prawo3 Flashcards
Pytanie
Odpowiedź
Co to jest utwór w rozumieniu prawa autorskiego?
Utwór to każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia.
Jakie rodzaje utworów podlegają ochronie prawa autorskiego?
Ochroną objęte są m.in. utwory literackie, naukowe, plastyczne, fotograficzne, muzyczne, sceniczne, audiowizualne i architektoniczne.
Czy pomysły i idee są chronione prawem autorskim?
Nie, ochrona obejmuje wyłącznie sposób wyrażenia; nie są objęte ochroną odkrycia, idee, procedury, metody i zasady działania oraz koncepcje matematyczne.
Czy prawo autorskie wymaga formalnej rejestracji utworu?
Nie, ochrona przysługuje twórcy niezależnie od spełnienia jakichkolwiek formalności, od chwili ustalenia utworu.
Kto posiada prawa autorskie do utworu?
Prawo autorskie przysługuje twórcy, a domniemywa się, że twórcą jest osoba, której nazwisko uwidoczniono na egzemplarzach utworu lub podano do publicznej wiadomości.
Co to jest współautorstwo w prawie autorskim?
Współtwórcom przysługuje prawo autorskie wspólnie, a domniemywa się, że wielkości udziałów są równe. Każdy ze współtwórców może żądać określenia wielkości udziałów przez sąd.
Co to są autorskie prawa osobiste?
Autorskie prawa osobiste chronią więź twórcy z utworem i obejmują m.in. prawo do autorstwa, oznaczenia utworu nazwiskiem, nienaruszalności treści, decydowania o pierwszym udostępnieniu oraz nadzoru nad wykorzystaniem utworu.
Co to są autorskie prawa majątkowe?
Autorskie prawa majątkowe dają twórcy wyłączne prawo do korzystania z utworu i rozporządzania nim na wszystkich polach eksploatacji oraz do wynagrodzenia za jego wykorzystanie.
Co to jest dozwolony użytek osobisty?
Bez zezwolenia twórcy wolno nieodpłatnie korzystać z już rozpowszechnionego utworu w zakresie własnego użytku osobistego, np. dla kręgu osób pozostających w związku osobistym.
Czy można cytować cudze utwory?
Tak, można przytaczać urywki rozpowszechnionych utworów oraz drobne utwory w całości w zakresie uzasadnionym celami cytatu, takimi jak analiza krytyczna, nauczanie lub prawa gatunku twórczości.
Jakie są kary za naruszenie praw autorskich?
Kary za naruszenie praw autorskich obejmują grzywny, ograniczenie wolności lub pozbawienie wolności do lat 3, a w przypadku recydywy lub działania w celu zysku nawet do 5 lat.
Czy można korzystać z utworów dla celów edukacyjnych?
Tak, instytucje oświatowe mogą korzystać z rozpowszechnionych utworów w celach dydaktycznych, w tym zamieszczać fragmenty utworów w podręcznikach, pod warunkiem przestrzegania dozwolonego użytku.
Pytanie
Odpowiedź
Co to jest zasada równego traktowania w zatrudnieniu?
Pracownicy powinni być równo traktowani w zakresie nawiązania i rozwiązania stosunku pracy, warunków zatrudnienia, awansowania oraz dostępu do szkoleń, bez względu na płeć, wiek, rasę, religię, orientację seksualną i inne czynniki.
Co to jest dyskryminacja w zatrudnieniu?
Dyskryminacja to bezpośrednie lub pośrednie nierówne traktowanie pracowników ze względu na cechy takie jak płeć, wiek, narodowość, niepełnosprawność czy religię.
Na czym polega dyskryminowanie bezpośrednie?
Dyskryminowanie bezpośrednie istnieje, gdy pracownik jest traktowany mniej korzystnie niż inni w porównywalnej sytuacji z powodu określonych cech, np. płci lub wieku.
Na czym polega dyskryminowanie pośrednie?
Dyskryminowanie pośrednie występuje, gdy pozornie neutralne postanowienie, kryterium lub działanie powoduje niekorzystne dysproporcje dla określonej grupy pracowników.
Jakie są przykłady dyskryminacji w zatrudnieniu?
Przykłady obejmują odmowę zatrudnienia, gorsze wynagrodzenie, pominięcie przy awansie lub szkoleniu ze względu na cechy osobiste, takie jak płeć czy wiek.
Czym jest molestowanie w miejscu pracy?
Molestowanie to niepożądane zachowanie, które narusza godność pracownika i tworzy wobec niego zastraszającą, wrogą, poniżającą lub uwłaczającą atmosferę.
Co to jest molestowanie seksualne?
Molestowanie seksualne to każde niepożądane zachowanie o charakterze seksualnym, które narusza godność pracownika poprzez werbalne, fizyczne lub pozawerbalne działania.
Czy pracownik może dochodzić odszkodowania za naruszenie zasady równego traktowania?
Tak, osoba dyskryminowana ma prawo do odszkodowania w wysokości nie niższej niż minimalne wynagrodzenie za pracę.
Co to jest mobbing?
Mobbing to długotrwałe i uporczywe nękanie lub zastraszanie pracownika, które wywołuje u niego zaniżoną ocenę przydatności zawodowej, poniżenie, izolację lub wyeliminowanie z zespołu.
Jakie są skutki mobbingu dla pracownika?
Mobbing może prowadzić do rozstroju zdrowia, a poszkodowany pracownik może dochodzić od pracodawcy zadośćuczynienia za doznaną krzywdę lub odszkodowania.
Czy pracodawca jest zobowiązany do przeciwdziałania mobbingowi?
Tak, pracodawca ma obowiązek przeciwdziałać mobbingowi i zapewnić bezpieczne oraz wolne od nękania środowisko pracy.
Pytanie
Odpowiedź
Na czym polega trójpodział władzy?
Trójpodział władzy to koncepcja podziału władzy na ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą, w celu zapewnienia równowagi i wzajemnej kontroli między nimi.
Kto sprawuje władzę ustawodawczą w Polsce?
Władzę ustawodawczą w Polsce sprawują Sejm i Senat.
Ilu posłów zasiada w Sejmie?
Sejm składa się z 460 posłów.
Ilu senatorów liczy Senat?
Senat składa się ze 100 senatorów.
Na jak długo wybierani są posłowie i senatorowie?
Kadencja Sejmu i Senatu trwa cztery lata.
Kto zarządza wybory do Sejmu i Senatu?
Wybory do Sejmu i Senatu zarządza Prezydent RP.
Kto ma inicjatywę ustawodawczą w Polsce?
Inicjatywa ustawodawcza przysługuje posłom, Senatowi, Prezydentowi RP, Radzie Ministrów oraz grupie co najmniej 100 000 obywateli mających prawo wybierania do Sejmu.
Jak przebiega proces legislacyjny w Sejmie?
Projekt ustawy przechodzi przez trzy czytania w Sejmie, następnie trafia do Senatu, a po jego decyzji do Prezydenta do podpisu.
Co może zrobić Prezydent RP po otrzymaniu uchwalonej ustawy?
Prezydent może podpisać ustawę, skierować ją do Trybunału Konstytucyjnego lub odmówić podpisania i przekazać Sejmowi do ponownego rozpatrzenia.
Kto sprawuje władzę wykonawczą w Polsce?
Władzę wykonawczą w Polsce sprawują Prezydent RP i Rada Ministrów.
Jak wybierany jest Prezydent RP?
Prezydent RP jest wybierany w wyborach powszechnych, równych, bezpośrednich i w głosowaniu tajnym na pięcioletnią kadencję, z możliwością jednej reelekcji.
Kto powołuje Prezesa Rady Ministrów?
Prezydent RP desygnuje Prezesa Rady Ministrów, który następnie przedstawia skład Rady Ministrów.
Jakie są główne zadania Rady Ministrów?
Rada Ministrów prowadzi politykę wewnętrzną i zagraniczną, kieruje administracją rządową, przygotowuje projekt budżetu i zapewnia bezpieczeństwo państwa.
Kto sprawuje władzę sądowniczą w Polsce?
Władzę sądowniczą sprawują Sąd Najwyższy, sądy powszechne, administracyjne i wojskowe.
Czy sędziowie są niezawiśli?
Tak, sędziowie są niezawiśli i podlegają tylko Konstytucji oraz ustawom.
Kto powołuje sędziów?
Sędziowie są powoływani przez Prezydenta RP na wniosek Krajowej Rady Sądownictwa.
Czym zajmuje się Trybunał Konstytucyjny?
Trybunał Konstytucyjny orzeka w sprawach zgodności ustaw i umów międzynarodowych z Konstytucją oraz rozstrzyga spory kompetencyjne między organami państwa.
Czym zajmuje się Trybunał Stanu?
Trybunał Stanu rozpatruje odpowiedzialność konstytucyjną najwyższych urzędników państwowych, w tym Prezydenta RP, Prezesa Rady Ministrów i ministrów.
Pytanie
Odpowiedź
Co to jest osoba fizyczna?
Osoba fizyczna to każdy człowiek.
Co to jest zdolność prawna?
Zdolność prawna to zdolność do bycia podmiotem praw i obowiązków, którą nabywa się od urodzenia do śmierci.
Co to jest zdolność do czynności prawnych?
Zdolność do czynności prawnych to zdolność do nabywania praw lub zaciągania zobowiązań za pomocą czynności prawnych.
Jakie są zakresy zdolności do czynności prawnych?
- Pełna zdolność do czynności prawnych – posiada ją pełnoletnia osoba fizyczna, która nie została ubezwłasnowolniona. 2. Brak zdolności do czynności prawnych – dotyczy osób poniżej 13 roku życia oraz osób całkowicie ubezwłasnowolnionych. 3. Ograniczona zdolność do czynności prawnych – mają ją osoby w wieku 13-18 lat oraz osoby częściowo ubezwłasnowolnione.
Co to jest ubezwłasnowolnienie całkowite?
Ubezwłasnowolnienie całkowite oznacza, że osoba nie jest w stanie kierować swoim postępowaniem z powodu choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego lub innych zaburzeń, np. narkomanii czy alkoholizmu.
Co to jest ubezwłasnowolnienie częściowe?
Osoba pełnoletnia może zostać ubezwłasnowolniona częściowo, jeśli wymaga pomocy w prowadzeniu swoich spraw z powodu choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego lub innych zaburzeń.
Co oznacza pojęcie konsument w prawie cywilnym?
Za konsumenta uważa się osobę fizyczną dokonującą czynności prawnej z przedsiębiorcą, niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową.
Jakie dobra osobiste człowieka chroni prawo cywilne?
Prawo cywilne chroni zdrowie, wolność, cześć, swobodę sumienia, nazwisko, wizerunek, tajemnicę korespondencji, nietykalność mieszkania oraz twórczość naukową, artystyczną i wynalazczą.
Co to jest osoba prawna?
Osobami prawnymi są Skarb Państwa oraz jednostki organizacyjne, którym przepisy szczególne przyznają osobowość prawną.
Jak działa osoba prawna?
Osoba prawna działa przez swoje organy w sposób przewidziany w ustawie i w opartym na niej statucie.
Kiedy jednostka organizacyjna uzyskuje osobowość prawną?
Jednostka organizacyjna uzyskuje osobowość prawną z chwilą jej wpisu do właściwego rejestru, chyba że przepisy stanowią inaczej.
Co oznacza zasada jednoosobowego miejsca zamieszkania?
Każda osoba fizyczna może mieć tylko jedno miejsce zamieszkania.
Pytanie
Odpowiedź
Co to jest prawo?
Prawo to zespół norm określających postępowanie ludzi, ustanowionych lub usankcjonowanych przez państwo i zabezpieczonych aparatem przymusu państwowego.
Co to są źródła prawa?
Źródła prawa to akty normatywne zawierające normy prawne generalne oraz abstrakcyjne, wydawane przez organy państwa na podstawie kompetencji prawodawczej.
Jakie są rodzaje źródeł prawa?
Źródła prawa dzielą się na powszechnie obowiązujące i wewnętrznie obowiązujące.
Co obejmuje prawo powszechnie obowiązujące?
Prawo powszechnie obowiązujące obejmuje konstytucję, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe, rozporządzenia oraz akty prawa miejscowego.
Co stanowi najwyższe prawo w Rzeczypospolitej Polskiej?
Konstytucja jest najwyższym prawem Rzeczypospolitej Polskiej.
Co to jest konstytucja?
Konstytucja to akt prawa pisanego o najwyższej mocy prawnej, określający podstawowe zasady ustroju państwa, regulujący ustrój organów państwa oraz formułujący podstawowe wolności, prawa i obowiązki jednostki.
Co to jest ustawa?
Ustawa to akt parlamentu o charakterze normatywnym, który dochodzi do skutku w szczególnej procedurze i ma nieograniczony zakres podmiotowy.
Kto ma inicjatywę ustawodawczą w Polsce?
Inicjatywa ustawodawcza przysługuje posłom, Senatowi, Prezydentowi Rzeczypospolitej, Radzie Ministrów oraz grupie co najmniej 100 000 obywateli mających prawo wybierania do Sejmu.
Jakie są etapy procesu legislacyjnego w Sejmie?
Projekt ustawy jest rozpatrywany w trzech czytaniach, następnie przekazywany do Senatu, a po jego decyzji trafia do Prezydenta do podpisu.
Co może zrobić Prezydent po otrzymaniu ustawy?
Prezydent może podpisać ustawę, skierować ją do Trybunału Konstytucyjnego lub odmówić podpisania i przekazać Sejmowi do ponownego rozpatrzenia.
Co to są rozporządzenia?
Rozporządzenia są wydawane przez organy wskazane w Konstytucji na podstawie szczegółowego upoważnienia zawartego w ustawie i w celu jej wykonania.
Kto ma prawo ratyfikowania umów międzynarodowych w Polsce?
Prawo ratyfikowania umów międzynarodowych posiada Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej.
Co stanowi część krajowego porządku prawnego po ratyfikacji?
Ratyfikowana umowa międzynarodowa po ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw stanowi część krajowego porządku prawnego i jest bezpośrednio stosowana, chyba że jej stosowanie wymaga wydania ustawy.
Co określa Art. 8 Konstytucji RP?
Art. 8 Konstytucji RP stanowi, że Konstytucja jest najwyższym prawem Rzeczypospolitej Polskiej.
Jakie akty prawne są ogłaszane w Dzienniku Ustaw?
W Dzienniku Ustaw ogłaszane są ustawy, rozporządzenia oraz umowy międzynarodowe ratyfikowane za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie.
