Multi-systeem reumatische aandoeningen Flashcards
1
Q
algemeen reumatische systeemziekten
A
- gemeenschappelijke noemer
- gemedieerd door imuuncompetente cellen
–> vooral lymfocyten
- auto-antistoffen komen vaak voor
- ANA antinucleaire antistoffen zijn vaak geassocieerd
- antigeenspecificiteit per ziektebeeld - prevalentie
- alle komen weinig voor relatief voor reumatische artritis
- polymyaglia reumatica = 1/100 boven 55j
- Sjörgen syndroom = 1/200
- lupus = 1/2.000
- systeemsclerose = 1/10.000
2
Q
systeem lupus
A
- algemeen
- chronische multi-systeem auto-immuun aandoening
- gekendmerkt door auto-antilichamen
–> vormen imuuncomplexen die verschillende organen doen ontsteken - prevalentie
- zwarte vrouwen
- 30-150 / 100.000 = 1/2.000 - auto-antistoffen
- anti-ds-DNA
- anti-SM
3
Q
symptomen van lupus
A
- MSS
- artalgiën & myalgiën
- synovititen = gezwollen gewrichten - cardiaal
- pericarditis
- bloedarmoede = anemie
- screening anti-fosfolipide syndroom
–> CAVE = AVN - tast bijna alle fysiologisch systemen aan vb: pleuritis
- constitutionele symptomen = moeheid, gewichtverlies, …
- malar rash of vlinder rash = over kaken
- nieren = proteinurie
- pleuritis
4
Q
kliniek systeem lupus
A
- uiting
- erg divers
- patiënten met milde symptomen tot heel ernstige - mortaliteit
- 80% overleeft op 20jaar tijd
- vroegtijdig = ziekte activiteit & infectie
- laattijdig = corticoïd geïnduceerde complicaties & cardiovasculaire ziekte
5
Q
oefentherapie bij lupus
A
- oefentherapie
- cardiovasculaire & weerstands training
- verbeteren functionaliteit & levenskwaliteit - richtlijnen
- meer dan 150min matige inspanning per week
- slechts 1/3 haalt dit - barrieres
- gewrichtspijn
- moeheid
- stijfheid
6
Q
Sjögren syndroom
A
- aandoening
- chronische auto-immune aandoening
- verminderde traan & speekselklierfunctie
–> droge ogen & mond
- systeem aandoening - kliniek
- kliermanifestaties
- niet-klier- = extramandilaire manifestaties - voorkomen
- vrouwen
- 30-60j
7
Q
diagnose van Sjögren syndroom
A
- vermoeden
- pesisterende droogte van ogen & mond
- opgezette parotisklier
- onverklaarde toename van dentale cariës = gaatjes - diagnose
- oculaire droogte = xerophtalmie
- orale droogte = xerostomie
- antilichamen = anti-SSA & anti-SSB
8
Q
primair Sjörgen syndroom
A
- algemeen
- niet gerelateerd aan andere aandoeningen
- vooral bij vrouwen = 9/1 - pathologie
- kan elk orgaan aantasten
- MSS & cardio systeem - effecten
- verlies in spiersterkte, beweegelijkheid & uithouding
- verlies aerobe capaciteit
- moeheid
- pyschosociaal dysfunctioneren
9
Q
oefentherapie bij Sjörgen syndroom
A
- oefentherapie
- gesuperviseerde weerstandstraining
- geen verergering van ziekteactiviteit
–> vroeger dacht dat training ziekteactiviteit liet stijgen - spieren
- deltoideus & pectorales
- rug spieren
- Qc & hamstrings
- ab- & adductoren
- gastrocnemius
10
Q
algemeen polymyalgia reumatica
A
- aandoening
- inflammatoire reumatische aandoening
- vaak gepaard met reuscelartritis
–> beide zijn 2 verschillende manifestaties van zelfde onderliggende ziekteprocess
- paraneoplastisch syndroom - prevalentie
- bijna enkel ouder als 55j
- stijging met leeftijd = piek van 70-80
- vrouwen > mannen - pathologie
- spier is histopathologisch normaal
- peri- & articulaire structuren zijn aangetast = bursae & pezen
- vooral = subdeltoide - , subacromiale bursitis & bicepstenosynovitis
11
Q
kliniek polymyalgia reumatica
A
- symptomen
- ochtendstramheid
- spierpijnen
- schouder- & bekkengrodel
–> enkel actieve ROM beperkt
- symmertrisch
- ook constitutionele symptomen = alle systeem ziekten
- geen onderzoek maar oefenschema is aangeraden - onderzoek
- maximale bloedbezinking
- normale spierenzymen
- biopsie temporale arterie bij vermoeden van reuscelartritis - therapie
- snelle & goede reactie op corticosteroïden
- individuele oefentherapie
–> geen concensus
12
Q
algemeen reuscelarteritis
A
- algemeen
- kan geassocieerdzijn met polymyalgia reumatica
- synoniemen = GCA gaint cell arteritis & arteritis temporalis
- biopt van a. temporalis vindt reuscellen - ziekte
- ouderdomsziekte = enkel 55+
- vrouwen
- ongekende oorzaak
13
Q
symptomen reuscelarteritis
A
- aantasting
- arterien van de slaap = temporaal
- alle arterien kunnen aangetast worden
- slagaders van ogen = blindheid - symptomen aan hoofd
- hoofdpijnen = rond slaap, schedeldak & nek
- kauwclaudicatio
- overgevoelige voorhuid = pijn bij kammen
- zicht = waas, dubbel, vlekken
- oor = duizeligheid & slecht horen maar is zeldzaam - reumatische symptomen
- polymyalgia
- 1/2 van gevallen
- nood aan hogere dosis van corticoïden
14
Q
idiopathische inflammatoire myositis
A
- types
- polymyositis
- dermatomyositis = ook huidmanifestaties
- multi-systeem aandoeningen - prevalentie
- 2/100.000
- vrouwen > mannen
- vooral 40-50jaar maar kan in alle leeftijden voorkomen - diagnose
- myositis specifieke antistoffen
- 30% van de patiënten aanwezig
- kern antigenen = nucleaire antisoffen
- cytoplasma antigenen = anticytoplasmatische antistoffen
- ribonucleoproteïnen antigenen
15
Q
symptomen idiopathische inflammatoire myositis
A
- spieren = hoofdsymptoom
- histopathologisch niet normaal = abnormale spierenzymen
- proximale & symmetrische spierzwakte & spierinflammatie
- vooral aantasting van deltoideus, heup- & nekflexoren
- ontstaan = subacuut - andere spieren
- orofaryngeale = slikklachten & verstikken
–> aspiratie longontsteking
- diafragma & thoracaal = respiratoir falen - oefentherapie = aeroob & kracht
16
Q
andere symtomen ideiopatische inflammatoire myositis
A
- cardiorespiratoir
- intersitiëel longlijden = beperkte zuurstof opname
–> verminderde inspanningscapaciteit
- myocarditis - huidmanifestaties = rash
- Gottron Papules = extensor zijde MCP, PIP & DIP
- heliotrope rash = oogleden
- gezicht & nek
- borst = V-sign
- extremiteiten - andere = calcinose
17
Q
hoofdkenmerken systeemsclerose
A
1/10.000
- fibrose
- bindweefselopstapeling rond huid & organen
- longfibrose = verminderde O2-uitwisseling
- flexiecontracturen door verdikking van huid = streching - gegeneraliseerde vasculopathie
- syndroom van Reynaud bij 90+%
- kleurverandering aan extremiteiten door koude & stress
- witte fase -> paarse-cyanotische fase -> rode-hyereamtische fase bij heropwarming
- digitale ulcera 50+% - andere
- auto-immuniteit = systeem sclerose specifieke antilichamen
- systeem aantasting = alle vorige kenmerken
18
Q
antilichamen bij systeem sclerose
A
- anti-centromeer
- anti-tropoisorase
- anti-RNA-polymerase-3
- anti Th/To
- anti-fibrillarine
19
Q
indeling van systeemsclerose
A
= afh van huidaantasting
- SSc met beperkte huidaantasting
- begint altijd met vingers & tenen
- gaat niet verder dan elleboog & knie
- gezicht kan wel aangetast zijn - SSc met diffuse huidaantasting
- het hele lichaam is betrokken
- huidaantasting heeft effect op ROM van betrokken gewrichten
20
Q
activiteit bij systeemsclerose
A
≈ alle systeemaandoeningen
- funcitonele incapaciteit + medicatie
- spierzwakte & spieratrofie
- gedaalde activiteit tov. gezonde personen
- snellere detroiriatie
- vicieuze cirkel
oefentherapie
- aerobic excersice
- resistance training
21
Q
specifiek therapie systeemsclerose
A
- medicamenteus
- oplossing bestaat niet
- medicatie die op complicatie inwerkt - effecten oefentherapie
- inspannings capaciteit & wandelafstand
- spierkracht
- QoL
