ST Deel 1 : Algemene parasitologie Flashcards
Begrip
Symbiose
Symbiose is het langdurig samenleven van twee of meer organismen van verschillende soorten waarbij de samenleving voor ten minste een van de organismen gunstig of zelfs noodzakelijk is. De verschillende partners heten symbionten. De grootste partner is de gastheer.
Begrip
Mutualisme
Geef ook een voorbeeld.
Een symbiose waar beiden organismen een voordeel
uithalen.
Voorbeeld : Protozoa in pens van het rund
Begrip
Commensalisme
Geef ook een voorbeeld.
Een symbiose waar 1 organisme voordeel bij heeft
maar het andere noch voordeel/nadeel bij heeft.
Voorbeeld : remora (zuigvis) en haai
Begrip
Parasitisme
Geef ook een voorbeeld
Een symbiose waarbij 1 organisme (de parasiet) op of
in het ander organisme leeft en deze eventueel beschadigt.
De parasiet wordt metabolisch afhankelijk van de gastheer.
Gastheer is niet afhankelijk van de parasiet.
Voorbeeld : een teek
Wat zijn ectoparasieten?
Wat veroorzaken ze?
Welke geneesmiddelen gebruikt men hiervoor?
Ze leven op de gastheer
Veroorzaken een infestatie
Geneesmiddelen : acariciden of insecticiden
Wat zijn endoparasieten?
Wat veroorzaken ze?
Welke geneesmiddelen gebruikt men hiervoor?
Leven in de gastheer
Veroorzaken een infectie
Geneesmiddelen : endoparasitica of anthelmintica
Begrip
Obligate parasieten
Brengen minstens deel van hun leven door als parasiet
Begrip
Facultatieve parasieten
Kunnen in principe onafhankelijk van een gastheer ontwikkelen.
Begrip
Permanente parasieten
Leven hun ganse levenscyclus op / in gastheer
Begrip
Tijdelijke parasieten
Leven maar een deel van levenscyclus op / in gastheer.
Begrip
Incidentele parasieten
Parasieten die zelden gezien worden bij die gastheer, meestal bij een verwante gastheer
Begrip
Erratische parasieten
Een niet volwassen parasiet die zich in een abnormaal orgaan dan normaal van de gastheer bevindt
Begrip
Pseudoparasieten
Levende wezens of bestanddelen ervan die toevallig aanwezig in afscheidingen (faeces,…).
Begrip
Direct ontwikkeling
Hierbij gebeurt de ontwikkeling van de parasiet
- Volledig bij éénzelfde individu : 1 gastheer
of
- Deels in buitenwereld en deels in de gastheer (nog steeds slechts 1 gastheer)
Begrip
Homoxene parasiet
Hebben slechts 1 gastheer in hun ontwikkelingscyclus.
gastheer specifiek
Begrip
Stenoxeen
Parasieten waarbij er maar één soort dier als gastheer in aanmerking komt.
(Grote gastheer specificiteit)
Begrip
Euryxeen
Parasieten waarbij er verschillende diersoorten of mens kan als gastheer fungeren.
(Kleine gastgeer specificiteit)
Begrip
Indirecte ontwikkeling
Bij deze parasieten is er geen direct ontwikkeling en zullen er meer dan 1 gastheer / soort nodig zijn.
Begrip
Heteroxene parasiet
Deze parasieten hebben meer dan een gastheer. We spreken hier van tussengastheren en eind gastheren.
Begrip
Eindgastheer
Definitieve gastheer : het individu waar de volwassen parasiet verblijft
Begrip
Tussengastheer
Het dier waar de parasiet in larvaire toestand verblijft
Begrip
Paratenische gastheer
Deze gastheer is niet noodzakelijk voor de levenscyclus van de parasiet.
Deze kan zorgen voor transport van de parasiet maar er zal hier geen ontwikkeling van de parasiet plaatsvinden
Begrip
Prepatente periode
Vanaf dat de infectieuze stadia binnendringen in hun gastheer tot op het ogenblik dat hun eieren of larven door laboratorium technieken kan worden aangetoond.
Begrip
Patente periode
De periode tijdens de welke de parasiet kan aangetoond worden.
Geef enkele voorbeelden van een passieve infectie
- Via voeding – drinkwater
- Door direct contact
Geef een voorbeeld van actieve infectie
- Via vectoren (gaan bijten / zuigen)
Nederlandse benaming
Protozoa
Ééncelligen
Geef enkele algemeenheden van de protozoa
- Zelfstandig organisme : alle levensfuncties
- Produceren resistente cysten of sporen
- Ongeslachtelijke en/of geslachtelijke voortplanting
- Vrijlevend, commensaal, symbiotisch of parasitair
- Heterotroof
Begrip
Gamogony
Proces van gametenvorming (sex)
Begrip
Syngamie
Versmelten van twee voortplantingscellen → bevruchting (sex)
Sporogony
Voortplanting door sporevorming (asexuele veeldeling).
Begrip
Schizogonie
Simultane deling in moedercel tot vele dochtercellen (asexueel).
Geef een voorbeeld van een protozoa.
Eimeria
Sporozoieten kunnen niet in de buitenwereld overleven, welke aanpassing hebben protozoa om dit toch te overleven?
Om te overleven in de buitenwereld, zullen ze zich omkapselen met een stevige wand.
Deze worden ook wel oöcysten of sporocysten genoemd.
Helminthen is een verzamelnaam voor welke groepen dieren?
- Nematoden of rondwormen
- Trematoden of zuigwormen
- Cestoden of lintwormen
Geef enkele algemeenheden van de nematoden.
Of rondwormen
- Niet gesegmenteerd
- Volledig spijsverteringsstelsel
- Eenvoudig excretie en zenuwstelsel
- Vrijlevend of parasitair
- Directe of een indirecte cyclus
Wat is er speciaal aan de voortplanting bij nematoden?
Het gaat in 5 stadia, 4 vervellingen
Geef de verschillende classificaties van de nematoden.
- Toxocara : spoelwormen
- Ancylostoma : haakwormen
- Trichuris : zweepwormen
- Dirofilaria : hartwormen
Geef enkele algemeenheden van de trematoden.
Zuigwormen
- Allen parasitair
- Één of meerder zuignappen
- Ongesegmenteerd
- Geen lichaamsholten
Geef de verschillende fasen van de voortplanting bij de Digenea
- Vrije larvaire fase
- Parasitaire fase
- Infesterende fase
- Parasitaire volwassen fase
Geef alle stadia die de Digenea bij de ontwikkeling doorgaat
Ei → miracidium → sporocyste → redia → cercaria → metacercaria → adult
Bespreek de voortplanting van de Fasciola Hepatica
Ook wel de grote leverbot
- Vrije larvaire fase
- Miracidium : veel germinatieve cellen
- Vrije, bewegelijke larve
- gaat zich deze periode niet voeden, binnen 24 uur gastheer vinden - Parasitaire fase
- Binnendringen slak : nu sporocyste
- Binnen slak, omzetting van germinitatieve
cellen naar embryonale massa’s
- Embryonale massa’s ontwikkelen naar redia
- Verdere ontwikkeling naar cercaria - Infesterende fase
- Vrije infesterende fase, cercaria dringen rechtstreeks in de eigen gastheer of hechten zich vast aan plantendelen en encysteren
- Andere mogelijkheid : cercaria dringt 2e gastheer binnen (slak, vis, …)
Geef enkele algemeenheden van de cestoden.
Of lintwormen
- Meest gespecialiseerde parasiet : allen zijn parasitair
- Leven in darm van vertebraten
- Meestal gesegmenteerd
Begrip
Strobila
Het eigenlijke lichaam van een cestode (proglottiden).
Begrip
Cysticercoïden
Komen voor bij een ongewervelde tussengastheer.
Dit is blaasje met scolex en een soort staart.
Komt voor bij bijvoorbeeld een vlo.
Begrip
Cysticercus
Komen voor bij gewervelde tussengastheer.
Dit is blaasje met binnenstebuiten gekeerde scolex.
Begrip
Coenurus
Een blaas (cyste) maar met verschillende scolexen
Begrip Hydatide blaas (Echinococcus)
de meest complexe van de larvaire vormen. Zeer sterke polyembryologie.
Geef de algemene kenmerken van de Arthropoden.
Of geleedpotigen
- Gesegmenteerd lichaam
- Meestal gescheiden geslachten
- Exoskelet
- Bilateraal symmetrisch
In welke klassen kan je de Arthropoden indelen?
- Arachnida : spinachtigen
- Hexapoda : insecten
Geef de kenmerken van de Arachnida.
- Vergroeiing van kop en thorax
- Bezitten 4 paar poten
Voorbeelden
Mijten en teken
Geef de kenmerken van de Hexapoda.
Lichaam bestaat uit 3 delen :
- Kop met antennes
- Thorax met 3 paar poten
- 2 paar vleugels en abdomen
Ze zijn vectoren van parasieten
Voorbeelden
Vlooien, luizen, vliegen
Begrip
Epidemiologie
De factoren die de overdracht en verspreiding van een ziekte in de hand werken
J / F
Het ziekteproces van bacteriën, virussen en parasieten is rechtstreeks afhankelijk van het aantal opgenomen organismen
FOUT
Het ziekteproces is niet rechtstreeks afhankelijk van het aantal opgenomen bacteriën of virussen
Ziekteproces rechtstreeks afhankelijk van het aantal opgenomen parasieten
Waarom spelen parasieten een economische rol in de wereld
- Verlies door verminderde productie
- Controle kosten
- Verlies door gevolg van minder efficiënte praktijken
Begrip
Pathogenese
Het begrijpen van ziektetekens en hun evolutie
Begrip
Spoliatieve werking
Ten koste van de gastheer door het ontnemen van belangrijke stoffen.
Begrip
Mechanische werking
Vernietiging van de gastheer – weefsels
Door
- Traumatische werking
- Compressie
- Obstructie
Begrip
Toxische werking
Uitscheiding metabolische producten : toxische werking op gastheer
Welke soorten van directe ontwikkeling van de levenscyclus zijn er?
- Homoxene parasiet
- Stenoxeen
- Euryxeen
Welke perioden kunnen we meestal onderscheiden tijdens het verloop van de parasitaire cyclus bij de eindgastheer?
Prepatente periode & patente periode
Welke mechanismen van infecties zijn er?
We spreken van een actieve en een passieve infectie .
Welke inwerkingen kan een parasiet hebben op de gastheer?
- Klinische veranderingen
- Pathologische veranderingen
- Spoliatieve veranderingen
- Destructieve veranderinge
J / F
Nematoden zijn uitsluitend parasitair
Nematoden of rondwormen kunnen zowel vrij levend zijn als parasitair.
Wat zijn de verschillen tussen rondwormen en lintwormen op anatomisch vlak?
Rondwormen zijn spoelvormig, ze hebben een doorlopende structuur.
Lintwormen zijn segmenteel, hun lichaam bestaat niet uit een doorlopende structuur maar uit verschillende segmenten.
Bespreek kort de voortplanting bij de bij de trematoden.
Er is meestal kruisbevruchting maar zelfbevruchting komt voor
Bespreek de anatomie van het lichaam van een cestoden.
- Lichaamsvooreinde : bestaande uit knopvormige scolex voor aanhechting aan de darmwand van gastheer
- Achter scolex volgt smalle halsstreek die overgaat in strobila
- Strobila : het eigenlijke lichaam
Bespreek de voorplanting van de cestoden.
- Bij cestoden is er geen vrijlevend stadia
- Er is steeds een larvaire fase met 1 of meerde tussengastheren
- tijdens de volwassen fase bevinden de cestoden zich in de eigen gastheer en zal deze ook de eieren gaan uitscheiden
Begrip
Oncosfeer
Het eerste larvestadium : gaat met haakjes door de darmwand van de tussengastheer naar een lichaamsholte
Welke 2 vormen kunnen we terugvinden van de Cestoden tijdens hun levenscyclus?
Primitieve vorm
- Niet – geëmbryoneerde eieren
- 2 tussengastheren
Gespecialiseerde vormen
- Geëmbryoneerde eieren
- Enkel 1 tussengastheer
J / F
Virussen en / of bacteriën moeten zich in de buitenwereld ontwikkelen om infectieus te worden.
FOUT
Virussen en bacteriën moeten zich NIET in de buitenwereld ontwikkelen om infectieus te worden
Van wat is de ergheid van de infectie / ziekte van een dier afhankelijk als we te maken hebben met een parasitaire infectie?
Parasiet
- Species
- Stadium
- Aantal
- Locatie
Gastheer (dier)
- Leeftijd, ras
- Stress
- Voedingstoestand
- Immuniteit
- Fysiologische toestand
Welke onderzoeken kunnen we doen om de diagnose van een parasitaire ziekte vast te stellen?
- Faeces onderzoek
- Bloedonderzoek
- Huidonderzoek
- Urineonderzoek
