Spondyloartritis Flashcards
1
Q
gevolgen van sponndyloartritis
A
- inflammatoir gewrichtslijden
- spondylitis = ontsteking in wervelzuil
- sacro-iliitis = ontsteking in SI-gewricht
- enthesitis = ontsteking van peesaanhecting
- synovitis = onsteking van synovium
- tenosynovitis = ontsteking van peeschede - pijnsyndromen buiten het gewricht
- peri-artritis & burstitis
- tendinitis = achillespees & fascia plantaris
- rugpijn - klinisch beeld
- jonge mensen
- geen reactie op therapie
- bilateraal
- familiaal
2
Q
algemeen concept van spondyloartritis
A
algemeen
- verschillende aandoeningen met onderling enige vorm van overlap
- symptomen komen bij andere vorm ook voor!!
- naamgevings volgens meest predominante vorm
- axiale SpA -> progressieve vorm = radiografische axiale SpA
- psoriasis artrisis
- artrisis geassocieerd met IBD = ziekte van crohn
- reactieve artritis
- niet-gedefferentieerde perifere SpA
3
Q
anamnese van rugpijn
A
- kenmerken van SpA
- heel progressief
- chronisch met opstoten & remissies
- vooral aan onderrug & bekken = buttock pain
- verspringen van L/R
- bij jongere mensen - niet musculaire klachten
- pijnlijk oog met minder goed zicht
- huidproblemen = psoriasis met schilfering
–> elleboog, knie & ooghuid - kenmerken van therapie
- slecht effect op kinesiteherapie
- goed effect op ontstekingsremmers
4
Q
oorzaken van rugpijn
A
- gerefeerde pijn
- discushernia
- metastase
- spinaal kanaal stenose
- entrapment neuropathie
- gerefeerde pijn = maag & nieren - mechanische pijn
- houdingsafwijken
- osteo-artrose = discartrose & facetartrose
- acute lumbago & discushernia
- osteoporose = wervelindeukingen
- sacralisatie/lumbalisatie = vergroeing van wervel met sacrum - inflammatoire pijn
- AxSpA axiale spondyloartritis
- infectieuze spondylodiscitis
5
Q
SA
A
- spondylitis ankylosans
- radiografische axiale spondyloartrisis
- bij erg chronische vorm van SpA
- naam is verouderd door goede therapie = bijna niet meer voorkomen - aandoening
- SI-gewrichten & lage rug
- geërodeerd of verbrugd = Bamboo spine
- overlap met andere aandoenignen = perifeer & huid
- erg laattijdig = borstkast vastgroeien = pulmonale problemen - prevalentie
- west-europa = 1%
- 80-90% is HLA B28 positief
–> 10% van normale bevolking heeft dit ook = geen predictor maar alarmsignaal
- 2-3:1 verhouding van mannen > vrouwen
–> even veel ziekte maar mannen erger verloop
6
Q
axiale spondyloartritis
A
- verloop
- meeste diagnoses voor 30j
- aanvang altijd voor 40j
- minstens 3maand chronisch aanwezig
- gewrichts aantasting tegen gaan maar niet omkeren - inflammatoire rugpijn : buttock pain
- nachtelijke pijn = 2e helft van nacht
- ochtendstijfheid langer dan 30min
- verbetering door beweging
- verslechtering door rust
- goede respons op NSAID
7
Q
herkennen axiale SpA
A
- chronische lage rugpijn = 5% kans
- ASAS criteria
- 4 van de 5 kenmerken = 15%
- leeftijd onder 40
- langzaam & progressief begin
- verbetering door beweging
- geen verbetering door rust
- nachtelijkepijn - andere criteria = bij meerdere 95%
- uveitis & dactylitis
- hielpijn
- psoriaris & ziekte van crohn
- voorgeschiedenis SA
- goede respons NSAID
- assymetrischa artritis
- HLA & acute fase eiwit
8
Q
diagnose axiale SpA
A
- beeldvormings luik
- symptomen 2 jaar voor MRI & 7 jaar voor RX
- vrouwen meestal later dan mannen = vooroordeel van mannen ziekte
- bij minstens 1 SpA kenmerk - genetische markers
- HLA-B27
- bij minstens 2 SpA kenmerken
9
Q
verloop van axiale spondyloartritis
A
- atrofie van spieren in gluteaal regio
- verdwijnen van lumbale lordose
- toename van thoracale kyfose
- flexie in cervicale wervelzuil
- aantasting van heup & knie = flexie
–> progressief meer verbenen naar voorovergebogen houding
10
Q
BASDAI
A
- Bath Ankylosing Spondylitis Disease Activity Index
- vragenlijst voor evalutatie ziekte
- 6 vragen over 5 belangerijkste symptomen
- score van 0-10 voor elk onderdeel met 0 = goed - vragen
- vermoeidheid
- axiale pijn
- gewrichtspijn & -zwelling
- pijn gecorreleerd aan enthesitis
- ochtendstijfheid = kwaliteit & kwantiteit vraag
–> gemiddelde nemen
11
Q
prevalentie van psoriasis
A
- prevalentie
- 2-3% van populatie
- 80% met psoriaris plaques - prevalentie van artrisis
- 15% idpv 2% bij normale populatie
- 40% moet gehospilatiseerd worden - epidemiologie
- mannen = vrouwen
- piek op leeftijd van 20
12
Q
huidaandoeningen
A
- IBD = ziekte van crohn
- cobblestone darmwabd
- 10% van axiale
- 3% van perifere - uveitis = rood/pijnlijk oog met verminderd zicht
- 20% van axiale
- 15% van perifere - psoriaris
- 15% van axiale
- 95% van perifere
- witte & mooi afgelijnde huid
- verdikt - nagel psoriaris = 75% van perifere
- putjes
- olievlekken
13
Q
andere onderzoeken voor evalutatie
A
- Bath Ankylosing Spondylitis Functional Index
- vragenlijst voor funcitonaliteit met ziekte
- dagelijkse activiteiten & coping
- score van 0-10 - BASMI Bath Ankylosing Spondylitis Metrology Index
- cervicale rotatie
- Targus-muur afstand (hoofd-muur)
- lateroflexie
- intermalleolaire afstand
- thoracale expansie - perifeer gewrichtsonderzoek
- duwen tot nagelriem wit wordt = juiste druk
- roodheid moet wegdrukbaar zijn
14
Q
psoriasisch artritis
A
- 5 klinische kenmerken
- assymetrisch mono of oligoartritis
- symmetrische polyartritis
- DIP gewrichten betrokken ≠ RA
- samen met axiaal
- arthritis mutilans = botstukken worden weggewreten - psoariasis
- begin binnen 10 jaar na psoriasis
- geen verband tussen ernst van psoriasis & ernst van gewrichten
- vaak ook geen psoriasis
- 30-40jaar - voorbeelden
- dactylitis = worsten vingers = 6% van axiale & 30% van perifere
- enthesitis van achillespees = 30% van axiale & 50% van perifere
15
Q
verschillen psoriatische artritische & reumatische artristis
A
- PA
- psoriasis = +
- symmetrisch = +
- assymetrisch = ++
- enthesopathy = +
- dactulitis = +
- axiaal = +
- nagels = +
- reumatische nodules = -
- reumatische factor = -
- HIV-verband = +
- HLA B27 = 40-50% - RA
- psoriasis = -
- symmetrisch = ++
- assymetrisch = +
- enthesopathy = -
- dactulitis = -
- axiaal = -
- nagels = -
- reumatische nodules = +
- reumatische factor = +
- HIV-verband = -
- HLA B27 = 5%
