logika Flashcards
Pojęcie nazwy
Nazwa jest to wyraz albo wyrażenie, które nadaje się na podmiot lub orzecznik w zdaniu o postaci A
jest B.
Nazwa nie musi być rzeczownikiem, może być: zaimkiem (on, ty), przymiotnikiem (niebieski),
imiesłowem (interesujący).
Pojęcie desygnatu nazwy
Desygnatem nazwy jest przedmiot oznaczony przez daną nazwę.
Pojęcie desygnatu nazwy
Denotacja nazwy (lub: zakres nazwy, zbiór desygnatów nazwy) to zbiór wszystkich
desygnatów nazwy.
Pojęcie konotacji nazwy
Konotacja (znaczenie) nazwy to jej treść, zbiór cech znamionujących desygnaty, pozwalających na
odróżnienie desygnatów tej nazwy od desygnatów innej nazwy.
Cechy konstytutywne (pierwszorzędne) to cechy najistotniejsze, które pozwalają w
sposób jednoznaczny określić dany desygnat.
Cechy konsekutywne to cechy dodatkowe, które nie są niezbędne do dla określenia danego
desygnatu.
Nazwa konkretna
to taka nazwa, która jest znakiem rzeczy („stół”), albo osób („sędzia”), ewentualnie czegoś,
co wyobrażamy sobie jako rzecz lub osobę („kwiat paproci”)
− desygnat istnieje empirycznie
Nazwa abstrakcyjna
− to taka, która nie jest znakami rzeczy czy osób, ani czegoś, co sobie jako rzecz czy osobę
wyobrażamy
− oznaczają: własności (biel), stan rzeczy (hałas), zdarzenie (upadek), zjawiska (burza), relacje
(macierzyństwo), uczucia i emocje oraz inne (kryterium, siła czy przyczyna)
Nazwa prosta
− to nazwa składająca się z jednego tylko wyrazu
− Np.: Skrypt
Nazwa jednoznaczna
to nazwa, która zostaje sprowadzona do posiadania jednego sensu
Cechy konstytutywne (pierwszorzędne)
to cechy najistotniejsze, które pozwalają w
sposób jednoznaczny określić dany desygnat.
Nazwa ogólna
to taka, która ma więcej niż jeden desygnat
− Np.: szafa, koń, żołnierz, krzesło
Klasa negatywna
to dopełnienie wydzielonego podzbioru do klasy uniwersalnej
Nazwa jednostkowa
to taka, która ma tylko jeden desygnat
− Np.: naturalny księżyc planety, najdłuższa rzeka w Polsce, Słońce
Założenie danego pytania
to twierdzenie, które zakłada się, stawiając na serio pytanie,
Pytania rozstrzygnięcia
− to pytania, które domagają się wyboru jednej z danych wypowiedzi wykluczających się
− rozpoczynają się od partykuły pytajnej „czy”
− Na pytanie rozstrzygnięcia można odpowiedzieć tylko „tak/nie”
− są to pytania zamknięte
Ignotum per ignotum, czyli „nieznane przez nieznane”
o błąd ten popełnia się wtedy, gdy w definiensie pojawia się przynajmniej jeden wyraz
niezrozumiały dla odbiorcy definicji
− Błąd ten polega na nieprzystosowaniu definicji do słownika osoby, dla której ta definicja jest
przeznaczona, choć może to być definicja odpowiednia dla osoby z bogatszym słownikiem
− Np.: „jeżeli powiem, że wyraz „polopiryna” znaczy tyle, co „kwas acetylosalicylowy”, to nie
będzie to odpowiednia definicja dla osoby, w której słowniku nie było dotąd wyrażenia
„kwas acetylosalicylowy”, ale dobra dla osoby, która zna znaczenie tego ostatniego
wyrażenia”
Niewiadoma pytania
to odpowiednie wyrażenie zastępujące partykułę pytajną
Pytania zamknięte
wyznaczają określony schemat udzielania odpowiedzi
− Zaczynają się od: „kto”, „kiedy”, „ile”, „gdzie” itp.
Definicja nominalna
to taka definicja, która służy do określenia znaczenia pewnych
wyrażeń, tj. zmierza do wyjaśnienia sensu pewnych wyrażeń po to, aby wyeliminować przyczyny
nieporozumień
o Stanowi interpretację wyrażeń językowych
Definicję realną
to definicja, która zmierza do jednoznacznej charakterystyki jakiegoś
obiektu poprzez podanie jego cech istotnych
o Charakteryzuje przedmioty, a nie słowa, nazwy lub wyrażenia
− idem per idem
, czyli „to samo przez to samo”, zwany też biednym kołem bezpośrednim
* błąd ten polega na tym, że wyraz definiowany jest powtórzony w definiensie
* Np.: „Maszyna do pisania jest to maszyna, na której się pisze”; „dom mieszkalny to dom, w
którym się mieszka”
