Reumatologia Flashcards
skala aktywności RZS (DAS, Disease Activity Score)
- Liczba obrzękniętych stawów
- Liczba tkliwych/bolesnych stawów
- Wartość OB lub CRP
- Ogólna ocena stanu zdrowia pacjenta w skali 1-100
kryteria klasyfikacyjne SLE
kliniczne i immunologiczne, 2-10 pkt. za każde
wejściowe kryterium klasyfikacyjne SLE
przeciwciała przeciwjądrowe (ANA) w mianie ≥1:80 na HEp-2 lub w równoważnym teście (kiedykolwiek)
Chorego można sklasyfikować jako SLE, jeśli występują u niego przeciwciała przeciwjądrowe (ANA) w mianie ≥1:80 na HEp-2 lub w równoważnym teście, a [łączna] suma punktów wynosi ≥10, przy czym >= 1 objaw należy do domeny klinicznej.
leki biologiczne w leczeniu SLE
belimumab, anifrolumab
NLPZ stosowane w reumatologii
ibuprofen
indometacyna
naproksen
diklofenak
celekoksyb
LMPCh syntetyczne konwencjonalne
metotreksat (MTX)
sulfasalazyna
leflunomid
LMPCh syntetyczne celowane
tofacytynib
LMPCh biologiczne biopodobne
bp-infliksymab
LMPCh biologiczne oryginalne, będące inhibitorami TNF
adalimumab
pegylowany certolizumab
etanercept
golimumab
infliksymab
A dali mu i Peggy certyfikat, ogolili go i puścicli Netfliksa, po czym poszli w e-tan.
LMPCh biologiczny oryginalny będący inhibitorem kostymulacji LiT
abatacept
ko-stymulująca tabata
LMPCh biologiczny oryginalny będący
przeciwciałem monoklonalnym blokującym receptor dla IL-6
tocilizumab
stoczyli razem 6 bitew
LMPCh biologiczny oryginalny będący
inhibitorem interleukiny 1 (IL-1)
anakinra
1-sza lini frontu to harakiri
kryterium rozpoznania osteoporozy w DXA
wskaźnik T-score ≤ –2,5
leki stosowane w toczniowym zapaleniu płuc
- prednizon
- metylprednizon
- cyklofosfamid, azatiopryna
- leki biologiczne (belimumab, epratuzumab)
- dożylne wlewy immunoglobulin i plazmafereza
+ szerokospektralna antybiotykoterapia empiryczna (do momentu wykluczenia podłoża infekcyjnego)
rozpoznanie choroby Stilla u dorosłych wg Yamaguchiego
musi być spełnionych ≥5 spośród kryteriów dużych i małych, w tym >=3 kryteria duże, oraz nie może występować żadna choroba spośród kryteriów wykluczających
kryteria klasyfikacyjne DUŻE choroby Stilla u dorosłych wg Yamaguchiego
- gorączka ≥39°C utrzymująca się ≥1 tydz.
- ból stawów utrzymujący się przez ≥2 tyg.
- typowa osutka plamista lub plamisto-grudkowa o zabarwieniu łososiowym
- LEUkocytoza >10 000/μl, NEUTrofile >80%
kryteria klasyfikacyjne MAŁE choroby Stilla u dorosłych wg Yamaguchiego
- ból gardła
- powiększenie węzłów chłonnych i/lub śledziony
- zwiększenie aktywności ALAT, ASAT lub LDH (po wykluczeniu innych przyczyn)
- ujemne wyniki oznaczenia RF klasy IgM i przeciwciał przeciwjądrowych IF
kryteria klasyfikacyjne wykluczające chorobę Stilla u dorosłych wg Yamaguchiego
- zakażenia, szczególnie sepsa i mononukleoza zakaźna
- nowotwory, szczególnie chłoniaki
- inne choroby reumatyczne, szczególnie guzkowe zapalenie tętnic i zapalenie naczyń w przebiegu RZS
zapalenia stawów w przebiegu nieswoistych chorób zapalnych jelit - 3 typy
wskazania do oceny gęstości mineralnej kości (bone mineral density - BMD)
kobiety w wieku ≥ 65 lat
kobiety po menopauzie w wieku < 65 lat z czynnikami ryzyka
mężczyźni w wieku ≥ 70 lat
dorośli ze złamaniami osteoporotycznymi
dorośli z chorobami lub stanami związanymi z małą masą kostną lub utratą masy kostnej
dorośli przyjmujący leki powodujące utratę masy kostnej
osoby, u których planuje się leczenie farmakologiczne w celu zmniejszenia utraty lub zapobiegania utracie masy kostnej
osoby otrzymujące takie leczenie, w celu monitorowania jego efektów
osoby nieotrzymujące takiego leczenia, u których stwierdzenie utraty masy kostnej spowodowałoby jego rozpoczęcie
objawy choroby Stilla
gorączka,
bóle stawów kolanowych i nadgarstkowych,
grudkowo-plamista wysypka na tułowiu i udach, najczęściej bez świądu,
charakter nawracający (nawroty mogą być częste) lub przewlekły (utrzymywanie się objawów nieprzerwanie przez rok),
powiększenie wątroby i śledziony,
zwiększone stężenie ferrytyny - ma dużą wartość diagnostyczną, ponieważ choroba Stilla jest najczęstszą przyczyną tak znacznego (często > 3000 ug/l) wzrostu stężenia ferrytyny u dorosłych,
zwiększona aktywność aminotransferaz w surowicy.
Rozpoznanie choroby zwyrodnieniowej stawów
Opiera się na objawach klinicznych. Jeśli obraz kliniczny jest nietypowy, wykonaj klasyczny RTG w celu potwierdzenia rozpoznania lub wykluczenia innych chorób
zalecany lek pierwszego w wyboru w przypadku ostrego ataku dny
kolchicyna (podana <12 godzin od początku objawów) w dawce 1 mg
NLPZ p/wsk z napadzie dny
ASA
Zapalenie skórno-mięśniowe (DM) - anty-Mi-2, anty-Jo-1, anty-SRP
Zapalenie wielomięśniowe (PM) - najczęściej anty-Jo-1
anty-RNP – z mieszaną chorobą tkanki łącznej
anty-Ro (SS-A) – z zespołem Sjögrena, SLE, toczniem noworodków;
anty-La (SS-B) – z zespołem Sjögrena, SLE
anty-Sm - SLE
Anty-dsDNA są natomiast swoiste dla SLE
- przeciwciała anty-dsDNA są swoistymi markerami tocznia rumieniowatego układowego, a ich miano koreluje z aktywnością choroby
RF w niskim mianie
<1:80 w odczynie lateksowym
autoprzeciwciała w twardzinie
- przeciwko topoizomerazie I (Scl-70) - typowe dla dSSc (u 30%),
- antycentromerowe (ACA, typ świecenia centromerowy) - typowe dla ISSc
- przeciwjąderkowe (typ świecenia jąderkowy)
autoprzeciwciała w zespole Sjogrena
anty-SS-A i anty-SS-B
anty-SS to podobno skrót od Sjogren Syndrome
kolchicyna w napadzie dny
Kolchicyna p.o. 1 mg i po 1 h 0,5 mg. Jeśli napad nie ustąpi, można podać kolejne 0,5 mg po 12 h i trzykrotnie w tej dawce w następnej dobie.
niepowodzenia położnicze w APS
kryteria kliniczne APS obejmują 3 rodzaje niepowodzeń położniczych: ≥1 obumarcie morfologicznie prawidłowego płodu po 10. tyg. ciąży
LUB
≥1 przedwczesny poród morfologicznie prawidłowego noworodka przed 34. tyg. ciąży w związku ze stanem przedrzucawkowym lub rzucawką bądź ciężką niewydolnością łożyska
LUB ≥3 samoistne poronienia o niewyjaśnionej przyczynie przed 10. tyg. ciąży.
osteoporoza - wskaźnik T-score
v≤ –2,5 SD
osteopenia
T-score od –1 do –2,5 SD
ból gardła, stawów, podwyższone próby wątrobowe, łososiowa wysypka
choroba Stilla u dorosłych
Kryteria diagnostyczne polimialgii reumatycznej wg Healeya:
- wiek >50 lat
- ból w obrębie ≥2 z 3 obszarów: szyja, obręcz barkowa, obręcz miedniczna, utrzymujący się przez ≥1 miesiąc
- sztywność poranna utrzymująca się przez >1 h
- OB >40 mm po 1 h
- wykluczenie innych chorób o podobnych objawach
- szybka poprawa po zastosowaniu prednizonu w dawce ≤20 mg/d
Do rozpoznania muszą być spełnione WSZYSTKIE kryteria.
Nieleczony napad dny moczanowej trwa zwykle
7-14 dni i wygasa samoistnie.
Reaktywne zapalenie stawów to
asymetryczne zapalenie kilku stawów, głównie kończyn dolnych, i przyczepów ścięgnistych, poprzedzone zakażeniem, najczęściej przewodu pokarmowego lub narządów moczowo-płciowych.
Rozpoznanie ustala się, wykazując związek objawów klinicznych z wcześniejszym zakażeniem przewodu pokarmowego lub narządów moczowo-płciowych drobnoustrojem wywołującym reaktywne zapalenie stawów, przede wszystkim Chlamydia lub Enterobacterales.
Reaktywne zapalenie stawów rozwija się w ciągu około 6 tygodni po infekcji (najczęściej przewodu pokarmowego lub narządów płciowych), która sama w sobie może przebiegać łagodnie, a nawet nie powodować zauważalnych objawów.
leczenie I rzutu reaktywnego zapalenia stawów
ATB i NLPZ
marker zwiększonego obrotu kostnego
wzrost frakcji kostnej fosfatazy alkalicznej ALP
Sztywność poranna w chorobie zwyrodnieniowej stawów trwa
krócej niż godzinę.
w jakiej chorobie charakterystyczną cechą bólu jest największe natężenie podczas pierwszych ruchów po okresie bezruchu (ból pierwszych ruchów, tzw. ból startowy) oraz jego stopniowe zmniejszanie się w czasie kolejnych ruchów
choroba zwyrodnieniowa stawów
chondrokalcynoza (dna rzekoma) jest wywołana złogami
pirofosforanu wapnia
kryształy moczanu monosodowego - cechy
kształt igieł
stosunkowo duże (dobrze widoczne w mikroskopie)
silnie dwujłomne w świetle spolaryzowanym
ból zmniejsza się po ćwiczeniach fizycznych,
nie ustępuje podczas odpoczynku,
występuje w nocy (zmniejsza się po wstaniu z łóżka)
jest charakterystyczny dla ……………
SpA
autoprzeciwciała w zapaleniu wielomięśniowym
anty-Jo-1
leki I wyboru w leczeniu RZS
LMPCh w tym MTX
w SpA dochodzi do:
- zapalenia stawów kręgosłupa i tkanek okołokręgosłupowych
- stawów obwodowych
- przyczepów ścięgnistych
- zmian zapalnych w wielu innych układach i narządach
bisfosfoniany
U chorych nowotworowych można włączyć bisfosfoniany jeśli T-score jest mniejszy niż -2
Ogólnie bisfosfoniany poniżej -2,5 jeśli chodzi o leczenie,
profilaktyka może być przy zwiększonym ryzyku złamań, wtedy T-score więcej niż -2,5, ale mniej niż -1.
dopełniacz w toczniu
niskie stężenie składowych C3 i C4
czy objawy neuropsychiatryczne (majaczenie, psychoza, drgawki) należą do kryteriów klasyfikacyjnych tocznia rumieniowatego układowego
Tak
Obecność przeciwciał przeciwjądrowych stwierdza się w przebiegu m.in. następujących chorób tkanki łącznej:
SLE (u 95-100% chorych),
! tocznia polekowego (95-100%),
zespołu antyfosfolipidowego (40-50%),
twardziny układowej (80-95%),
zapalenia wielomięśniowego, skórno-mięśniowego i zespołów nakładania (40-80%),
zespołu Sjögrena (48-96%),
mieszanej choroby tkanki łącznej (95-100%),
! autoimmunologicznego zapalenia wątroby (50-75%).
zespół Sweeta
zapalenie skóry z neutrofilią
Czynnik wzrostu fibroblastów 23 (FGF-23) jest polipeptydem składającym się z 251 aminokwasów, wytwarzanym przez
osteoblasty i osteoklasty.
W pierwszej kolejności w ………………… zachodzi hydroksylacja do postaci …….-OH-D (kalcydiol), która następnie podlega hydroksylacji do …….(OH)2D (kalcytriol) w ……………….. (ale także w innych narządach).
W pierwszej kolejności w wątrobie zachodzi hydroksylacja do postaci 25-OH-D (kalcydiol), która następnie podlega hydroksylacji do 1,25(OH)2D (kalcytriol) w nerkach (ale także w innych narządach).
I. kalcydiol powstaje w wątrobie -> hydroksylacja w pozycji C25’
II. kalcytriol powstaje w nerkach -> hydroksylacja w pozycji C1’
co wskazuje na restrykcję
spadek FVC lub VC
wskaźnik Tiffneau w zaburzeniach restrykcyjnych
niezmieniony lub zwiększony
Rytuksymab jest przeciwciałem monoklonalnym anty-CD20.
Wśrod wskazań do zastosowania rytuksymabu znajdują się:
chłoniaki nieziarniczne,
przewlekła białaczka limfocytowa,
RZS,
ziarniniakowatość z zapaleniem naczyń
mikroskopowe zapalenie naczyń,
pęcherzyca zwykła.
miastenia,
ITP,
guzkowe zapalenie tętnic
zespół Devica
Abatacept
hamuje II. sygnał stymulacji - kostymulację z udziałem APC
wiązanie z CD80 i CD86
leki biologiczne zarejestrowane w SLE
belimumab, ew. anifrolumab
Belissima ale afro !
przeciwciała swoiste dla SLE
– anty-dsDNA lub
– anty-Sm
