Reumatoïde artritis Flashcards
1
Q
algemeen RA
A
- prevalentie
- frequenste vorm van chronischte artritis = 1%
- vrouwen > mannen met verhouding 2:3
- elke volwassen leeftijd
- piek 50-60j
- juveniele vormen bestaan ook - verloop
- chronische ontsteking in synovium = drijver van ontsteking
- destructief & deformaties
- extra-articulaire complicaties
2
Q
kliniek van AR
A
- hoofdsymptomen = inflammatoire pijn
- nachtelijke pijn in 2e helft
- ochtendstramheid
- zachte zwelling = soms beeldvorming nodig om aan te tonen
- mogelijke deformaties = bot wordt aangewreten - kenmerken
- poly-articulair = meer dan 5 gewrichten
- symmetrisch
- vooral handen & voeten zonder DIP
–> grote gewrichten kunnen ook in latere fase
- ook extra-articulaire manifestaties = huid, hart & longen
3
Q
RA handen
A
- algemeen
- begeleidende manifestaties
- goedaardige symptomen die vooral voor hinder zorgen - manifestaties
- CTS carpal tunnel syndroom
- tenovaginitis & springvinger = schokkerige vingerbewegingen door onstoken flexorpees
- peesruptuur = Malletvinger
- subcutane nodules
- vasculitis = ook in oog
4
Q
laattijdige deformaties van de handen bij RA
A
- laattijdig = deformatie
- door inflammatie bot & pezen = rupturen
- ulnaire deviatie van vingers = deviation en courevent
- overstrekking duim = 90/90 deformatie - zwanehals
- DIP & MCP flexie
- PIP subluxatie
- vroegtijdig nog reversibel door oefeningen & spalken - knoopsgat
- ruptuur centrale slip extensor pees
- permanente flexie stand van PIP
- hyperextensie DIP
5
Q
RA voeten
A
- pes planovalgum
- hallux valgus
- vaak ook familiair
- nog extremer & zwelling aanwezig - hamertenen
6
Q
cervicaal RA
A
- algemeen
- wervelzuil algemeen niet aangetast
- ENKEL = C1-2 want is enige met synovium
- subluxaties of luxaties
- potentieel levensbedreigend - complicaties
- compressie symptomen
- vooral na heelkunde, anesthesie & intubatie
- indicatie tot heelkunde
7
Q
extra-articulaire manifestaties van reuma
A
- subcutane nodules
- malse knobbels
- vaak buitenkant elleboog
–> kan overal
- meestal niet pijnlijk - vasculitis
- splinter bloedinen
- necrose = vernietiging bloedvat
- ook mogelijk in oog
8
Q
etiologie RA
A
- pathogenese
- genetische voorbeschikking = genen, microbioom & auto-immuniteit
- biomechanische stress
- hormonen = vrouwen > mannen
- roken - uitlokkend moment
- activatie door stressor
- infectie of vaccinatie
- psycisch trauma - chronsiche auto-immune ontsteking
- vroege fase = reversibel?
- sluimerende vage symptomen
- normale klachten = niet oppikken door patiënt
- belang vroege diagnose - chronische fase = irreversibel
- process is op gang gekomen
- vaak hier pas eerste consultatie
9
Q
anamnese RA
A
- anamnese
- type klachten & gewrachten
- familiaal
- beroeps anamnese = fysieke last
- usus = nicotine & ethyl - algemene malaise
- door systemische inflammatie
- slecht slapen & moeheid
- koorts & vermagering
10
Q
klinische onderzoek RA
A
- gevoeligheid voor pijn in gewricht
- drukpijn bij palpatie = drukken tot witte nagelrand
- pijn bij beweging van gewricht - zwelling
- retentie van vocht = soms heel subtiel
- degernatieve RA = harde zwelling
- effect van zwelling op ROM
- synoviale zwelling = geen zwelling rondbot, vervormingen, …
11
Q
medisch onderzoek RA
A
- biologisch onderzoek
- bloedonderzoek = acute fase eiwitten voor inflammatie
–> Crp & ESR erytrocyten sedimentatie rate ≈bloedbezinkinssnelheid
- auto-antistoffen - reumatactor & anti-CCP
- RF = specificiteit van 80
- anti-CPP = specificiteit van 98 = bijna altijd RA
- detectie al 10 jaar voor symptomen = vaak vinden bij controle screening
- niks aan kunnen doen buiten goed opvolgen - beeldvorming
- echografie
- radiologie = vernauwing & erosies
12
Q
indexen voor RA
A
- 44 swollen joint index
- gewrichten van schouder gordel = schouder, AC & SC-gewricht
- elleboog & pols
- alle gewrichten van hand buiten DIP
- knie
- enkel & MTP tenen - 28 joint index
- meest frequente
- sneller af te nemen
- alleen schouder gewricht
- enkel & voeten niet - index voor ziekte activiteit
- DAS28 disease activity score
- SDAI simple disease activity index
13
Q
vragenlijsten voor pijn & functionaliteit
A
- pijn
- eerste keer moeilijk maar voor belang voor opvolging
- VAS
- numerieke schaal
- verbale schaal - functionele schaal
- aankleden & wassen
- transfers
- eten & drinken
- wandelen
- …
14
Q
treat-to-target
A
- algemeen
- vroege diagnose
- vroegtijdige start van behandeling
- bijsturen van behandeling tot bereiken van target = 3mm
- geen cure! - target
- remissie = geen klachten & geen detecteerbare onsteking
- alternatief = lage ziekte activiteit (zo min mogelijk klachten)
15
Q
medische therapie van RA
A
- hulptherapie
- NSAID & corticoïden
- pijn ondercontrole krijgen & onstekingremmen - basis therapie
- 3-6m vooraleer voelbaar effect
- terratogenen = slecht voor vruchtbaarheid
- vrouwen NO-GO & mannen minder schadelijk
- methotrexaat, sulfasalizine & leflunomide - biologicals = small molecules
- care = multidisciplinair levenslang
- kine & ergo
- podologie
- psychologie = depressie & vermoeidheid
–> slecht voor revalidatie
- beroepsheroriëntatie = zo lang mogelijk uitstellen
16
Q
biologicals
A
- algemeen
- eerst 2 klassieke basistherapien proberen & falen
- erg duur = 1K/maand/patiënt
–> bio-similiars zijn goedkoper
- IV of SC - mechanisme
- target therapies = antilichamen
- tegen pro-inflammatoire cytokines vb: TNF & IL-6 - medicatie
- anti-TNF
- anti-IL6R
- anti-Bcel & anti-Tcel
- JAK-inhibitoren = tegen intracellulaire signaalmolecules
17
Q
comorbiditeiten RA
A
- cardiorespiratoir
- cardiovasculaire aandoeningen
- longziekten - systeem
- infecties
- maligniteiten - verstoorde lichaamssamenstelling
- osteoporose
- reumatische cachexie
18
Q
infectie risico RA
A
- oorzaken
- RA
- biologicals
- ethyl
- COPD
- cardiovasculair
- diabetes
- leeftijd - preventie tuberculose
- bloodstelling & thorax RX
- mantoux/IGRA test
- therapie = isoniazide 300mg - vaccinaties
- influenza
- pneumococcen
- hepatitis B
19
Q
algemeen revalidatie RA
A
- doel
- geen genezing mogelijk = voor rest van leven
- medicatie = symptomen onderdrukken
- revalidatie = make life easier - management
- articulaire symptomen
- systemische implicaties = comorbiditeiten
- psychosociale factoren - treatment-to-target
- symptoom controle
- normaliseren van functioneren
–> functie belangerijker dan stoornis
- voorkomen structurele schade & toekomstige stoornissen
- levenskwaliteit maximaliseren
20
Q
behandeldoelen voor RA
A
- functie
- pijn & zwelling
- mobiliteit
- spierkracht
- coordinatie & actieve stabiliteit
- alignement
- uithouding - activiteit & particpatie
- bewegingsangst = hoog bij alle reumapatiënten
- zelfverzorging & transfers
- huishoudelijke & beroepsactiviteiten
- sport & hobby - sociaal
- relaties & opvoeding
- arbeidsproces & maatschappelijke
21
Q
richtlijnen voor fysieke activiteit
A
= alle activiteiten voor basaal verbruik
- algemeen
- integraal deel van standaard care
- moet gepromoot worden
- evaluatie is noodzakelijk door continue wisseling ziekte process - gepersonaliseerd
- rekening houden met algemene & specifieke contra-indicaties
- rekening houden met barrieres & facilitatoren
- andere manieren van fysieke activiteit
22
Q
evenwicht rust & activiteit
A
- combinatie
- rust = verstijving & meer symptomen
- overbelasting = kans op opstoten
- erg fluctuerende lijn = golvend ziekte patroon - effect overbelasting
- mogelijke opstoot
- langdurig negatief effect
- verlies van vertrouwen
23
Q
fysieke activiteit bij RA
A
- fysieke activiteit
- 70% sport niet regelmatig
- 40% heeft minder matige tot krachtige activiteit
- ondanks richtlijnen & besef voordelen - sporters met RA
- meer actieve coping strategieën
- kunnen activiteit aanpassen bij opstoten
- hogere zelfredzaamheid ≈ lagere pijn
24
Q
stimulerende factoren voor fysieke activiteit RA
A
- stimulerende factoren
- ondersteuning door sportinstructoren
- sociale ondersteuning
- effect van sport voelen = positieve - & psychologische effecten - ziekte = verbeterd door sporten
- pijn
- vermoeidheid
- verbeterde mobiliteit & functionaliteit
- stijfheid
25
Q
afremmende factoren voor fysieke activiteit RA
A
- algemeen
- te weinig tijd
- te duur
- gebrek aan motivatie - gebrekken
- voorzieningen voor RA-patiënten
- kennis van oefenprogramma
- adviezen van medici
26
Q
contra-indicates RA
A
= geen absolute
- pijn
- gevaarlijk = toename in pijn meer dan 24u
- ongevaarlijk = toename minder dan 24u & geen hinder ADL - osteoporose
- wel sporten voor botversterking
- aandacht voor valpreventie - cortisone gebruik
- risico op rupturen
- bij perorale inname = risico’s zijn kleiner als effecten van sport
- bij spuiten = enkele dagen afwachten in gewricht
–> rest onderhouden
27
Q
andere effecten van oefentherpaie
A
- hogere algemene gezondheid
- daling reumatische cachexie = betere bodycomposition
- minder insuline resistentie
- lagere bloeddruk
- beter lipoporteineprofiel = daling cardiovasculaire risico’s - effect op inflammatie
- daling van CRP & ESR = daling systemische inflammatie
- mechanisme nog niet gekend
- daling DAS28
28
Q
opbouw oefenprogramma
A
- warm-up = 5-10min met lichte stretching
- oefendeel = 30-45min
- aerobe training
- weerstands training - cool-down = 10min
- stretching
- aerobe oefeningen aan lage intensiteit - modaliteiten
- 150+ min matige intensiteit of 75+ min hoge intensiteit
- aangevuld door spierversterkende oef
- 2 of meer keer per week
- eerste maand enkel aerobe oefeningen
29
Q
opstoot van RA
A
- acute gewrichtsonsteking
- pijn & hydrops
- minder voedende & smerende werking syoviale vloeistof
- veranderd eindgevoel & kapsulair patroon
- gewricht in MLPP - effect op mobiliteit bij langdurige ontsteking
- toename collage vezels in kapsel & peri-articulair
- contractuur vorming - oefentherapie
- extra rust nodig in opstoot fase
- relatieve rust door spalk & brace = 1 gewricht rusten & rest blijven bewegen
- minimale bewegingen > niks
- actief > passief bewegen
- veelvuldig & belast bewegen = gunstig effect op pijn zonde toename ziekteactiviteit
30
Q
revalidatie van hand RA
A
- algemeen
- 6m na diagnose = 40% daling grijpkracht
- 10j na diagnose = 60% vervormingen aan hand - effect van medicatie
- verbeteren symptomen
- verminderden deformaties maar niet omkeren - SARAH Strengthening AND stretching for RA of the Hand
