AV Deel 1 : Klinische scheikunde Flashcards
Welke eiwit parameters kunnen we nakijken?
- Totaal eiwit
- Albumine
- Globuline
Als we spreken over de eiwitparameter totaal eiwit, wat gaan we dan exact bekijken?
Onderscheid tussen totaal plasma proteïne en totaal serum proteïne
Van wat is de parameter totaal eiwit afhankelijk?
Aanvoer, afbraak en verbruik van aminozuren
Wanneer is het interessant om de parameter van het totaal eiwit na te kijken?
- Interessant voor evaluatie hydratatietoestand : deze zal verhoogd zijn bij een gehydrateerde patiënt
- Interessant om bij patiënten met oedeem, diarree, vermagering & lever-, nier- of stollingsproblemen te screenen
Als we spreken over de albumine totaal eiwit, wat gaan we dan exact bekijken?
Dit is de belangrijkste serumproteïne die we dan nakijken
Wat is het belang van albumine?
Ze regelen de colloïd osmotische druk
Waar wordt albumine aangemaakt?
In de lever
Bij welke aandoening zien we een albuminetekort?
Bij hypoproteïnemie : dit is een te laag eiwitgehalte van het bloedplasma
Bij diffuse leveraandoeningen
Wat zijn globulines?
Het is een complexe groep van serumeiwitten
- Onderverdeeld in : α -, β - en γ – globulines
Globulines zijn onderverdeeld in verschillende groepen, geef een woordje uitleg bij elke groep.
- Alfaglobulines : productie in lever (transporteiwitten)
- Betaglobulines : omvatten onder andere complement en ijzerbindende proteïnen
- Gammaglobulines : antistoffen
Welke leverparameters zijn er om de lever na te kijken?
- ALT : Alanine aminotransferase
- AST : Aspartaat aminotransferase
- AF : Alkalische fosfaat
- γ – GT : Gamma – glutamyl transpeptidase
- Bilirubine
- Galzuren
Wanneer zien we symptomen als er leverproblemen zijn?
Slechts bij een vergevorderd stadium van leverfalen
Waarom worden leverfalen meestal past vastgesteld in een ver gevorderd stadium?
Er is geen standaardtest die ontegensprekelijk leverproblemen in een vroeg stadium kan detecteren
- Er moeten steeds verschillende testen uitgevoerd worden
Voor onze leverfunctie te gaan evalueren, kunnen we verschillende parameters gaan testen.
Welke parameters zijn dit en wat gaan we dan exact testen?
We gaan deze onderverdelen in 3 categorieën :
- Enzymen die vrijkomen uit beschadigde hepatocyten : ALT, AST
- Enzymen geassocieerd met galstuwing : AF, γ – GT
- Hepatocellulaire functietesten : bilirubine, galzuren
Hoe wordt alanine aminotransferase of ALT nog genoemd?
Ook ‘sGPT’ genaamd
Waar vinden we alanine aminotransferase terug in het lichaam?
Vooral aanwezig in hepatocyten bij carnivoren en primaten, beschouwd als leverspecifiek
Bij welke dieren gaat het testen van alanine aminotransferase weinig informatie opleveren?
Paarden, herkauwers, varkens en vogels
Wat is de voornaamste voor het nakijken van alanine aminotransferase ?
Het voornaamste gebruik van deze test is voor de screening van de lever
- Er is geen correlatie tussen ALT – gehalte en de ernst van de leverbeschadiging
Hoe wordt aspartaat aminotransferase of AST nog genoemd?
Ook ‘sGOT’ genaamd
Wanneer kunnen we een stijging zien van aspartaat aminotransferase?
- Bij ernstige leverschade
- Bij ernstige spierschade
- Bij hemolyse
Wat gaan we in eerste instantie doen als we ene hoge AST waarde krijgen?
Checken op hemolyse
Als we hoge AST waarden hebben, hoe gaan we deze toewijzen aan de lever?
Door bijkomende testen te doen op spierenzymen.
Als deze niet gestegen zijn dan liggen de hoge AST waarden aan leverschade
Waar vinden we alkalische fosfaat of AF terug?
Dit zijn verschillende isoenzymes die onder andere in been, kraakbeen, darmcellen en hepatocyten teruggevonden worden
Waar is alkalische fosfaat vooral afkomstig van bij groeiende dieren?
Van de hoge activiteit in botcellen
Waar is alkalische fosfaat vooral afkomstig van bij volwassen dieren?
Meestal afkomstig van de lever
Waar is alkalische fosfaat vooral afkomstig van bij volwassen dieren? Meer specifiek carnivoren?
Voornamelijk bij galstuwing
Waar wijst een stijging van thermostabiel isoenzymes op?
Verhoogde cortisolspiegels
Waar is Gamma – glutamyl transpeptidase of γ – GT vooral aanwezig?
Vooral aanwezig in niertubuli – cellen en levercellen
Bespreek hoe gamma – glutamyl transpeptidase vrijkomt in de nieren?
Bij nierschade zien we dat deze stof vrijkomt in de niertubuli, deze zal verder afgevoerd worden via de urine
Bespreek hoe gamma – glutamyl transpeptidase vrijkomt in de lever?
We zien een stijging van het serumgehalte
- Bij leverfalen
- Bij een obstructie van de galwegen
Voor welke diersoorten zullen vooral testen voor gamma – glutamyl transpeptidase uitgevoerd worden
Paarden, herkauwers & vogels
Wat is bilirubine?
Een niet oplosbaar product gevormd in de milt na afbraak van hemoglobine uit rode bloedcellen
Wat gaan we zien als de concentratie bilirubine stijgt?
Icterus
Een verhoogde concentratie van gele kleur in de slijmvliezen
Bespreek de verschillende stappen waarin bilirubine wordt afgebroken in onze darmen.
- Bilirubine
- Urobilinogeen
- Urobiline
- Verder verwerkt & uitscheiding faeces
- Deel opnieuw opgenomen : uitscheiding via nieren
Er zijn verschillende vormen van bilirubine, welke?
Benoem deze en zeg ook hoe we deze kunnen meten.
Er zijn 2 vormen Bilirubine : directe & indirecte bilirubine
Direct bilirubine : geconjugeerde vorm
- Wordt direct gemeten
Indirect bilirubine : prehepatische vorm
- Berekend door : gemeten concentratie van direct bilirubine af te trekken van de gemeten concentratie totaal bilirubine (beide vormen samen)
Geef wat algemene informatie over de prehepatische vorm van bilirubine.
- Dit is 2/3 van de totale hoeveelheid bilirubine
- Gebonden aan albumine
- Een stijging wijst op leverproblemen
Geef wat algemene informatie over de geconjugeerde vorm van bilirubine.
- Gebonden aan gluconzuur
- Een stijging wijst op een obstructie van de galwegen
Waarvoor zullen we een bilirubine test gebruiken?
- Om de oorzaak van icterus te bepalen (evaluatie van de leverfunctie
- Verhoogde concentratie van directe bilirubine wijst op galwegproblemen & leverschade
- Stijging van indirecte bilirubine hebben 2 mogelijke oorzaken : leverschade & verhoogde afbraak van erythrocyten
Hoe worden galzuren gevormd?
Gevormd in hepatocyten uit cholesterol en cholinezuren
Waarvoor spelen de galzuren een belangrijke rol?
Voor de opname van vetten
Geef enkele algemene informatie in verband met de reabsorptie en verlies van galzuren.
- 10 % gaat verloren in de faeces (rest opnieuw geabsorbeerd)
- Reabsorptie (samen met vetten) en via vena porta getransporteerd naar de lever waar het in de enterohepatische kringloop terecht komt
- Recuperatie van galzuren na loskoppelen van vetten
- Bij onvoldoende functioneren van lever : een deel van de galzuren gaan in de systemische circulatie terecht komen
Begrip
enterohepatische kringloop
Deze cyclus verwijst naar de circulatie van stoffen die na verwerking in de darmen terug in de lever terecht komen
Begrip
systemische circulatie
De grote bloedsomloop : hart - lichaam - hart
In wat hebben de nieren een zeer belangrijke rol?
In de homeostase
Wat zijn enkele functies van de nieren?
- De water – en ionenhuishouding
- Bloed pH op peil houden
- Verlies van voedingsstoffen tegengaan
- Eindproducten van het metabolisme uitscheiden (ureum, creatinine, …)
- Bloeddruk op peil houden (renineproductie)
- Aanmaak rode bloedcellen stimuleren (EPO)
Wat zijn de verschillende nier parameters?
- Ureum
- Creatine
- Urinezuur
Wat is ureum ? (bij zoogdieren)
Eindproduct van eiwitkatabolisme
Waarvoor zal men de ureumconcentratie gebruiken?
Het is een maat om de glomerulaire filtratie te evalueren
Op wat wijst een gestegen ureumconcentratie?
Een verminderde nierwerking
Wat zijn enkele algemeenheden van ureum?
Het is een onoplosbare stof
- Er is een grote concentratie aan water nodig voor de excretie
- Het ureum gehalte gaat stijgen bij gedehydrateerde patiënten
We zien een stijging van ureum bij
- een hoog eiwit dieet
- Extreme inspanning omwille van verhoogde eiwitafbraak
Waarom moeten we stalen, waarvan we de ureum concentratie willen bepalen, zo snel mogelijk onderzoeken?
Wegens de vaak onhygiënische afname van het staal kan het gemakkelijk besmet geraken met ureaseproducerende bacteriën (S. aureus)
Dit kan zorgen voor een daling van het ureumgehalte
Begrip
Creatine
Creatinine is een afbraakproduct van de spieren. Het wordt continu door de nieren uit het bloed gefilterd en uitgescheiden in de urine.
Op wat wijst een verhoogd creatinegehalte?
Verminderde nierfunctie
Is het creatinegehalte een goede parameter om verminderde nierfunctie op te sporen?
Zo ja, leg uit.
Zo nee, waarom?
Nee
Wanneer we een stijging van de creatineconcentratie zien, is de nierfunctie al met (meer) dan 75 % verminderd
wat is urinezuur ?
Dit is een nevenproduct van het eiwitmetabolisme
Bespreek de uitscheiding van urinezuur, waar gebeurd dit? Welke processen moeten er gebeuren?
- Urinezuur wordt gevormd in de lever en gebonden aan albumine
- Daarna zal het getransporteerd worden naar de nieren - Hier wordt er een deel uitgescheiden en gereabsorbeerd
- Het wordt opnieuw omgezet in allantoïne dat wordt uitgescheiden in de urine
Wat is er zo speciaal bij dalmatiërs in verband met de uitscheiding van urine?
Bij hun gebeurd de omzetting naar allantoïne niet, ze beschikken niet over de juist enzymen
Urinezuur wordt bij dalmatiërs
Bespreek de algemeenheden van urinezuur bij vogels
- Urinezuur is het belangrijkste eindproduct van het stikstofmetabolisme (80% van het stikstof zit in de urine)
- Urinezuur wordt hier als parameter gebruikt in plaats van ureum
- Bloedstalen zullen bij vogels bekomen worden door het knippen van de teennagel, het nakijken van urinezuur kan niet via de faeces wegens contaminatie met de uraten
