sira , dhamani , kala, koshtha , strotasa , Flashcards
intro of sira
मेदसः स्नेहमादाय सिरा स्नायुत्व माण्युयात्
सरणात् सिराः च. सू. ३०/१२
सरणात् देशान्तरगमनात् । चक्रपाणिदत्त
‘Saranat’ means moving to different places; hence the structure through which rasa, rakta etc are moved or displaced from one place to another i known as sira.
description of sira
mula sira — vatavaha -10
pittavaha-10 kaphavaha –10
raktavaha–10
total==40
branches of 10 reaching the seat of vata -175
“
“
“
total 700
no of sira
shakha = 400
koshtha =136
shira and griva = 164
total =700
avedhya sira
16 in extremities
32 in trunk
50 in head and neck
total 98 avedhya sira
purish vaha strotas
पुरीषवहे द्वे, तयोर्मूलं पक्वाशयो गुदं च, तत्र विध्दस्यानाहो दुर्गंधता ग्रथितान्त्रता च। सु.शा. ९/१२
mutra vaha strotas
मूत्रवहे द्वे, तयोर्मूलं बस्ति मेढूं च, तत्र विध्दस्यानध्दवस्तिता मूत्रनिरोधः स्तब्धमेढूता च। सु.शा. ९/१२
shukravaha strotas
शुक्रवहे द्वे, तयोर्मूलं स्तनौ वृषणौ च, तत्र विध्दस्य क्लीबता चिरात्पसेको रक्तशुक्रता च । सु.शा. ९/१२
meda vaha strotas
मेदोवहे द्वे, तयोर्मूलं कटी वृक्कौ च, तत्र विध्दस्य स्वेदागमनं स्निग्धांगता तालुशोषः स्थूलता शोफःपिपिसा च। सु.शा. ९/१२
mamsavaha strotas
मांसवहे द्वे, तयोर्मूलं स्नायुत्वचं रक्तवहाश्च धमन्यः तो विध्दस्य श्वयथुर्मासशोषः सिराग्रन्थयो मरणं च। सु. शा. ९-१३
raktavaha strotas
रक्तवहे द्वे, तयोर्मूलं यकृत्प्लीहानौ रक्तवाहिन्यश्च धमन्यः तत्र विध्दस्य श्यावांगता ज्वरो दाहः पाण्डुता शोणितागमनं रक्तनेत्रता च । सु. शा. ९/१२
rasavaha strotas
रसवहे द्वे, तयोर्मूलं हृदयं रसवाहिन्यश्च धमन्यः तत्र विध्दस्य शोषः प्राणवहविध्दवच्च मरणं तल्लिंगानि च। सु.शा. ९/१२
udaka vaha strotas
उदकवहे द्वे, तयोर्मूलं तालु क्लोम च, तत्र विध्दस्य पिपासा सद्योमरणं च । सु. शा. ९/१२
annavaha strotas
अन्नवहे द्वे, तयोर्मूलं आमाशयोऽन्नवाहिन्याश्च धमन्यः, तत्र विद्धस्य आध्मानं शुलोन्नद्वेषश्छर्दिः पिपासा वरोध आन्ध्यं मरणं च । सु. शा.
pranavaha strotas
तत्र प्राणवहे द्वे, तयोर्मूलं हृदयं रसवाहिन्यश्च धमन्यः, तत्र विध्दस्याक्रोशन विनमन मोहन भ्रमण वेपनानि मरणं वा भवति ।
