RỐI LOẠN CÂN BẰNG KIỀM TOAN Flashcards
nói đến cân bằng kiềm toan là sự điều hòa ion nào trong cơ thể
ion H+
pH máu ở người
+hằng định
+pH=7,4⨨0.05
pH được coi là nhiễm toan
<7,35
pH được coi là nhiễm kiềm
> 7,45
pH nào thì sự sống khó tồn tại
> 7,8 & <7
trong quá trình chuyển hóa của cơ thể acid sinh ra gồm mấy dạng
2 dạng: dạng bay hơi (H2CO3-được đào thải qua phổi), dạng không bay hơi (a.sulfuric, a.phosphoric, acid của các cơ quan khác - được đào thải qua thận)
cơ thể điều chỉnh chống nhiễm toan hay nhiễm kiềm là chủ yếu
chủ yếu là nhiễm toan vì cơ thể thích nghi với tình trạng nhiễm kiềm tốt hơn nhiễm toan
công thức tính pH là
pH=-log H+
có mấy cơ chế điều hòa cân bằng kiềm toan
3 cơ chế: hệ thống đệm, hô hấp và thận
hệ thống đệm là gì
hệ thống các chất hóa học, bao gồm một acid yếu và một muối của nó với một base mạnh
có mấy hệ đệm phổ biến trong cơ thể
4: bicarbonar, phosphat, hemglobinat, proteinat.
hệ số hòa tan của CO2
PCO2 của máu động mạch bình thường
0.03
khoảng 40 mmHg
hệ đệm nào giữ vai trò then chốt, vì sao
hệ đệm bircacbonat vì chiếm nồng độ lớn nhất trong huyết tương (24mEq/L), dự trữ kiềm
muốn duy trì pH máu=7,4 thì tỉ lệ HCO3-/H2CO3 phải là
20/1
vai trò của phổi trong điều hòa thăng bằng kiềm toan
nhịp hô hấp tăng thì nồng độ CO2 trong máu giảm và ngược lại
thận tham gia điều hòa cân bằng kiềm toan theo mấy phương thức, kể tên
tái hấp thu HCO3- đã được lọc
tái tạo lại HCO3- thông qua hệ đệm phosphat
nguyên nhân làm tăng-giảm tử số của hệ đệm bicarbonat
tăng hoặc giảm khả năng tái hấp thu các chất của thận hoặc việc tái tạo bicarbonat
có mấy cách phân loại nhiễm toan
hai cách: theo mức độ nặng nhẹ của bệnh, theo nguyên nhân (SLB thường phân loại theo cách này)
dựa theo mức độ nặng nhẹ của nhiễm toan chia thành
+nhiễm toan còn bù: pH máu sau khi dao động được cơ thể điều chỉnh về mức bình thường
+nhiễn toan mất bù: tình trạng sau khi cơ thể điều hòa các cơ chế điều hòa mà tỉ lệ của bicarbonat vẫn bị phá vỡ làm pH máu thay đổi
dựa theo nguyên nhân chia thành mấy loại nhiễm toan
+nhiễm toan hơi (lượng CO2 trong cơ thể tăng quá cao): nguyên nhân thường từ bộ máy hô hấp ví dụ suy hô hấp
+nhiễm toan chuyển hóa: rối loạn chuyển hóa chất làm ứ đọng các chất chuyển hóa (chủ yếu là acid)
các nguyên nhân cụ thể dẫn đến nhiễm toan hơi
-ức chế trung tâm hô hấp
-hẹp hoặc tắc đường dẫn khí
-liệt hô hấp do tổn thương hành não
triệu chứng của nhiễm toan hô hấp
-thần kinh: nhức đầu, lũ lẫn, lơ mơ, co giật, dẫn đến hôn mê
-tuần hoàn: giãn mạch, giảm sức co cơ tim
-cận ls: PCO2 và nồng độ H+ tăng, pH máu giảm
hậu quả của nhiễm toan hô hấp
nhiễm toan càng nặng dẫn đến tình trạng nhiễm toan mất bù và ức chế tt hô hấp gây ngưng thở
cơ chế bù trừ trong nhiễm toan hô hấp
vẽ sơ đồ (bù trừ bởi thận)
nhiễm toan chuyển hóa do tăng lượng acid nào, gây nên bởi
-acid cố định
-sự mất base hoặc sự giảm bài tiết của thận
nguyên nhân dẫn đến nhiễm toan CH
-ĐTĐ do tụy: tăng tạo thể ceton
-nhịn đói kéo dài: lượng G/máu giảm->cơ thể thiếu năng lượng->dị hóa mỡ nhanh->tạo nhiều thể ceton
-suy thận
-mất nhiều kiềm: tiêu chảy cấp, nôn nhiều, tắc ruột
sơ đồ cơ chế bù trừ toan Ch
bù trừ bởi cả phổi và thận
triệu chứng của nhiễm toan CH
-nhịp thở Kussmaul
-tuần hoàn: giãn mạch. giảm sức co cơ tim, nếu nặng dẫn đến tụt huyết áp suy tim
-thần kinh: nặng_>lú lân lơ mơ hôn mê
-hệ xương: loãng xương hoặc loạn dưỡng xương
-cận ls: nồng độ HCO3 giảm, H+ tăng, pH giảm
hậu quả của nhiễm toan CH
nặng dẫn đến mất bù và ức chế TKTW gây hôn mê, co giật
nhiễm kiềm
ít xảy ra trên ls
nhiễm kiềm hơi
đào thải quá nhiều CO2 qua phổi
nguyên nhân nhiễm kiềm hơi
-KT tt hô hấp
-thiếu oxy ở mô
-tăng thông khí do hysteria
-sử dụng máy trợ thở quá mức
triệu chứng của nhiễm kiềm hơi
-thần kinh: tê tay chân, dị cảm, HC tetany
-cận ls: PCO2 và nồng độ H+giảm, pH máu tăng
cơ chế bù trừ nhiễm kiềm hơi
ngược lại và có điều chỉnh một xíu so với nhiễm toan hơi
nguyên nhân nhiễm kiềm ch
-mất nhiều H+ do thận hoặc do nôn ói, tắc ruột cao
-tăng chất kiềm: HC sữa kiềm, uống thuốc chống acid trong bệnh dạ dày
triệu chứng của nhiễm kiềm hô hấp
HC tetany
cận ls: tăng nồng độ HCO3, giảm H+, pH máu tăng
cơ chế bù trừ của nhiễm kiềm hô hấp
cũng gần giống nhiễm toan ch
nhịp thở Kussmaul
là tình trạng thở sâu, nhanh và nặng nhọc
