ST Deel 2 : Endocrinologie Flashcards
Hoeveel procent van de honden & katten hebben last van overgewicht?
50 %
Wanneer spreken we van overgewicht bij onze huisdieren?
- BCS : 6 - 7
- 10 – 20 % boven ideaal gewicht
Wanneer spreken we van obesitas bij onze huisdieren?
- BCS : 8 - 9
- ≥ 30 % boven ideaal gewicht
Hoeveel procent gewichtsverlies is aan te raden voor een kat?
Maximaal 2 % per week
Hoeveel procent gewichtsverlies is aan te raden voor een hond?
Maximaal 3 % per week
Welke eigenschappen zal het voeder hebben dat we geven aan een dier met overgewicht?
- Lage dichtheid brok
- Verhoogd vezelgehalte
- Aangepaste brokvorm
- Verhoogd eiwitgehalte
- L – carnitine
- Chondroïtine & glucosamine
Waarom gaan we verhoogde gehaltes aan essentiële voedingsstoffen in de diëten steken voor onze dieren met overgewicht?
Voor tekorten te voorkomen
Waarom gaan we gebruik maken van een lage energiedichte brok voor dieren met overgewicht?
- Luchtige brok
- Volle etensbak
Waarom gaan we gebruik maken van een verhoogd vezelgehalte in het dieet voor dieren met overgewicht?
- Vergroting volume voeding in de maag
- Vertraagde maaglediging
- Verzadigd gevoel dat ook langer aanhoudt
Waarom gaan we gebruik maken van een aangepaste brokvorm in het dieet voor dieren met overgewicht?
- Vertraagt eetsnelheid
- Bevordert kauwen
- Bevordert verzadiging
Waarom gaan we gebruik maken van een verhoogd eiwitgehalte in het dieet voor dieren met overgewicht?
- Ondersteunt behoud spiermassa
- Eiwitten leveren minder netto energie dan koolhydraten
- Draagt bij aan verzadigd gevoel (hond)
Waarom gaan we gebruik maken van L - carnitine in het dieet voor dieren met overgewicht?
Helpt energieverbruik te bevorderen (kat)
Waarom gaan we gebruik maken van chondroïtine & glucosamine in het dieet voor dieren met overgewicht?
Ondersteunen behoud van gezonde gewrichten
Waarom zien we problemen in regulatie bloedglucosegehalte bij patiënten met diabetes mellitus?
- Insuline tekort (hond)
- Insuline functioneert onvoldoende (kat)
- Cellen niet in staat glucose op te nemen
Wat zal er veranderen in de stofwisseling van een patiënt die geen gebruik kan maken van glucose als energiebron?
Lichaamsvetten en – eiwitten worden gebruikt als energiebron in plaats van glucose
Wat zijn de symptomen van een patiënt met diabetes mellitus?
- Gewichtsverlies ondanks goede eetlust
- Polyurie / polydipsie
Verklaar polyurie
Aandoening waarbij je overmatig moet plassen
Verklaar polydipsie
Overmatig drinken met/of zonder dorst
Wat is het doel van de nutritionele ondersteuning bij een patiënt met diabetes mellitus?
- Beperken schommelingen in bloedsuikergehalte
- Handhaven stabiel en ideaal lichaamsgewicht
Wat zijn de eigenschappen van het dieet van een patiënt met diabetes mellitus?
- Verlaagd zetmeelgehalte
- Aangepast type en hoeveelheid koolhydraten
Waarom zullen we een verlaagd zetmeelgehalte in het dieet doen voor een patiënt met diabetes mellitus?
Glucosepiek na de maaltijd lager / verminderen
- Minder variatie in bloedglucosegehalte gedurende de dag
Lichaam moet zelf glucose maken uit eiwitten en vetten (gluconeogenese)
- Betere regulatie van bloedglucosegehalte
Waarom zullen we een aangepaste hoeveelheid en een aangepast type koolhydraten in het dieet doen voor een patiënt met diabetes mellitus?
- Helpt post – prandiale bloedglucosegehalte te verlagen
- Laag koolhydraatgehalte / hoog eiwitgehalte
- Vertraagt maaglediging en verlaagt snelheid van zetmeelafbraak
Wat bedoelt men met post – prandiale bloedglucosegehalte
Postprandiaal wordt ook wel gebruikt als tegenpool van basaal, de ‘normale’ situatie. De term wordt vooral gebruikt in de context van het meten van bloedsuikerspiegels zoals bij diabetes mellitus, na de maaltijd zal de bloedsuikerspiegel anders zijn dan voor de maaltijd.
Welke aanvullende eigenschappen kunnen we voorzien in de voeding voor een patiënt met diabetes mellitus?
- Verhoogd gehalte specifieke voedingsvezels
- Verhoogd eiwitgehalte
- Arginine
- Antioxidanten
Welk gehalte aan specifieke voedingsvezels zullen we gaan verhogen bij patiënt met diabetes mellitus? Waarom?
Psyllium : beperkt de opname van glucose door darmcellen
Waarom zullen we een verhoogd eiwitgehalte in de voeding doen voor een patiënt met diabetes mellitus?
- Behoud spiermassa
- Verhogen smakelijkheid van de voeding (kat)
Waarom zullen we arginine in de voeding doen voor een patiënt met diabetes mellitus?
Ondersteunt functie pancreas bij optimaliseren insulineproductie
Waarom zullen we anti – oxidanten in de voeding doen voor een patiënt met diabetes mellitus?
Helpen te beschermen tegen schadelijke effecten van vrije radicalen
Welke enzymen gaat de endocriene pancreas produceren?
- Insuline
- Glucagon
- Somatostatine
- Pancreaspolypeptide
Wat doet somatostatine?
Het zorgt voor de controle vrijstelling insuline en glucagon
Wat doet pancreaspolypeptide?
Het kan de samentrekking van de galblaas & exocriene secretie van de pancreas remmen
Verklaar glycogenolyse
De ontleding van glycogeen tot glucose (in het lichaam en in de lever)
Verklaar gluconeogenese
Vorming van glucose uit eiwitten en vetten onder invloed van cortisol uit de bijnierschors
Verklaar glucagon
Bloedsuiker verhogende werking door glycogenolyse
Waarvoor staat diabetes mellitus?
- Diabetes : doorstromen (overmatig plassen - polyurie)
- honingzoete urine
Waarvoor staat insipidus
Smaakloze urine
Wat zijn enkele algemeenheden over diabetes mellitus?
- Stoornis in koolhydraat – metabolisme
- Veroorzaakt door insulinetekort (teveel glucose in het bloed)
- Ook stoornissen in vet – en eiwitmetabolisme
Wat is type 1 diabetes?
Bèta cellen in de pancreas door het eigen lichaam vernietigd : hierdoor wordt er geen of te weinig insuline geproduceerd
Deze aandoening komt het meest voor bij honden
Wat is type 2 diabetes?
Slechte reactie van lichaamscellen op insuline : dit zien we bijvoorbeeld bij katten met overgewicht. Ook (langdurig) corticosteroïden gebruik kan diabetes veroorzaken. Bij honden zien we deze vorm van suikerziekte ontstaan na de loopsheid door hormoonproblemen.
Deze aandoening zien we het meest bij katten
Welke aandoeningen bedoelen we als we spreken over de primaire pancreasaandoening?
Bij de endocriene pancreas zien we volgende 2 aandoeningen :
- Auto – immune vernietiging van de eilandjes : hond (zeldzaam)
- Amyloïdose (eiwitafzetting) van de eilandjes : kat
Hoe krijgt een dier / patiënt secundaire diabetes mellitus?
Door overproductie van antagoniserende hormonen
Medicatie
Obesitas
Hoe kan een dier een overmaat aan groeihormoon krijgen?
Tijdens de luteale fase van de cyclus van de teef : progesteron
- Synthese groeihormoon in de melklieren
Toediening progesteron (onderdrukking oestrus,…) : bij kat en hond - Synthese groeihormoon
Neoplasie hypothalamus of hypofyse
Hoe kan een dier een overmaat aan glucocorticoïden krijgen?
- Door toediening
- Cushing syndroom
Door welke antagoniserende hormonen kan een dier diabetes mellitus krijgen?
- Groeihormoon
- Glucocorticoïden
Bespreek hoe een dier door overproductie van antagoniserende hormonen diabetes mellitus zou kunnen krijgen.
Progesteron geïnduceerde groeihormoon overproductie
- Insulineresistentie
- Hond
Hypofyse geïnduceerde groeihormoon overproductie
- Kat
Hyperadrenocorticisme
- Cushing
- Teef + reu
Bespreek hoe een dier door medicatie diabetes mellitus zou kunnen krijgen.
Glucocorticoïden (vooral de langwerkende) : toename gluconeogenese + insulineresistentie
- Hyperglycemie
Progesteron
- Groeihormoon overproductie : hond
Progesteron
- Glucocorticoïd effect : kat
Of combinatiebehandeling cortisone + progesteron
- Vermijden
Bespreek hoe een dier door medicatie diabetes mellitus zou kunnen krijgen.
Gevoeligheid van de insulinereceptoren daalt
Dit leidt tot insulineresistentie
- Wanneer er voldoende insuline geproduceerd wordt, maar de glucose niet in de cel kan
Deze dieren verhoogde behoefte aan insuline : β cellen → uitgeput + verlies
- Meer glucose geproduceerd via andere wegen
- Nog grotere stijging van glucose in bloed : diabetes mellitus
Wat zijn de gevolgen van extracellulair glucosevocht ?
- Glucosurie (hoge concentratie glucose in bloed)
- Hypertoon plasma (plasma met hoge concentratie, in dit geval glucose)
- Langdurige Hyperglycemie
- Overschot aan eiwitten
Wat zijn de gevolgen van glucosurie?
Polyurie (overmatig plassen)
Osmotische diurese
- Hyponatremie ((te weinig natrium in bloed)
- Hypokalemie (te weinig kalium in bloed)
- Hypofosfatemie ( te weinig fosfaten in bloed)
Wat is een gevolg van hypokalemie?
Spierzwakte
Wat zijn de gevolgen van hypertoon plasma ?
Dehydratie in de cellen
- Hyperglycemisch (opstapeling van glucose in het bloed met een hoge bloedsuikerwaarde als gevolg)
- Hoog glucosegehalte in het bloed : coma
Wat zijn de gevolgen van langdurige hyperglycemie ?
Aantasting / verharding bloedvaatjes
Wat zijn de gevolgen van een overschot aan eiwitten?
Cataract : vertroebeling
Ziekte van het netvlies
- Retina : retinopathie
Zenuwaandoeningen : neuropathie
Bespreek hoe cataract (vertroebeling) ontstaat ten gevolge van een overschoot aan eiwitten dat veroorzaakt wordt door diabetes mellitus.
- Lensopstapeling suikers + vocht in lensvezels
- Lensvezels zwellen + scheuren
- Lensvezels verliezen hun transparantie : cataract
- Frequent te zien
Bespreek hoe een ziekte van het netvlies ontstaat ten gevolge van een overschoot aan eiwitten dat veroorzaakt wordt door diabetes mellitus.
- Aantasting van de bloedvaatjes van het oog
- Te zien na onderzoek met oftalmoscoop
- Minder frequent
Bespreek hoe neuropathie ontstaat ten gevolge van een overschoot aan eiwitten dat veroorzaakt wordt door diabetes mellitus.
Zenuwvezels die naar de spieren, de huid en de organen gaan voor gevoel en beweging : gaan aftakelen
- Spieren verzwakken
- Plantigrade stand
- Minder frequent
Verklaar retinopathie.
Beschadiging aan het netvlies door afwijkende of lekkende bloedvaatjes
Wat zijn de gevolgen van een intracellulair tekort aan glucose?
Toename van de lipolyse
Diabetes keto - acidose : spoed
- Hyperglycemie, uremie, hypokalemie, polyurie, acidose, ketonurie, dehydratatie,..
Toename gluconeogenese
Wat zijn de gevolgen van een toename van lipolyse ten gevolge van een tekort aan intracellulaire glucose?
Doordat het lichaam op zoek is naar energie maar geen glucose meer kan gebruiken omdat er een gebrek is aan insuline zal de lipolyse gestart worden.
Deze zal triglyceriden omzetten tot vetzuren & glycerol.
Deze vetzuren zullen bijvoorbeeld voor de spieren dienen als energie.
De lever zal de door het tekort aan glucose de overmaat aan vetten niet verwerkt krijgen. Hierdoor zal de leven de aangevoerde vetten omzetten naar ketonen.
Ketonen zijn schadelijke stoffen, wanneer ze in het bloed komen zullen ze zorgen voor een verzuring van de weefsels : een acidose
Een keto acidose zal de lichaamscellen gaan beschadigen en zal zorgen voor een zure fruit mondgeur.
Wat zijn de symptomen van een keto - acidose?
Gewichtsverlies
Ketonemie
- Ketonurie (aanwezigheid van ketolichamen in urine)
- Acidose ( pH bloed lager dan 7.35)
- Ketoacidotisch coma
Hyperlipemie (fatty liver)
Wat is het verschil tussen een ketose en een keto - acidose?
Ketose
- Lage ketone waarde in bloed
- Natuurlijke functie lichaam
- Veilige stofwisseling binnen een ketogeen of koolhydraatarm dieet
Keto - acidose
- Enorm hoge ketonwaarde in het bloed
- Komt voor bij diabetici bij insulinetekort, bij overmatig alcoholgebruik
- Kan bloed verzuren, ernstige gevolgen indien er geen behandeling plaats vindt
wat is ons stappenplan als we een patiënt binnen krijgen met een diabetes keto - acidose?
- Vloeistoftherapie
- Insuline
- Symptomatische ondersteuning
- Bicarbonaat
- Monitoring
Waarom gaan we bij een patiënt die binnenkomt met een diabetes keto - acidose eerst vloeistoftherapie geven? Waarom geven we niet eerst insuline?
Vochttoediening is belangrijker dan insuline toediening
- Rehydratatie
- Stopt lipolyse van de weefsels
- Stimuleert de eliminatie van ketonen via de diurese
Wat zijn de gevolgen van een toename van de gluconeogenese ten gevolge van een tekort aan intracellulaire glucose?
Doordat het lichaam op zoek is naar glucose maar deze niet kan halen uit koolhydraatbronnen, zal de gluconeogenese gestart worden om glucose te maken uit eiwitten & vetten.
Door een afname van de eiwitsynthese :
- Zwakte, gewichtsverlies
- Slechte wondheling
- Verhoogde gevoeligheid voor infecties
Welke types van diabetes mellitus hebben we bij onze huisdieren? Bespreek deze kort (met enkele woorden)
Type 1 Diabetes mellitus : Onvoldoende insuline productie
- De meeste honden
- (sommige katten)
- Altijd nood aan insulinetherapie
Type 2 Diabetes mellitus : Lichaam reageert niet op insuline
- Komt het meeste voor bij katten (obesitas,…)
- Raspredispositie : Burmees
- Insulineresistentie en β cel dysfunctie
- Vaak ook behoefte aan insuline
Type 3 Diabetes mellitus (ook secundaire diabetes mellitus)
- Daling van insulinesecretie of gewijzigde werking van insuline
- (cortisol, groeihormoon,…)
Bespreek het voorkomen van diabetes mellitus bij honden.
- Middelbare leeftijd
- Voornamelijk vrouwelijke honden (endo + exogeen progesteron)
- Mannelijke honden (Cushing)
Genetische factoren
- Bepaalde rassen hoger risico : Cocker spaniël, de King Charles spaniël, Teckel, de Miniatuurpoedel, Terriërs, Schnauzers, Beagles, de Samoyeed, en de Rottweiler
- Diabetes wordt ook vaker gezien in bepaalde lijnen : familiale predispositie
