Sociaal-medische wetenschappen week 2

Question 1

stress-coping model

Answer 1

1. situatie, ontmoeting, vraag
2. primaire inschatting (primary appraisal)
   - Neutraal - negatief (schade/verlies, bedreiging, uitdaging) - positief
3. secondaire inschatting (secondary appraisal)
   - positief - negatief
4. stress en bijbehorende stressreacties
5. coping

Question 2

stressoren

Answer 2

situaties, gebeurtenissen of prikkels die belastend zijn en een aanpassing vergen

Question 3

soorten stressoren

Answer 3

• Ingrijpende levensgebeurtenissen (critical life events) = situaties die zeer grote aanpassingen vergeven en dus in één keer leven op zijn kop stellen (positief en negatief) (scheiden, trouwen).
• Dagelijkse moeilijkheden (daily hassles) = situaties die op zich zelf kleine aanpassingen= vragen en zelf niet stressvol zijn, maar belemmeren dagelijkse gang van zaken dus zijn irritant en belemmerend (sleutel kwijt, lekke band).
• Chronische stressoren = steeds terug komende kleine aanpassingen die niet super belastend zijn, maar omdat ze steeds terug komen dat wel worden (medicijnen slikken).

Question 4

primaire inschatting (appraisals)

Answer 4

= impact op welzijn:
- beoordeling van de situatie in relatie tot eigen welzijn
- neutraal vs positief vs negatief (schade vs bedreiging vs uitdaging)

Question 5

secundaire inschatting

Answer 5

= kan omgaan met situatie:
- beoordeling van de eigen mogelijkheden om met de situatie om te gaan
- positief vs negatied (dreiging vs uitdaging)

Question 6

Wanneer heb je stress? (volgens stress-coping model)

Answer 6

als zowel primaire als secundaire inschatting negatief zijn, dus negatief voor je gezondheid en je kan er niet mee om gaan

Question 7

officiële definitie van stress

Answer 7

‘Subjectief ervaren onevenwicht tussen interne en/of externe gebeurtenissen/prikkels en de mogelijkheden ermee om te gaan.’ -> onevenwicht/onbalans.

Question 8

stressreactie

Answer 8

kunt niks aan doen maar gebeurd gewoon

Question 9

soorten stressreacties

Answer 9

• Fysiologisch = stresshormonen aangemaakt -> aanmaak cortisol (verhoogde hartslag, zweten)
• Cognitief = mindere concentratie, piekeren
• Emotioneel = verdriet, angst, woede
• Gedragsmatig = huilen, fouten maken

Question 10

coping

Answer 10

alle mentale en gedragsmatige acties die gericht zijn op het omgaan met als stressvol ervaren interne en/of externe prikkels/gebeurtenissen.
-> Poging om het evenwicht te herstellen is relevant, niet of het daadwerkelijk lukt. Geen automatische (fysieke) reacties, maar vergt inspanning.

Question 11

coping dimensies

Answer 11

• Wat: Wat is het doel van coping strategie/gedrag -> alle acties kunnen 2 doelen hebben:
  o Probleemgerichte coping = probleem hanteren: actieplan, hulp inschakelen
  o Emotiegerichte coping = reguleren van negatieve emoties: omgaan met verdriet, woede, angst
• Hoe:
  o Toenaderende coping (approach): acties richten zich op probleem of emotie -> probleem aanpakken door accepteren, uitdrukken, versterken
  o Vermijdende coping: niet op richten (uit situatie, niet opdagen, ontkennen, negeren)

Question 12

copingstrategieën

Answer 12

• Probleemgerichte toenaderend: actief aanpakken en om hulpvragen
• Probleemgericht vermijdend: opgeven en uit situatie vluchten
• Emotiegericht toenaderend: expressie van emoties en troost zoeken
• Emotiegericht vermijdend: alcohol en afleiding zoeken

Question 13

hulpbronnen

Answer 13

hebben invloed op de primaire en/of secundaire inschatting en/of op de keuze van copingstrategieën

Question 14

verschillende hulpbronnen

Answer 14

• Psychologische bronnen: persoonlijkheidseigenschappen en competenties (vaardigheden)
• Praktische bronnen: goede financiële situatie, goede gezondheid en materiële resources (genoeg geld om een fiets te kopen)
• Sociale bronnen: sociale integratie en sociale steun (hulpbronnen die helpen om positieve inschattingen te maken en helpen met omgaan van situatie).

Question 15

sociale steun

Answer 15

hulp die iemand geeft aan een ander die voor een probleem of uitdaging staat met het doel het probleem op te lossen of ten minste de ervaren stress en/of negatieve emoties te verlichten.

Question 16

soorten sociale steun

Answer 16

• Emotionele steun (waarderende) = troosten, voor iemand zijn
  o Waarderende steun = leuk om iemand te zien en dat die er is
• Praktische steun = boodschappend doen, aantekeningen sturen (kan observeren)
• Informationele = advies geven, informatie geven
  Onderscheid tussen:
• Waargenomen = persoonlijkheidseigenschap dus ik denk dat als ik in problemen ben zijn er mensen die voor me zijn (optimisme)
• Daadwerkelijke steun = steun die je daadwerkelijk krijgt.

Question 17

ziekteperceptie

Answer 17

Bij confrontatie met een gezondheidsprobleem vormen mensen eigen ideeën en emoties over de klachten/ziekte

Question 18

ziektegedrag

Answer 18

gedrag van mensen naar aanleiding van ziekte (omgaan met ziekte -> therapietrouw, zorggebruik, zelfmanagment)

Question 19

cognitieve dimensies ziekteperceptie

Answer 19

• Identify/symtoms (identiteit): patiënten vertellen over hun symptomen en klachten en hun idee hierover en over naam van de ziekte die ze hebben
• Cause (oorzaak): patiënten vertellen wat ze denken dat de oorzaak is van de klachten
• Consequences (gevolgen): patiënten vertellen wat de gevolgen zijn in het dagelijks leven
• Timeline (tijdpad): patiënten vertellen hoelang het gaat duren
• Cure/control (controle): patiënten vertellen wat eraan gedaan kan worden

Question 20

emotionele dimensies ziekteperceptie

Answer 20

• Angst
• Zorgen
• Boosheid
• Verdriet

Question 21

ziekte percepties komen voort uit

Answer 21

• Eigen kennis en ervaringen met ziekte
• Ervaringen van familieleden/vrienden
• Media (TV, internet, krant, etc.)

Question 22

waar zorgt ziektelabel voor?

Answer 22

• Erkenning
• Toegang tot voorzieningen en uitkeringen (maar mensen worden ook uitgesloten)
• Afbakening medisch domein
• Gevolgen voor de manier waarop we mee omgaan

Question 23

voordelen internet

Answer 23

• Medische informatie opzoeken
• Ervaring delen
• Patiënten onderling praten over ziekte
• Aandacht voor ziektes die nog niet zo bekend zijn

Question 24

nadelen internet

Answer 24

• Activiteiten van artsen beïnvloed doordat patiënten zelf informatie opzoeken
• Misleidende informatie (onjuiste bronnen)
• Ziekte ervaringen verheerlijkt (pro-anorexia)
• Afkeer van medische behandelingen en via internet in aanmerking met niet bewezen alternatieve behandelingen
• Websites waar mensen test kunnen doen wat voor medicatie ze ‘nodig’ zouden hebben  informatie van ziekte-ervaring kan door bedrijven misbruikt worden om meer van hun producten te verkopen.
  -> Ongebalanceerde visie op ziekte doordat mensen verheerlijking van ziekte tegenkomen of alternatieve behandelingen worden aangeraden

Question 25

Wat doet internet met rol en autoriteit van arts

Answer 25

Verminderd want patiënten kunnen informatie opzoeken op internet -> minder afhankelijk

Question 26

rollen van arts

Answer 26

- Beslissingsanalyse = arts kan rationele keuzes maken in de patiënt zijn voordeel - Zorginformatie = arts is expert op het gebied van technische informatie, heeft kennis van wat beschikbaar is.

Question 27

zelfregulatiemodel

Answer 27

1. lichamelijke klachten/symptoomperceptie 2. representaties lichamelijke klachten: identiteit, oorzaak, gevolgen, tijdpad, controle 3. coping met lichamelijke klachten: probleemgeoriënteerde coping 4. evaluatie lichamelijk klachten: evaluatie van coping, zelf-effectiviteit, verwachtingen 2. representaties emoties: angst, boosheid, depressiviteit, etc 3. coping met emoties: emotiegeoriënteerde coping 4. evaluatie emoties: evaluatie van coping, zelf-effectiviteit, verwachtingen

Question 28

probleemgerichte toenaderende coping

Answer 28

- actieve coping - plannen - probleemoplossend - op zoek naar instrumentele ondersteuning - taakgerichte coping

Question 29

probleemgerichte vermijdende coping

Answer 29

- Gedragsontkoppeling - probleem vermijden

Question 30

emotionele toenaderende coping

Answer 30

- acceptatie - cognitieve herstructurering - emoties uiten - positieve herinterpretatie - sociale steun zoeken

Question 31

emotionele vermijdende coping

Answer 31

- ontkenning - mentale terugtrekking - sociale terugtrekking - middelengebruik - wensdenken