Podwzgórze i Przysadka Teoria Flashcards
1
Q
Zastosowanie Sermoreliny
A
- Diagnostyka niedoboru GH
- Terapeutycznie w niedoborze GH
- Kacheksja towarzysząca AIDS
2
Q
Zastosowanie Tesamoreliny
A
- Zapobieganie lipodystrofii w czasie podawania leków przeciwretrowirusowych w AIDS
3
Q
Grelina w osi podwzgórze-przysadka-GH
A
- Powoduje ↑ uwalniania GH niezależnie od GHRH -> za pośrednictwem własnego receptora
- Jest chemicznie peptydem
- Trwają próby nad syntezą jej analogów a także agonistów i antagonistów -> w celu wpływania na wydzielanie GH a także do regulacji apetytu i leczenia otyłości
4
Q
Zastosowanie Somatostatyny
A
- > jej samej się nie stosuje bo zbyt krótki t1/2 (kilka min) -> tylko analogi
1. Terapia guzów:
1) litych -> w badaniach
2) gruczolaków przysadki (gdy nie neurochirurgia) - > wtedy też: agoniści dopaminowi i antagoniści GHR
3) Nieoperacyjne guzy neuroendokrynne pp
2. Akromegalia
3. Krwawienia z żylaków przełyku -> zwłaszcza Wapreotyd
5
Q
Receptory dla SS
A
- 5 podtypów: SSTR1-5
- Na zdrowych głównie: SSTR-2,3,5
- Na nowotworach złośliwych przysadki głównie: SSTR-2,5
6
Q
Oktreotyd i Lanreotyd
A
- Analogi SS
- Stymulują przede wszystkim SSTR-2
- Drogi podania:
1) Oktreotyd-> podskórnie co 8 dni, dostępny Oktreaotyd LAR-> long-acting release -> w polimerowych mikrosferach, i.m. raz na miesiąc
2) Lanreotyd -> dawniej w formie długo działającej -> raz na tydz, teraz w autożelu -> raz na miesiąc
7
Q
Pazyreotyd
A
- Wieloreceptorowy analog SS -> działa na SSTR-1,2,3,5
- > duże nadzieje - Może być też skuteczny w akromegalii opornej na dotychczasowe leczenie i niektórych guzach litych
8
Q
Wapreotyd
A
- analog SS pobudzający SSTR-2,5 a w mniejszym stopniu też SSTR-4
- Specjalnie zaprojektowany do leczenia krwawiących żylaków przełyku
- podanie: dożylne
9
Q
Analogi SS w krwawieniu z żylaków przełyku
A
- Hamują produktcję czynników wazodylatacyjnych i obkurczają tętnice doprowadzające krew do krążenia wrotnego
- Równie skuteczne co ADH czy chirurgiczna skleroterapia
10
Q
Działania niepożądane analogów SS
A
- > na ogół db tolerowane
1. Zaburzenia żołądkowo-jelitowe
2. ↑ powstawania kamieni żółciowych
3. ↓ wydzielania insuliny z komórek beta trzustki -> groźne wahania cukru, może sprzyjać cukrzycy
11
Q
Agoniści receptorów dopaminowych w osi podwzgórze-przysadka-GH
A
- W przysadce ekspresja D2
- Zastosowanie:
1) leczenie akromegalii
2) guzy przysadki wydzielające PRL czy TSH-> kabergolina - Agoniści dopaminowi stymulują produkcję GH fizjologicznie, ale hamują w akromegalii
- Droga podania: doustna -> tańsze
12
Q
Działania niepożądane Kabergoliny i Chinagolidu
A
- > nwlk
1. Zaburzenia żoładkowo-jelitowe (n&w, zaparcia)
2. Zawroty głowy
3. Kabergolina -> po wysokich dawkach: zaburzenia funkcjonowania zastawek serca -> zwłaszcza mitralnej -> to zwykle w Parkinsonie gdzie stosuje się wyższe dawki
13
Q
Nowe kierunki leków w akromegalii
A
- Substancje chimeryczne, które są zarówno agonistami receptorów D jak i SSTR
- > już zaprojektowane
- > wstępne badania pokazują, że są skuteczniejsze w hamowaniu produkcji GH niż kombinacja agonisty D i SSTR
- > funkcjonalnie SSTR są dimerami, które mogą tworzyć heterodimery z receptorami dopaminowymi
14
Q
Pegwisomant
A
- Uzyskany metodami inżynierii genetycznej słabszy analog GH (niż GH)-> w efekcie działa jak antagonista w obecności GH
- Poddany pegylacji-> przyłączeniu cząstek glikolu polietylenowego
- > wydłuża to t1/2 i zmniejsza szanse na wytworzenie przeciwciał przeciwniemu - Podawany podskórnie raz dziennie
- Wysoka skuteczność ale drogi-> zarezerwowany dla pacjentów, u których inne środki są nieskuteczne
- Db tolerowany -> czasem zaburzenia funkcji wątroby i podrażnienia skóry w miejscu wkłucia
15
Q
Analogi GH pobudzające
A
- Somatotropina = syntetyczny GH -> uzyskany inżynierią genetyczną
- Somatrem -> wydłużony o dodatkową N-końcową metioninę (jak GH zanim poddany obróbce, brak różnicy w działaniu)
16
Q
IGF - niedobór niezależny od GH
A
Zespół Larona
- mutacja unieczynniająca sygnalizację wewnątrzkom dla GH
- normalne lub zwiększone GH
- Endogenny GH też nie wywołuje ↑ IGF
17
Q
Mekazermina
A
- IGF-1 uzyskane metodami inżynierii genetycznej, identyczne z naturalnym hormonem
18
Q
Połączenie Mekazerminy z IGFBP-3
A
- Nie może być obecnie sprzedawane jako lek na ↑ GH czy IGF-> rozstrzygnięcia patentowe
- Szególnie korzystne u pacjentów, u których powstały przeciwciała przeciw GH w trakcie terapii niedoboru tego hormonu oraz u tych u których podanie samego IGF-1 wywoływało hypoglikemię
- Zastosowanie:
1) kacheksja nowotworowa i w AIDS
2) eksperymetalnie: ALS
19
Q
Przerwanie dróg podwzgórzowo-przysadkowych wpływ na hormony przysadki
A
- wszystkie oprócz PRL ↓
2. PRL ↑ -> bo normalnie jej produkcja jest pod wpływem hamującym neuronów dopaminergicznych z podwzgórza
20
Q
Metoklopramid w ↓ PRL
A
- Antagonista D2 (też antagonista 5-HT-3)
2. Wiele działań niepożądanych -> trwają próby kliniczne z wykorzystaniem rekombinowanej ludzkiej PRL
21
Q
Leczenie z wyboru Prolactinoma
A
- terapia antagonistami dopaminowymi-> NIE neurochirurgia
22
Q
Protyrelina
A
- Preparat TRH
-> TRH jest obecny w wielu strukturach CNS -> neuromodulator - Zastosowanie:
1) diagnostyka niedoczynności tarczycy
Inne działania
2) przeciwbólowe
3) przeciwdrgawkowe
W badaniach klinicznych:
4) ochrona układu oddechowego wcześniaków przed wystąpieniem niewydolności oddechowej
5) neuroprotekcyjne działanie w zwyrodnieniu rdzeniowo- móżdżkowym
23
Q
Tyreotropina
A
- TSH, ludzka rekombinowana
- Zastosowanie:
1) nie stosowana w niedoczynnosći tarczycy-> niewygodna
2) Diagnostyka niedoczynności tarczycy
3) Leczenie pacjentów z wolem bezguzkowym i rakiem tarczycy -> z użyciem radioaktywnego jodu I131
- > zwiększa jego wychwyt i pozwala obniżyc dawkę
- > wznowy raka tarczycy-> zamiast wcześniejszych hormonów tarczycy -> też z jodem radioaktywnym
24
Q
Nowe kierunki leków osi podwzgórze-przysadka-TSH
A
- Agoniści receptora TSH-> słabi, mający in vivo działanie antagonistyczne -> w Gravesie - Basedowie i oftalmopatii
- > w wczesnej fazie badań przedklinicznych
25
Q
Kortykorelina
A
- Rekombinowany CRH o sekwencji ptasiego CRH, od niedawna też ludzki
- Zastosowanie:
1) diagnostycznie -> różnicowanie nadmiernej produkcji GKS
2) rzadko terapeutycznie -> np w obrzęku mózgu (ale tu częściej GKS)
26
Q
CRH w badaniach klinicznych
A
- Antagoniści CRH-> mogą być nową klasą leków anksjolitycznych -> związek między działaniem CRH a stanami lękowymi
- > Peksacerfont -> antagonista CRHR1
- > w próbach klinicznych
27
Q
Kortykotropina
A
- ACTH ale zawierająca tylko 24-N-końcowe aminokwasy endogennego ACTH-> z 39aa
- > bo mniejsza immunogenność i ↓ rekacji alergicznych przy pełnej zdolności do stymulacji nadnerczy - Zastosowanie:
1) diagnostyka niewydolności nadnerczy
2) różnicowanie hiperandrogenizmu -> wrodzonego przerostu kory nadnerczy od jajnikowego
3) bd rzadko terapeutycznie w niewydolności nadnerczy
28
Q
Uwalnianie GnRH
A
- pulsacyjne -> częstość:
1) u mężczyzn -> stała
2) u kobiet -> zależy od fazy cyklu miesiączkowego
- > na początku cyklu pulsacje o niskiej częstotliwości -> produkcja FSH
- > środek cyklu -> pulsacje o wysokiej częstotliwości -> produkcja LH
- > przed owulacja -> znaczny ↑ GnRH i wyrzut LH - Pulsacyjne uwalnianie GnRH jest konieczne do stymulacji przysadki -> gdy jest stale wydzielane -> desensytyzacja i down-regulation receptorów GnRH
- > więc odpowiednio podawani agoniści GnRH mogą mieć funkcjonalne działanie antagonistyczne
29
Q
Gozerelina
A
- Superagonista receptora dla GnRH
- > wywołuje efekt większy niż 100% efektów endogennego agonisty
30
Q
Gonadorelina
A
- Okres półtrwania ok. 5 min. -> jako jedyna z agonistów receptora GnRH nadaje się do pobudzenia tego receptora
- Droga podania: Bolus podskórnie wskrzykiwany co 60-120min
- Zastosowanie:
1) bezpłodność -> leczenie braku miesiączek i płodności z przyczyn podwzgórzowych
2) Ocena wydolności komórek przysadki do produkcji FSH i LH
31
Q
Inni niż Gonadorelina agonisci receptora GnRH
A
- mają długie działanie -> funkcjonalni antagoniści receptora GnRH
- Drogi podania:
1) Leuprorelina i Histrelina -> raz/dziennie i.m.
2) Nafarelina -> spray donosowy
3) Gozerelina -> wolno uwalniana, raz/miesiąc - Po zastosowaniu tych leków następuje ↓ LH, FSH a następnie hormonów płciowych
32
Q
Inni niż Gonadorelina agonisci receptora GnRH zastosowanie
A
- Endometrioza
- Włókniaki macicy
- Przedwczesne dojrzewanie płciowe
- Rak prostaty -> ale najpierw powoduje ↑ androgenów-> dopiero po kilku dniach desensytyzację receptorów i ↓ hormonów
- > zwiekszone stężenie androgenów może przejściowo stymulowac raka-> osłonowo podaje się przez pierwsze kilka dni antagonistów receptora testosteronu
33
Q
Działania niepożądane agonistów GnRH
A
- > zależne od ↓ stężenia hormonów płciowych
1. Uderzenia gorąca
2. Bóle stawów
3. Zaburzenia nastroju
4. Zmniejszone libido
34
Q
Cetroreliks i Ganireliks zastosowanie
A
- Sztuczne zapłodnienie
- > wygaszenie produkcji endogennych i suplementacja egzogennymi gonadotropinami -> lepsza kontrola nad cyklem
35
Q
Abareliks
A
- Długo działający antagonista GnRH
- Zastosowanie:
1) zaawansowany rak prostaty -> farmakologiczna kastracja
- > po kilku tygodniach ↓ do bd małych stężeń testosteronu
- > utrzymuje się przez ponad rok - drogi podania: i.m. jednorazowo
36
Q
Abareliks działania niepożądane
A
- Reakcja anafilaktyczna -> spowodowana wyrzutem Histaminy
2. Wydłużenie QT w ECG -> arytmie
37
Q
Degareliks
A
- Najnowszy antagonista receptora GnRH
- Zastosowanie:
1) rak prostaty
- > pozbawiony działań niepożądanych Abareliksu
38
Q
Preparaty gonadotropin izolacja
A
- Można izolować z moczu kobiet, które przeszły menopauzę-> nie produkują dużo hormonów płciowych
- > nie hamują te hormony osi -> ↑ wydzielania gonadotropin-> w dużych ilościach wydalane z moczem
39
Q
Zastosowania preparatów gonadotropin
A
- Preparaty FSH stosowane w sztucznym zapłodnieniu w celu wywołania owulacji
- Hipogonadyzm hipogonadotropowy u mężczyzn -> Menotropina
- Wnętrostwo -> wywołanie zstąpienia jąder przed pokwitaniem -> hCG
- Bezpłodność spowodowane brakiem owulacji -> w celu wzrostu pęcherzyka Graafa -> w pierwszej fazie cyklu-> Menotropina
- > następnie jednorazowo hCG by wywołać owulację
