Leki Przeciwpłytkowe Teoria Flashcards
1
Q
Czynniki powodujace agregację płytek i receptory na jakie działają na płytce
A
- Trombina (PAR-1)
- ADP (P2X1, P2Y1, P2Y12)
- TXA2 (TP)
- Serotonina (5-HT2A)
- Adrenalina (α2A)
- PAF (receptor dla PAF)
- Plazmina (PAR-4)
-> powodują pojawienie się receptorów GP IIb/IIIa na płytkach, z którymi wiąże się fibrynogen, wiążąc płytki w sieć
2
Q
Czynniki odpowiadające za adhezję płytek do uszkodzonego podłoża i ich receptory
A
- Czynnik von Willebranda (GP Iβα-IX-V)
2. Kolagen (GP VI)
3
Q
PAR-1
A
- Protease-activated receptor 1
- Receptor dla trombiny na płytkach
- Trombina odcina N-końcowy fragment tego receptora -> uaktywniając go
4
Q
Anagrelid
A
- Lek hamujący dojrzewanie megakariocytów i tworzenie trombocytów
- Nie zaliczany do leków przeciwpłytkowych
- Używany w leczeniu nadpłytkowości
5
Q
Kwas Acetylosalicylowy (ASA) jako lek przeciwpłytkowy
A
- Najczęściej stosowany lek przeciwpłytkowy
- Acetyluje serynę w pozycji 530 COX-1 -> hamuje nieodwracalnie COX-1 w płytkach krwi w przeciwieństwie do innych NSAIDs
- Ponieważ trombocyty nie mogą syntetyzować nowego COX-1 czas działania ASA jest równy czau życia płytki (7-10 dni) -> działalność utrzymuje się długo po zniknięciu ASA z krwi (ma t1/2=20min)
- Względna wybiórczość względem COX-1 -> mała dawka ASA nie blokuje PGI2 w śródbłonku (tam COX-2)
- Przy pojedynczej dawce ASA aktywność COX-1 w puli trombocytów odnawia się o blisko 10% dziennie
- > juz 20% aktwynośc COX wystarcza do utrzymania funkcji płytek w hemostazie
6
Q
Dawki ASA
A
- Przeciwpłytkowa 75-300mg/dobę (wcześniej do 100mg)
- Przeciwbólowa 300-400mg/dobę
- Przeciwzapalna 1-2g/dobę (wcześniej 500-800mg)
7
Q
Oporność na działanie przeciwpłytkowe ASA (aspirynooporność)
A
- Oznacza to występowanie epizodów sercowo-naczyniowych u osób stosujących odpowiednie dawki ASA
- Częstość w zależności od populacji: 5-40%
- Wyróżnia się różne typy oporności:
1) laboratoryjna
2) farmakokinetyczna
3) farmakodynamiczna
4) pseudooporność
8
Q
Oporność laboratoryjna na ASA
A
- Brak hamowania przez ASA funkcji płytek w teście laboratotyjnym -> np. nieblokowanie agregacji, produkcji TXA2, wydłużenia czasu krwawienia
9
Q
Oporność farmakokinetyczna na ASA
A
- Lek nie blokuje agregacji i syntezy TXA2 in vivo ale blokuje in vitro
- Może być spowodowana zmiennością wchłaniania i dystrybucji leku
- Zwiększenie dawki ASA często przełamuje taką oporność
- Może być też związana ze zwiększonym zużyciem płytek np. w operacjach chirurgicznych, cukrzycy -> do krwi trafia wtedy duza liczba nowych płytek z niezahamowanym COX-1
- > wtedy -> częstsze podawanie ASA - Może być też spowodowana nieprzyjmowaniem przez pacjenta ASA
10
Q
Oporność farmakodynamiczna na ASA
A
- Większość przypadków
- Zależy od czynników biologicznych, które ingerują w oddziaływanie leku na płytkowy COX-1 lub pozwalają na kompensację zahamowanego szlaku
- ASA nie hamuje wtedy funkcji płytek zarówno in vivo jak i in vitro
11
Q
Pseudooporność na ASA
A
- ASA nie hamuje agregacji płytek in vivo i in vitro ale blokuje powstawanie TXB2
- farmakologiczny efekt leku jest zachowany
- Uważa się, że aktywacja płytek krwi wtedy pod wpływem kolagenu nie zależy od TXA2 ale od innych bodźców
12
Q
Wskazania do stosowania ASA jako lek przeciwpłytkowy
A
- SERCOWE
1) Dławica piersiowa stabilna
2) Ostry zawał mięśnia sercowego i po nim
3) Profilaktyka zawału mięśnia sercowego u osób z grupy ryzyka
4) Przewlekłe migotanie przedsionków - ZAKRZEPOWE
1) Udar niedokrwienny mózgu -> świeży i przebyty
2) Zarostowa miażdżyca tętnic obwodowych
3) Profilaktyka i leczenie średnio ciężkiego zapalenia zakrzepowo-zatorowego żył głębokich
- > bo niedawno wykazano, że ASA hamuje także powstawanie zakrzepu włóknikowego i zmniejsza jego gęstość
- > mechanizmy możliwe: acetylacja TF i fibrynogenu
13
Q
Wskazania do stosowania ASA jako lek przeciwzapalny
A
- Rzut gorączki reumatycznej
- Przeziębienie
- Nerwobóle
- Bóle głowy
- Zapalne lub zwyrodnieniowe zmiany stawów
14
Q
Przeciwwskazania do stosowania ASA
A
- Nadwrażliwość na ASA, salicylany, czy NSAIDs -> tez polipy w nosie (podejrzenie astmy aspirynowej)
- Choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy oraz stany zapalne pp
- Zaburzenia równowagi kwasowo-zasadowej (cukrzyca, mocznica, tężyczka)
- Stany, w których ↓ krzepliwości może być przyczyną przedłużającego się krwawienia:
1) pooperacyjne
2) skazy krwotoczne
3) krwawienia maciczne
4) miesiączka
5) krwawienia z pp - Niewydolność nerek i wątroby
15
Q
Rofekoksyb zastosowanie obecne (po przejściach)
A
- Młodzi ludzie chorujący na młodzieńcze zapalenie stawów
16
Q
Tienopirydyny
A
- Selektywne i nieodwracalne inhibitory receptorów ADP P2Y12
- > powodują także upośledzenie aktywacji kompleksu GP IIb/IIIa - Oporność na przeciwpłytkowe działanie klopidogrelu nawet u 30% pacjentów
- W przedawkowaniu-> nie ma swoistego antidotum -> przedłużenie czasu krwawienia
- > ale podanie koncetratu płytek może pomóc
17
Q
Czynniki wpływające na oporność pacjentów na przeciwpłytkowe działanie Klopidogrelu
A
A) DAWKA
- Niestosowanie leku
- Zbyt niska dawka nasycająca/podtrzymująca
- Leki zaburzające wchłanianie/metabolizm Klopidogrelu
B) CZYNNIKI/CHOROBY
- Cukrzyca/ insulinooporność
- Otyłość
- Palenie tytoniu (może nasilać odpowiedź)
C) GENETYKA
1. Zmnienność genetyczna białek odpowiedzialnych za wchłanianie (ABCB1)
2. Zmnienność genetyczna enzymów aktywujących Klopidogrel do aktywnych metabolitów (CYP2C192 -> ↓
aktywności, CYP2C1917 ↑ aktywności)
3. Zmnienność genetyczna receptora P2Y12
18
Q
Tienopirydyny zastosowanie
A
- Zapobieganie powikłaniom naczyniowym u chorych z miażdżycą
- Ostre zespoły wieńcowe: NSTEMI, STEMI, leczenie PCI lub zachowawcze
19
Q
Tiklopidyna a Klopidogrel
A
- Działanie Tiklopidyny po 3-5 dniach zażywania a Klopidogrelu już po kilku godz
- Działania niepożądane:
1) Tiklopidyna -> TTP -> zakrzepowa plamica małopłytkowa (zespół Moschcowitza)
2) Klopidogrel -> ciężka neutropenia, krwawienia z pp, nosa, rzadziej w miejscu podania i hematuria, wyjątkowo krwotoki czaszkowe
20
Q
Prasugrel
A
- Tienopirynyda 3 generacji
2. Lepsza farmakokinetyka od Klopidogrelu
21
Q
Elinogrel
A
- Podobny do Klopidogrelu
2. Jedyny z postacią dożylną -> podawany w nagłych stanach
22
Q
Kangrelor
A
- Krótko działający analog ATP (odwracalny antagonista)
2. Podawany dożylnie
23
Q
Tykagrelor
A
- Najnowszy doustny lek niebędący tienopirydyną -> nie wymaga enzymatycznej aktywacji w wątrobie
- Działa odwracalnie na receptor P2Y12 -> antagonista
- Szybsze i skuteczniejsze hamowanie aktywności płytek niż Klopidogrel
24
Q
Abcyksymab
A
- Fragment Fab przeciwciała przeciw GP IIb/IIIa
- Dożylny
- Zastosowanie: angioplastyka tętnicy wieńcowej u osób obciążonych dużym ryzykiem zgonu lub zawału mięśnia sercowego, którzy nie byli wcześniej leczeni inhibitorami GP IIb/IIIa
25
Q
Eptyfibatyd
A
- Cykliczny heptapeptyd
2. Kompetytywny inhibitor IIb/IIIa
26
Q
Tyrofiban
A
- Niepeptydowa pochodna tyrozyny
- Selektywnie blokuje GP IIb/IIIa
- > ma także słabe działanie na receptor witronektynowy, który odgrywa rolę w adhezji, migracji i proliferacji komórek
27
Q
Zastosowanie Mimetyków sekwencji RDG
A
- > dożylne
1. ostre zespoły wieńcowe NSTEMI
2. U osób obciążonych ryzykiem zgonu lub zawałem mięśnia sercowego
3. U pacjentów z obniżeniem ST w ECG
4. U pacjentów z cukrzycą
28
Q
Inhibitory GP IIb/IIIa działania niepożądane
A
- Uczulenia na białko w przypadku Abcyksymabu
- > ale nie Mimetyków RDG
- > dlatego w jego przypadku trzeba uważać u pacjentów, którzy dostali ten lek w ciągu ostatniego roku
29
Q
Inhibiory syntazy TXA2 jako leki przeciwpłytkowe
A
- Żaden z preparatów nie okazał się klinicznie skuteczny -> gromadząca się wtedy w płytkach krwi PGH2 działała agonistycznie na receptory dla TXA2
30
Q
Pikotamid
A
- Antagonista receptora dla TXA2 i równocześnie inhibitor jego syntezy
- Zastosowanie: pacjenci z miażdżycą kończyn dolnych -> zmniejsza prawdopodobieństwo wystąpienia zdarzeń naczyniowych
31
Q
Dipirydamol
A
- Nieselektywny inhibitor fosfodiesterazy (rozkładającej cAMP) -> powoduje ↑ cAMP w płytkach co hamuje aktywację GP IIb/IIIa
- > Także agonista receptora PGI2 - Zastosowanie:
1) choroby krążenia mózgowego -> pomaga zmniejszyć częstość występowania nawracających udarów mózgu -> podawany razem z ASA
2) podawany pacjentom z mechanicznymi zastawkami serca razem z Warfaryną
3) diagnostyka kardiologiczna -> wywołuje zespół podkradania -> poprawa krążenia wieńcowego w odcinkach miażdżycowo niezmienionych a pogorszenie w rejonach zaopatrywanych przez zwężone tętnice - Groźna interakcja z Adenozyną -> znacznie przedłuża jej okres półtrwania
32
Q
Cylostazol
A
- Selektywny inhibitor fosfodiesterazy typu 3
- > w płytkach krwi i mięśniach gładkich ściany naczyń
- > powoduje ↑ cAMP -> efekt antyagregacyjny i miorelaksacyjny - Zastosowanie:
1) Chromanie przystankowe istotnie ograniczające
- > u pacjentów, u których nie ma możliwości wykonania rewaskularyzacji
- > nie zmienia metabolizmu glukozy u pacjentów z cukrzycą -> może być stosowany w chromaniu spowodowanym cukrzycą
- > obecnie nie ma wskazań do podawania jako lek przeciwpłytkowy
33
Q
Epoprostenol ogólnie
A
- Syntetyczny, nietrwały analog PGI2
- Najsilniejszy znany inhibitor agregacji płytek
- Działa na IP-receptor-> powoduje ↑ cAMP
34
Q
Epoprostenol zastosowanie
A
- Podczas operacji z zastosowaniem krążenia pozaustrojowego
- Podczas hemodializy (gdy Heparyna jest przeciwwskazana)
- Leczenie schorzeń przebiegających z małopłytkowością
- Pierwotne nadciśnienie płucne
- Choroba Raynauda
- Terapia schorzeń powodujących zwężenie tętnic obwodowych
35
Q
Działania niepożądane Epoprostenolu
A
- > krótki t1/2 -> ustępują szybko po przerwaniu jego podawania
1. ↓ BP
2. Krwawienie
3. Zaczerwienienie twarzy
4. Pulsujący ból głowy
5. Nudności
6. Kolka brzuszna
36
Q
Iloprost
A
- Stabilny analog PGI2
- T1/2=30min
- Zastosowanie:
1) choroby prowadzące do poważnych zwężeń i zamknięcia tętnic obwodowych, zwłaszcza u pacjentów zagrożonych amputacją -> u których angioplastyka lub leczenie operacyjne nie jest możliwe
2) Terapia pacjentów z nadciśnieniem płucnym
37
Q
Iloprost przeciwwskazania
A
- Nadwrażliwość na Iloprost
- Stany związane ze ↑ ryzyka krwawienia
- Zaawansowana IHD
- Ostry zespół wieńcowy w ciągu ostatnich 6 miesięcy
- Zdekompensowana niewydolność serca
- Groźne zaburzenia rytmu
- Udar mózgu lub napadowe przemijające niedokrwienie mózgu w czasie ostatnich 3 miesięcy
38
Q
Treprostynil
A
- Syntetyczny analog PGI2 -> hamuje agregację płytek, ma bezpośredni wpływ wazodylatacyjny na napięcie tętniczek płucnych
- Stosowany w nadciśnieniu płucnym
39
Q
Nowe leki przeciwpłytkowe
A
- Hamują agregację płytek inicjowaną przez trombinę
- Uważa się je za zbyt silnie hamujące czynność płytek krwi
- Zwiększają ryzyko krwawień u pacjentów
- > np. Worapaksar ↑ ryzyko umiarkowanych i ciężkich powikłań krwotocznych, w tym krwotoku wewnątrzczaszkowego - Dlatego jest przeciwwskazany u pacjentów z dodatnim wywiadem w kierunku udaru mózgu, przejściowych ataków niedokrwiennych mózgu lub krwawień wewnątrzczaszkowych
