Metabolizm Wapnia Flashcards
Rodzaje witaminy D
D1 kalcyferol
D2 ergokalcyferol
D3 cholekalcyferol
Cholekalcyferol
Najczęściej suplementowany; podawany pacjentom bez niewydolności wątroby i nerek
Kalcyfediol
Suplementacja witaminy D, podawany pacjentom z niewydolnością wątroby a sprawnymi nerkami; (hydroksylowany w pozycji 25)
Alfakalcydol (D3), dokserkalcyferol (D2)
Suplementacja witaminy D u osob z niewydolnością nerek a sprawna wątroba (hydroksylowany w pozycji 1); wygaszają czynność przytarczyc; kontrolować fosfor
Kalcytriol
Suplementacja witaminy D u osob z niedoczynnością przytarczyc, osteodystrofia nerkowa, krzywica oporna na witaminę D i u dializowanych (hydroksylowany w pozycji 1 i 25 - gotowy); u dializ uwaga na hiperfosfatemie; szybkie działanie -> stosowany w tezyczce po usunięciu przytarczyc
Działanie kalcytriolu
Zwiększa wchłanianie wapnia w jelitach przez pompy, kalbindyny i ATP-zależnej pompy; zwiększa resorpcję wapnia i fosforu w nerkach; zwiększa liczbę i aktywność osteoklastow; hamuje produkcje parathormonu; hamuje czynność limfocytów T
Działanie parathormonu
Zwiększa wchłanianie wapnia przez wit D; zwiększenie resorpcji wapnia a zmniejszenie potasu w nerkach; długotrwałe działanie na kości - utrata masy kostnej; krótkie działanie (2h) pobudza osteoblasty - kosciotworcze
Teryparatyd
Krótko dzialajacy analog parathormonu; działanie kosciotworcze; w osteoporozie u obu płci; nie stosować długo bo mięsaki u zwierząt!
FGF-23
Hamuje resorpcję zwrotna fosforu w nerkach
Kalcytonina łososiowa
Większe powinowactwo do receptora ludzkiego niz ludzka (xD)
Kalcytonina
Zmniejsza stężenie wapnia we krwi i fosforu, hamuje osteoklasty; powoduje desensytyzacje receptorów po długim stosowaniu; ma właściwości analgetyczne; stosowany w chorobie Pageta, osteoporozie i hiperkalcemii
Glikokortyko
W wysokich dawkach bo immunosupresja i przeciwzapalne; hamują wchłanianie wapnia z jelitach oraz resorpcję w nerkach; hamują osteoblasty i powodują ich apoptoze
Nadczynność tarczycy skutki na kości
Aktywowana jest przebudowa kości, bardziej stymulowane sa osteoklasty -> utrata masy kostnej
Estrogeny androgeny -> kości
Spowalniają przebudowę, zachowują prawidłowa masę kosci (po przekwicie zaburzenia mineralizacji bo niedobór hormonów);
Leki na metabolizm wapnia
1) hamujące resorpcję
2) stymulujące powstawanie nowej tkanki
Dohydrotachysterol
Syntetyczny analog D2, nie wymaga hydroksylacji, dziala szybko i krótko; lepsza zdolność do mineralizacji kości
Niepozadane preparatów witaminy D i wapnia
Powstawanie zwapnień pozaszkieletowych; liczyć indeks wapniowo-fosforanowy!
Parykalcytol
Wiąże fosforany i kalcymimetyki; zmniejsza stężenie parathormonu o ponad polowe; stężenie wapnia po użyciu 10x mniejsze niz po kalcytriolu
Węglan wapnia
Podawany z jedzeniem powoduje wytrącanie związków wapniowo-fosforowych;
Chlorowodorek-sewelameru
Wytraca fosfor w pokarmowym, nie zawiera wapnia; wywołuje kwasicę i hiperkaliemia
Węglan sewelameru/lantanu
Wytraca związki fosforu w pokarmowym, nie wywołuje kwasicy i hiperkaliemii
Cynakalcet
Uwrażliwia receptor wapniowy w przytarczycach; -> zmniejszenie produkcji parathormonu
Glukonian wapnia
Preparat wapnia, najczęściej stosowany, dożylnie; suplementacja wskazana po menopauzie
Cytrynian wapnia
Preparat wapnia, największa biodostepnosc po doustnym podaniu
Węglan wapnia
Najchętniej podawany doustnie bo tani i działanie alkalizujące
Bifosfoniany
Analogi pirofosforanow, inhibitor mineralizacji, nie ulega hydrolizie przez fosfataza alkaliczna, wbudowuje sie do kosci hamują przyczepianie osteoklastow i zmniejszają rozpuszczalność hydroksyapatytu; na czczo bo pokarm osłabia; pol godziny w pozycji spionizowanej; obficie popić bo jak pozostanie w przełyku to groźne owrzodzenia; osteoporoza, choroba Pageta, osteolityczne przerzuty; efekty widoczne po 3-6 miesiącach
Bifosfoniany leki
Kwas etydronowy (prekursor)
100x silniejsze: kwasy alendronowy, ryzedronowy, pamidronowy, taludronowy
1000x silniejsze: ibandronowy, zolendronowy
Kwas alendronowy/ ryzendronowy
Bifosfoniany; raz w tygodniu; długie działanie
Kwas ibandronowy
Bisfosfonian; długie działanie: raz w miesiącu
Kwas pamidronowy, kwas zoledronowy
Bisfosfonian; Mozna podawać dożylnie; niweluje ryzyko ze strony pokarmowego
Alendronowy, ryzendronowy, ibandronowy, tylundronowy
Osteoporoza
Alendronowy, pamidronowy, ryzendronowy, tyludronowy
Choroba Pageta
Pamidronowy i zoledronowy dożylnie
Najskuteczniejsze na przerzuty do kości
Plikamycyna
Antybiotyk przeciwnowotworowy; hamuje aktywność parathormonu i osteoklastow; choroba Pageta i przerzuty osteolityczne; niepoz: mielosupresja, niedokrwistosc, zakażenia, krzepnięcie, pokarmowy
Ranelinian strontu
Hamuje utratę masy kostnej, stymuluje tworzenie nowej tkanki kostnej, odkłada sie na kości i blokuje osteoklasty; pobudza tworzenie osteoblastow
Denozumab
Humanizowane przeciwciało monoklonalne na RANKL; zmniejsza różnicowanie osteoklastow i resorpcję kości
Asfotaza alfa
Rekombinowana glikoproteina; zawiera domenę alkalicznej fosfataza; podawana podłożenie by przywrócić funkcje enzymy przy niedoborze (powoduje hipofosfatazje, krzywicę, osteomalacje)
Takalcytol, kalcypotriol
Mniejsze właściwości hiperkalcemicznd, pochodne witaminy D, leczenie łuszczycy
