Ritgerðaspurning 5 : Arnar

Question 1

Fjallið örstutt um ferla og innihald skipulagsfræðarinnar.

Answer 1

Skipulagsfræði fjallar um ferla og innihald.
Ferlarnir hafa breyst frá því að vera “top down” eða sérfræðingaskipulag _{(incremental planning)} yfir í “bottom-up” samráðsskipulag _{(collaborative planning)}.

Question 2

Útskýrið hvað samráðsskipulag gengur út á og af hverju væri kannski betra að tala um samstarfsskipulag?

Answer 2

Samráðsskipulag gengur út á að taka tillit til notenda _(íbúa) ásamt skoðanna þeirra og þarfa. Þetta lýsir einnig félagslegum þætti samráðsskipulagsins sem er mjög mikivægt.
Þó markmiðið sé að gera öllum vel þá þarf að hafa í huga að hvorki er hægt að sjá fyrir öllu né geðjast öllum. Því þarf að halda samskiptum við notendur opnum og ná til þeirra.

Question 3

Hver eru þrjú stig á þátttöku íbúa í skipulagsgerð samkvæmt stiga Arnstein og hvar er talið að íslensk skipulagsmenning myndi vera staðsett í þeim stiga?

Answer 3

Þegar talað er um þátttökulýðræði er oft vísað í svokallaðan þátttökustiga _{(e. participation ladder)} til að skilgreina vægi almennings í ferli ákvarðanatöku.
Líkön sem og þessi eru góð þegar leggja á mat á notendasamráð.

Stigi Arnstein hefur átta þátttökuþrep en hefur verið útfærður af Gunnari H Kristinssyni stjórnmálafræðiprófessor og er þessum átta þrepum skipt í þrjá flokka.

Kynning
Þar sem stjórnvöld kynna fyrirætlanir sínar án áhrifa íbúa.
1. þrep = Stjórnun _{(Manipulation)}
2. þrep = Meðferð _(Therapy)
Þessi þrep einkennast af algjöru valdleysi borgara.

Samstarf
Þar sem íbúum er sköpuð aðstaða til raunverulegra áhrifa.
3. þrep = Upplýsandi _(Informing)
4. þrep = Ráðgefandi _(Consulting)
5. þrep = Friðandi _(Placating)
Betri Reykjavík er á öðru stigi. Valdhafandi gefa borgurum það sem þeir vilja án þess að láta vald sitt af hendi.

Valdaafsal
Þar sem stjórnvöld láta hluta af valdi sínu í hendur íbúa. _{(Með atkvæðagreiðslum og/eða hverfisstjórnum)}
6. þrep = Samstarf _{(Partnership)}
7. þrep = Fulltrúavald _(Delegation)
8. þrep = Friðandi _{(Citizen control)}
Hér hafa borgarar raunverulegt vald og mikil áhrif á ákvörðunatöku.

Question 4

Nefnið dæmi um íslenska skipulagsgerð sem er samkvæm samráðsskipulagsaðferðinni.

Answer 4

**Betri Reykjavík
**Verkefnið er samráðsvefur þar sem íbúum gefst tækifæri til að setja fram hugmyndir sínar og skoðanir á stefnu, áherslum, þjónustu og rekstri Reykjavíkurborgar. Tilgangur þess er að virkja almenning til þátttöku í lýðræðislegri umræðu og ákvarðanatöku, umfram það sem gerist í hefðbundnu fulltrúalýðræði.

Verkefnið á rætur rætur að rekja í kenningar um þátttökulýðræði _{(Darticipatory democracy)} og umræðulýðræði _{(Deliberative democracy)}.

Þegar talað er um þátttökulýðræði er oft vísað í svokallaðan þátttökustiga _{(Sjá þátttökustiga Arnstein)}. Reykjavík er á öðru stigi og gefur borgurum það sem þeir vilja án þess að láta vald sitt af hendi.