Srodki Odkazajace Flashcards
Środki utleniające
Utleniają grupy -SH, utleniają DNA, np nadtlenek wodoru (30% perhydrol przyzega tkanki), nadtlenek benzoilu (leczenie trądziku), nadmanganian potasu (odkażanie i niszczenie przetrwalników)
Kwasy
Denaturuje białka i rozszczepiają DNA, kwas salicylowy (polepsza penetrację etanolu w naskórku, keratynolityczny), kwas benzoesowy (konserwacja żywności)
Aldehydy
Denaturuje białka, np formaldehyd (bakterio- grzybo- i wirusobojczo, niszczy przetrwalniki po wielu h, do odkażania narzędzi, powoduje martwicę, drażni śluzówki), aldehyd glutarowy (bakterio- grzybo- wirusa- i przetrwalnikobojczy, sterylizacja sprzętu), taurolidyna (płukanie Jamy otrzewnej, bolesne wiec w znieczuleniu)
Metenamina (urotropina)
W odkażaniu dróg moczowych, w kwaśnym pH uwalnia formaldehyd w moczu, razem z kwasem askorbinowy w celu zakwaszenia
Alkohole i fenole
Denaturuje białka i niszczą błony lipidowe, Np etanol (bakterio, grzybo i wiruso, nie niszczy przetrwalników, skuteczne stężenie 70%, odkażanie skory przed zabiegami), fenole (nie stosowany bo toksyczny, sa stosowane pochodne chlorowcowe)
Tryklozan
Związek o budowie fenolowej, hamuje enzymy odpowiedzialne za syntezę lipidów błon bakterii, działa bakteriobójczo, grzybo i wiruso, składnik kosmetyków
Chlor i chlorowcopochodne
Denaturuje białka, np chloraminy (chloramina B do pomieszczeń i urządzeń; chloramina T do odkażania rak i płukania jamy ustnej i pęcherza/pochwy); chlorheksydyna (bakterio grzybo i wiruso statycznie!, nie drażni skory i błon, odkażanie pola operacyjnego, nie hamuje Pseudomonas, moze przenikać przez skore noworodków i zatruć, nie stosuje sie w uchu i neurochirurgii
Jod i jodofory
Działają utleniające i denaturuje białka, np jodyna (bakterio wiruso i grzybobójczy, powoli zabija przetrwalniki i pierwotniaki, odkażanie skory, powoduje alergie, nie stosować w nadczynnosci tarczycy), płyn lugola (rzadko do pedałowania migdałków, nie stosować w nadczynnosci tarczycy), jodofory (powoli uwalniają jod, mniej drażnią niz jodyna, nie u pacjentów z nadczynn tarczycy)
Metale ciężkie
Utleniają i blokują grupy -SH, np związki srebra: azotan srebra (niszczy tkanki, w mniejszych stężeniach odkaza, do przemywania pęcherza i worka spojówkowego (zabieg Credego) Proteinian srebra (bezpieczniejszy niz azotan, roztwory i mascie), sulfadiazyna (leczenie oparzeń) I związki rtęci (kiedyś w dermatologii, obecnie tiomerosal jako konserwant w szczepionkach)
Detergenty
Uszkadzają błony lipidowe, denaturuja białka , Np chlorek benzalkonium, chlorek benzoksonium, etylosiarczan mecetronium, cetylpirydynium; czwartorzedowe związki amonowe, odkażanie skory i błon, niszczą gram dodatnie, słabiej na gram ujemne
Barwniki
Uszkadzają strukturę DNA, np etakrydyna (rivanol do odkażania ran i błon śluzowych), fiolet krystaliczny (odkażanie skory i błon śluzowych, barwi na fioletowo), błękit metylenowy (przemywanie pęcherza i ran)
Schematy odkażania
Kategoria I - naniesienie środka gazikiem
Kategoria II - 2 razy naniesienie środka odkazajacego
Kategoria III - oczyszczenie skory detergentami, usunięcie włosów, odtłuszczeniu, 2 krotne naniesienie środka odkazajacego