. Selektywność
2. Interpretacja znaczenia
3. Pamięć
4. Regulacja zachowania

Question 15

Co jest lepiej zapamiętywane? (sprzeczne czy zgodne ze schematem)

Answer 15

Zależy od tego co określamy mianem pamięci:

(a) jeżeli procesy czystej reprodukcji danych- wtedy lepiej pamiętane dane nietypowe – efekt SPRZECZNOŚCI
(b) jeżeli jednak pamięć rozumiemy jako sumę subiektywnych wspomnień itd. to lepiej to co zgodne ze schematem (rekonstruowanie na jego podstawie) – efekt ZGODNOŚCI

Question 16

BŁĘDY NADUŻYCIA SCHEMATU

Answer 16

przypominanie sobie przez człowieka takich danych, z którymi człowiek się nie zetknął, a które jedynie wnioskował

Question 17

Wyrazistość i jej konsekwencje

Answer 17

• to co wyraziste przyciąga większą uwagę i jest lepiej pamiętane
• osoby wyraziste są postrzegane jako wywierający większy wpływ społeczny i bardziej przyczyniają się do osiąganych przez grupę wyników
• osoby wyraziste są oceniane w bardziej krańcowy sposób: jeden Rosjanin wśród Polaków, będzie oceniany jako bardziej kulturalny niż jak gdyby był wśród innych Rosjan
• wyrazistość- wywołana systemem solisty- decyduje o kategoryzacji spostrzeganego człowieka, a więc o tym, przez pryzmat jakiej struktury wiedzy informacja na jego temat jest przetwarzana

Question 18

Efekt asymilacji

Answer 18

polega na przesunięciu oceny w kierunku informacji kontekstowej, tj dodatni kontekst ją podwyższa, ujemny – obniża (ocena ucznia rośnie w skutek tego, że jest oceniany z dobrymi uczniami, a spada gdy ze złymi)

Question 19

Efekt kontrastu

Answer 19

odsunięcie oceny od informacji kontekstowej, tzn. dodatni kontekst obniża ocenę, ujemny ją podwyższa (ocena ucznia rośnie na tle złych uczniów, słabnie na tle dobrych uczniów)

Question 20

WPŁYW STANÓW EMOCJONALNYCH:

Answer 20

• dobry nastrój ułatwia przychodzenie na myśl pozytywnych treści i podwyższa ocenę, nasila skłonność do pomagania innym,
• skutki nastroju mają asymetryczny charakter – choć pozytywny z reguły podnosi ocenę, wpływy złego nastroju są słabsze i mniej konsekwentne (może zarówno obniżać i podnosić, nasilać i gasić). –niejednorodność efektu złego nastroju
• nastrój ma niespecyficzny i rozlany charakter, nastrój nie jest konkretną emocją, lecz kroczącą średnią niedawnych doświadczeń emocjonalnych.
• nastrój, a formułowanie sądów- badanie Schwarz’a i Clore’a
• wiele badań donosi, że ludzie w dobrym nastroju pobieżnie przetwarzają informacje – mocniej ulegają heurystyce dostępności, łatwiej popadają w skrypty, stereotypy i uprzedzenia, a w trakcie perswazji słabiej rozróżniają argumenty silne od słabych. W negatywnych – odwrotnie.

Question 21

UCIELEŚNIENIE:

Answer 21

• męski-kobiecy ; twarda kula – miękka kula / obcy – kubek z ciepłym i z zimnym / Huang-władcza pozycja ciała / emocje: dumni-wyprostowani / ludzkie twarze, gorzej zapamiętywane gdy nie można ich naśladować
• ucieleśnienie czyli wpływ stanów ciała na przetwarzanie informacji, jest zjawiskiem powszechnym zarówno podczas przebiegających na bieżąco interakcji społecznych, jak i myślenia o nieobecnych osobach czy obiektach. Ucieleśnienie ma zwykle charakter automatyczny i bezwiedny- stanowi przejaw impulsywnego funkcjonowania ludzkiego umysłu.

Question 22

Heurystyka

Answer 22

uproszczone reguły myślenia pozwalające na formułowanie sądów bez analizy większości informacji, na których sąd powinien się opierać.

Question 23

Rodzaje heurystyk

Answer 23

1. Dostępności
2. Zakotwiczenia
3. Reprezentatywności

Question 24

Heurystyka dostępności

Answer 24

to ocena częstości lub prawdopodobieństwa zdarzeń na podstawie łatwości, z jaka przychodzi nam na myśl ich przykłady, czyli egzemplarze. Prowadzi do formułowanie trafnych ocen, bez trudu dostępnych pamięciowo. Czasami bywa myląca, bo – nie wszystkie informacje dostępne pamięciowo dotyczą zdarzeń częstych (co jest częściej popełniane: samobójstwa czy zabójstwa? Mimo że pierwsze na myśl przychodzą zabójstwa, według statystyk sprawa wygląda inaczej)
Prowadzi do wzrostu wpływu wywieranego na nasze sądy przez zdarzenia łatwo przypominane, a więc dramatyczne, konkretne i wyraziste, niedawne, często omawiane i lokalnie dominujące.

Question 25

Heurystyka zakotwiczenia

Answer 25

polega na tym, że oceniając jakąś wartość liczbową, obieramy za punkt wyjściowy łatwo dostępną liczbę, a następnie modyfikujemy ją stosownie do kontekstu i swojej wiedzy. Modyfikacja jest zwykle niewystarczająca i sąd zostaje przesunięty w kierunku owej pierwszej liczby, która ogranicza jego zakres – tak jak kotwica ogranicza zakres ruchów statku, który ją zrzucił.
Zakotwiczenie to proces automatyczny, natomiast modyfikacja to proces kontrolowany.

H. Z-D tak jak i H.D są przejawem tej samej prawidłowości- przetwarzanie informacji i zachowanie się zdominowane przez wiedzę zaktywizowaną.
- błąd fałszywej powszechności, polegający na przecenianiu stopnia rozpowszechnienie naszych poglądów i zachowań to łączny efekt tych dwóch heurystyk.

Question 26

Heurystyka reprezentatywności

Answer 26

ocena przynależności obiektu do kategorii na podstawie jego podobieństwa do typowych jej egzemplarzy. Takie ocenianie jednak może być złudne, ponieważ nie uwzględnia wyjściowych prawdopodobieństw przynależności do kategorii. H.R stanowi sensowny sposób szybkiego odpowiadania na ważne pytania – kto jest kim, do jakiej grupy należy. Problem w tym, że rozsądzenie o tych pytaniach na postawie podobieństwa prowadzi do ignorowanie ważnych informacji, jeżeli nie mają one związku z reprezentatywnością, nawet gdy są silnie związane z prawdopodobieństwem zdarzeń.

Question 27

Złudzenie mądrości wstecznej

Answer 27

poczucie „z góry wiedziałem”. W rzeczywistości jest to tylko zniekształcenie pamięci. Nikt nie wie, co będzie dopóki do tego nie dojdzie.

Question 28

Dodatkowe heurystyki

Answer 28

• NAŚLADOWANIE WIĘKSZOŚĆI,
• NAŚLADOWANIE SKUTECZNYCH
• WET ZA WET:
• OPCJA PODPOWIEDZIANA
• H. ROZPOZNANIA:
• WYBIERZ TO, CO ZADOWALAJĄCE

Question 29

NAŚLADOWANIE WIĘKSZOŚCI

Answer 29

, trafna gdy otoczenie zmienia się powoli lub wcale, poszukiwanie informacji jest kosztowne i czasochłonne

Question 30

• NAŚLADOWANIE SKUTECZNYCH

Answer 30

; trafna gdy indywidualne uczenie się jest powolne, a poszukiwanie informacji kosztowne i czasochłonne

Question 31

WET ZA WET

Answer 31

w wypadku konfliktu „współpraca czy rywalizacja”, w pierwszym ruchu wybierz współpracę, a następnie rób to samo, co twój partner; trafna gdy partnerzy stosują tą samą zasadę, kiedy jedyne dwie możliwości to współpraca lub rywalizacja

Question 32

OPCJA PODPOWIEDZIANA

Answer 32

jeśli jest jakaś opcja podpowiedziana, zrealizuj ją; trafna gdy osoby ustalające opcje podpowiedzianą mają podobne wartości jak osoby, które ja realizują: konsekwencje wyboru trudne do przewidzenia

Question 33

HEURYSTYKA ROZPOZNANIA

Answer 33

jeżeli jedna z dwóch możliwości zostaje rozpoznana zakładaj że ona jest lepsza czy większa pod rozważanym względem, trafna gdy trafność rozpoznania przekracza 50%

Question 34

WYBIERZ TO, CO ZADOWALAJĄCE

Answer 34

przeszukuj możliwości i zaakceptuj pierwszą, która przekracza twój poziom aspiracji, trafna gdy pula możliwości stale się zmniejsza

Question 35

System impulsywny

Answer 35

składa się z elementów skojarzonych na mocy podobieństwa i współwystępowania, ich aktywizacja ma charakter rozchodzącej się fali pobudzenia (np. siwe włosy -> starośc)

Question 36

System refleksyjny

Answer 36

obejmuje elementy połączone relacjami semantycznymi, które wyrażane są zdaniami składającymi się na deklaratywny, ujęty w słowa system wiedzy, rządzący się zasadą wzajemnej zgodności (starość dowolnie rozbudowana za pomocą myślenia)

Question 37

Schemat behawioralny

Answer 37

skojarzeniowa zbitka zawierająca samo zachowanie, typowe warunki w jakich się ono pojawia i jego typowe konsekwencje, to część S.I ale może być aktywowane S.R