Endokrynologia Flashcards

1
Q

ograniczenie podaży płynów w diagnostyce SIADH w ml na dobę

A

500-1000 ml/24 h

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

początkowa dawka L-T4w leczeniu lewotyroksyną

A

25-50 µg/d (mała dawka)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

czas na osiągnięcie optymalnej dawki L-T4 w w wyrównywaniu niedoczynności tarczycy

A

3 mies.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

obniżenie CTK u pacjenta z guzem chromochłonnym czynnym hormonalnie w przygotowaniu do operacji

A
  1. antagonista α - adrenergiczny
    (fenoksybenzamina, doksazosyna, prazosyna)
  2. antagonista wapnia jeśli CTK wciąż wysokie
  3. β-bloker jeśli przyspieszony HR (tylko jeśli spełnione 1.)

Nie podawać nieselektywnych β-blokerów ! (labetaol, larwedylol)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

rak rdzeniasty tarczycy wydziela

A
  • kalcytoninę
  • ACTH
  • serotoninę
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q
  • hiperfagia
  • otyłość
  • utrata poczucia pragnienia
  • zaburzenia termoregulacji
    może wywoływać
A

czaszkogardlak

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

lek w zaawansowanym raku kory nadnerczy

A

mitotan

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

metodą diagnostyczną wykrywająca hormonalnie czynne nowotwory neuroendokrynne

A

scyntygrafia PET-TK ze znakowanym analogiem somatostatyny (galem 68Ga lub technetem 99mTc)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

najczęstsza lokalizacją pozawęzłowa chłoniaka nie-Hodgkina

A

żołądek

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

kontrola stężenia TSH po ostatniej zmianie dawki

A

po 4-6 tyg.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

kryteria SIADH

A
  • niskie stężenie sodu w osoczu (zwykle < 130 mmol/l)
  • niska osmolalność osocza (< 270 mmol/kg H20)
  • osmolalność moczu wyższa niż minimalna (> 100 mmol/kg)
  • stężenie sodu w moczu wyższe niż minimalne (> 30 mmol/l)
  • niskie lub w normie stężenie w osoczu mocznika, kreatyniny, kwasu moczowego
  • kliniczna euwolemia
  • wykluczone niedawne stosowanie diuretyków
  • wykluczone inne przyczyny hiponatremii
  • odpowiedni obraz kliniczny

Jednym z kryteriów rozpoznania SIADH jest prawidłowa czynność nerek, nadnerczy oraz tarczycy.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

zmiany metaboliczne w akromegalii

A

nadciśnienie tętnicze, cukrzyca

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

diagnostyka akromegalii

A
  • zwiększone stężenie IGF-1 ponad normę dla płci i wieku
  • brak zahamowania wydzielania GH w doustnym teście tolerancji 75 g glukozy (OGTT) <46 pmol/l (1,0 ug/l)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

brak zaczerwienienia skóry okolicy szyi jest cechą odróżniającą zapalenie podostre od ostrego

A
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

przyjmowanie związków litu, które blokują wydzielanie T4 i T3.

A
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

wskazania do planowego leczenia onkologicznego incydentaloma nadnerczy

A

obraz guza w badaniach radiologicznych nieodpowiadający gruczolakowi (najważniejsze kryterium):
gęstość >10 j.H. i wypłukiwanie środka kontrastowego < 50% w 10. min;
i/lub brak lipidów w MR,
szybkie lub bardzo szybkie powiększanie się guza (powyżej 1 cm w rok lub szybciej),
gęstość guza >20 j.H. w TK bez kontrastu,
wielkość guza powyżej 4 cm przy niejednorodnej strukturze,
wskazania do operacji usunięcia przerzutów do nadnercza należy rozpatrywać indywidualnie w przypadku usunięcia ogniska pierwotnego i braku innych przerzutów.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

zmiany metaboliczne w akromegalii

A

NT, cukrzyca

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

W diagnostyce hormonalnej akromegalii podstawowe znaczenie ma

A
  • wykazanie zwiększonego stężenia IGF-1 ponad normę dla płci i wieku oraz
  • braku zahamowania wydzielania GH w OGTT <46 pmol/l (1,0 ug/l).
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

najczęstsze przyczyny hiperandrogenizmu u K

A

I. PCOS 70%
II. WPN

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

jaka patologia serca u chorych z guzem chromochłonnym

A

kardiomiopatia katecholaminowa

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

przysadka reaguje dużymi zmianami w wydzielaniu ……………… nawet na niewielkie zmiany w stężeniu wolnych hormonów ………………

A

TSH,
tarczycy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

zespół MEN 1

A

guzy: przytarczyc, wysp trzustki oraz przedniego płata przysadki

3xP = przysadka, przytarczyce, pancreas

Na najczęściej występujący obraz kliniczny zespołu MEN1 składają się:
- pierwotna nadczynność przytarczyc -> hiperkalcemia
- pancreas -> gastrinoma -> zespół Zollingera-Ellisona związany z hipersekrecją gastryny
- przysadka -> PRL -> hipogonadyzm

PePe Pan dziobak to MEN 1 klasy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

jest cechą odróżniającą zapalenie podostre od ostrego zapalenia tarczycy

A

brak zaczerwienienia skóry okolicy szyi

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

tężyczka

A

hipokalcemia -> nadmierna pobudliwość nerwowo-mięśniowa

'’ręka położnika’’
‘‘usta karpia’’
ustawienie końsko-szpotawe

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

różnica między hiperCa nowotworową a pierwotną nadczynnością przytarczyc

A

niepodwyższony PTH

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
26
Q

powikłania przewlekłej hipokalcemii

A

rozwijają się troficzne zmiany skóry i jej przydatków
może wystąpić zaćma

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
27
Q

badanie przesiewowe w kierunku niedoczynności kory nadnerczy

A

oznaczenie kortyzolu porannego

28
Q

Autoimmunologiczny zespół niedoczynności wielogruczołowej typu 2 (APS-2)

A

najczęściej występuje zespół Schmidta: pierwotna niedoczynność kory nadnerczy i autoimmunologiczna choroba tarczycy (przeważnie choroba Hashimoto)

zespół Carpentera – gdy dodatkowo towarzyszy im cukrzyca typu 1.

29
Q

kwas moczowy w akromegalii

A

obniżony

30
Q

zespół MEN 2A

A

Charakteryzuje się współwystępowaniem:
- raka rdzeniastego tarczycy
- guza chromochłonnego nadnerczy (pheochromocytoma)
- pierwotnej nadczynności przytarczyc

Dziedziczy się w sposób AD i związany jest z obecnością mutacji germinalnych w obrębie protoonkogenu RET.

Rdzawy chrom przy tarczy.

31
Q

Wskaźnik aldosteronowo-reninowy wykorzystywany jest jako test przesiewowy w diagnostyce:

A

zespołu Conna

zwiększenie ARR >30 (najczęściej przyjmowane kryterium) jest wskazaniem do wykonania badań czynnościowych (głównie hamowania wydzielania aldosteronu)

32
Q

test z 1 mg deksametazonu - jest to metoda mająca zastosowanie w ustalaniu etiologii

A

hiperkortyzolemii.

33
Q

czego NIE wykonamy w diagnostyce przy podejrzeniu guza chromochłonnego

A

BACC
- stanowi przeciwwskazanie do wykonania biopsji, ponieważ nakłucie mogłoby sprowokować zagrażający życiu wyrzut katecholamin

34
Q

za metodę najbardziej przydatną w diagnostyce guza chromochłonnego uznaje się

A

oznaczanie stężenia metoksykatecholamin w osoczu, a następnie oznaczanie wydalania frakcjonowanych metoksykatecholamin z moczem

35
Q

oznaczenie stężenia aldosteronu i reniny w osoczu - badanie to wykonywane jest u pacjentów z podejrzeniem

A

hiperaldosteronizmu pierwotnego

36
Q

W przypadku gdy mamy stwierdzoną incydentalome nadnerczy wykonujemy następujące badania laboratoryjne:

A

1) w kierunku pierwotnej hiperkortyzolemii
- test hamowania 1 mg deksametazonu,
- dobowe wydalanie wolnego kortyzolu z moczem,
- stężenie kortyzolu oznaczonego w surowicy (albo ślinie) późnym wieczorem (godz. 23.00–24.00),

2) w kierunku guza chromochłonnego
- oznaczenie stężeń frakcjonowanych metoksykatecholamin w moczu dobowym,

3) w kierunku hiperaldosteronizmu pierwotnego
- w razie nadciśnienia tętniczego lub hipokaliemii zaleca się oznaczenie stężenia aldosteronu w osoczu i pomiar aktywności reninowej osocza (ARO) lub stężenia reniny (DRC),

4) w kierunku hiperandrogenemii: u kobiet i mężczyzn z guzem nadnercza o charakterystyce obrazowej nieodpowiadającej gruczolakowi oraz u kobiet z zespołem hiperandrogenizacji zaleca się oznaczenie siarczanu dehydroepiandrosteronu (DHEA-S), 17-OH-progesteronu i testosteronu całkowitego

37
Q

czy nowotwory mogą wydzielać PTH

A

Tak
-> paraendokrynopatia PTH (wydzielanie PTH przez nowotwory)

38
Q

Obraz wtórnej nadczynności przytarczyc np. w PChN

A

zwiększone stężenie PTH w surowicy,
często hipokalcemia lub prawidłowe małe stężenie wapnia,
nieprawidłowości związane z chorobą podstawową
najczęściej małe stężenie 25-OH-D,
wzrost stężenia FGF-23,
zmniejszenie stężenia białka Klotho.
duże stężenie fosforanów,
zwiększona aktywność fosfatazy zasadowej PAL
radiologiczne cechy osteodystrofii nerkowej i/lub zwapnienia tkanek miękkich

Hiperfosfatemia, która hamuje wytwarzanie 1,25(OH)2D3, pobudza przytarczyce do wydzielania PTH, pobudza wydzielanie FGF-23 oraz hamuje wydzie­lanie białka Klotho.

39
Q
A

wstępne leczenie kwasicy ketonowej (na którą wskazuje opis pacjenta) wygląda następująco:

Nawadniaj
- przetocz 6-10 l płynów i.v. w ciągu 24-48 h pod kontrolą stanu układu krążenia
- 1000 ml 0,9% NaCl i.v. w ciągu 1h

Zmniejsz hiperglikemię
- rozpocznij insulinoterapię i.v.
(stosuj insulinę krótko działającą lub szybko działający analog)
-> początkowo wstrzyknij i.v. 0,1 j./kg mc. (4-8 j.), niezwłocznie rozpocznij ciągły wlew i.v. 0,1 j./kg mc./h (4-8 j./h) i monitoruj glikemię co 1h.

Wyrównuj niedobór potasu - jeśli kaliemia ≤ 5,5 mmol/l, rozpocznij podawanie KCl i.v.

40
Q

test odwodnieniowy

A

Ogranicza się podaż płynów do 500-1000 ml/24 h, uwzględniając również płynne pokarmy.
Objętość przyjmowanych płynów powinna być równa objętości moczu wydalanego w ciągu doby minus 500 ml.

41
Q

Początek leczenia niedoczynności tarczycy, w zależności od jej nasilenia, waha się zawsze w granicach …………. µg/d L-T4, bez większego znaczenia ile waży pacjent.

A

25-50 µg/d L-T4

42
Q

objawy zespołu rakowiaka

A

napadowe zaczerwienienie twarzy i szyi typu flush, z czasem powstają trwałe teleangiektazje twarzy,
przyspieszenie rytmu serca,
zawroty głowy,
nadmierne pocenie,
biegunka, wodniste stolce z towarzyszącym bólem brzucha,
utrata masy ciała
objawy skurczu oskrzeli, takie jak duszność, świsty wdechowe.
zajęcie serca prowadzące do NS:
- niedomykalność zastawki trójdzielnej,
- zwężenie tętnicy płucnej,
- zwłóknienie wsierdzia PK

pheochromocytoma - zblednięcie twarzy

*Lewe serce u chorych z rakowiakiem jest chronione przez monoaminooksydazę występującą w tkance płucnej.
Bierze ona udział w inaktywacji serotoniny.

43
Q

niedoczynność przysadki vs glikemia

A

hipoglikemia BEZ hiperinsulinemii
(niedobór ACTH, GH)

44
Q

czy leczenie jodem radioaktywnym i supresja TSH za pomocą lewotyroksyny mają zastosowanie w leczeniu raka rdzeniastego tarczycy

A

Nie
- wynika to z faktu, iż komórki okołopęcherzykowe typu C nie gromadzą jodu i nie reagują na TSH

45
Q

co może wydzielać rak rdzeniasty tarczycy

A

kalcytoninę, ACTH, serotoninę, PG oraz różne peptydy z rodziny tachykininy

46
Q

w którym raku tarczycy często zajęte są węzły chłonne

A

rak rdzeniasty

47
Q

rak tarczycy o pochodzeniu neuroendokrynnym

A

rak rdzieniasty tarczycy

48
Q

Istotą poamiodoronowej nadczynności tarczycy typu II jest

A

nadmierne uwolnienie hormonów tarczycy z powodu bezpośredniego toksycznego działania amiodaronu na tarczycę.

49
Q

poamiodoronowa nadczynność tarczycy typu I

A

indukowana jodem nadmierna synteza hormonów tarczycy u pacjentów ze współistniejącą chorobą tarczycy, taką jak utajona choroba Gravesa (przykład efektu Jod-Basedow).

50
Q

co łączy poamiodaronową nadczynność tarczycy t. I i II

A

obniżony wychwyt jodu

51
Q

czy czaszkogardlak jest czynny hormonalnie

A

Nie

52
Q

objawy czaszkogardlaka

A
  • niedoczynność przysadki
  • moczówka prosta centralna
  • objawy związane z uszkodzeniem podwzgórza:
    nadmierne zwiększenie apetytu (hiperfagia) i otyłość
    utrata poczucia pragnienia
    zaburzenia regulacji temperatury
53
Q

najczęstsza lokalizacja czaszkogardlaka

A

w przestrzeni nadsiodłowej

54
Q

czy czaszkogardlak to nowotwór złośliwy

A

Nie - łagodny

55
Q

somatomedyna C to inaczej

A

IGF-1
i jest wydzialana na obwodzie pod wpływem zwiększonego wydzielania GH przez przysadkę

56
Q

gruczolak= przysadki wywodzący się z komórek somatotropowych - diagnostyka

A
  • pomiar stężenia IGF-1(podwyższone)
  • test OGTT (brak zahamowania wydzielania GH)
57
Q

W okresie 3 mieś. przed wyznaczonym terminem leczenia radiojodem należy uni­kać

A

preparatów zawierających jod oraz nie wykonywać badań z użyciem jodowego środka kontrastowego

Jest to związane z efektem Wolffa-Chaikoffa – fizjologicznym zjawiskiem, w którym dochodzi do znacznego zmniejszenia wychwytu jodu przez tarczycę wskutek wprowadzenia do organizmu wysokich dawek egzogennego jodu.

Podanie np. jodowego środka cieniującego w okresie poprzedzającym leczenie jodem promieniotwórczym może doprowadzić do zmniejszenia jodochwytności komórek rakowych. Z tego powodu w takiej sytuacji konieczne jest odroczenie leczenia, co może działać na niekorzyść pacjenta.

58
Q

leczenie raków tarczycy jodem promieniotwórczym

A

Warunkiem prze­prowadzenia leczenia 131I jest adekwatna stymulacja TSH (stężenie TSH >30 mIU/l).

Postępowaniem z wyboru jest leczenie radiojodem w warunkach stymulacji egzogennej z zastosowaniem rekombinowanego TSH (rhTSH).

Może być wykorzystany w leczeniu paliatywnym przerzutów do kości.

Przerzuty do płuc mogą być leczone po wycięciu gruczołu (w przeciwnym wypadku tarczyca wychwyci podany jod).

59
Q

do czego jest wykorzystywana scyntygrafia z zastosowaniem metajodobenzyloguanidyny znakowanej promieniotwórczym jodem

A

badanie jest wykorzystywane do lokalizacji guzów chromochłonnych i neuroblastoma

60
Q

do czego jest wykorzystywana scyntygrafia receptorowa z zastosowaniem analogu somatostatyny znakowanego promieniotwórczym galem lub technetem.

A

diagnostyka guzów neuroendokrynnych

Scyntygrafia receptorowa PET-TK za pomocą analogu znakowanego galem- 68 ma znacznie większą czułość i rozdzielczość i obecnie jest standardem w loka­lizacji NEN i wykrywaniu jego rozsiewu.

61
Q

czy rakowiak może występować w płucach

A

Tak

62
Q

czy wszystkie rakowiaki są hormonalnie czynne

A

Nie

63
Q

analogi soma­tostatyny - zastosowanie

A
  • leczenie NEN, najczęściej stosowany oktreotyd
  • terapia izotopowa znakowanymi analogami
  • diagnostyka z użyciem znakowanych analogów (scyntygrafia receptorowa PET-TK)
64
Q

leki stosowane w leczeniu prolactinoma przysadki

A

leki dopaminergiczne

65
Q

które guzy przysadki operujemy

A
  • hormonalnie czynne wydzielające hormony inne niż PRL
  • hormonalnie nieczynne powiększające się lub zaburzające widzenie
66
Q

Podział gruczolaków przysadki ze względu na wielkość:

A

mikrogruczolak - średnica < 1 cm
- jeśli jest nieczynny hormonalnie to w I. kolejności obserwacja (kontrolne MRI)
makrogruczolak - średnica ≥ 1 cm
- patrzymy czy zaburza widzenie, jak nie, to schemat jak w mikrogruczolaku
guzy olbrzymie - średnica > 4 cm

67
Q

T3 w pierwotnej niedoczynności tarczycy

A

obniżone lub prawidłowe