Neuro cognitieve stoornis Flashcards
prevalentie clinisch dementieel syndroom
ouderen
5% mensen ouder dan 65 heeft clinisch dementieel syndroom.
expliciet geheugen
feiten, (episodische )autobiografische, algemene kennis (semantische geheugen)
impliciete procedurele
fietsen, auto rijden etc. procedures die we leren
waar in hersenen episodisch geheugen
vooral in temporale kwab - hippocampus
Executieve functies > waar in hersenen
frontale kwab
welke functies verminderen bij GEZOND ouder worden?
Betekend niet veralgemeende cognitieve achteruitgang!
Zintuigelijk geheugen , procedurele =
blijft goed
episodisch , Aandacht, korte termijn, autobiografische , executieve functies =
gaat wel achteruit
Psychomotore snelheid: gaat achteruit
cristalised intelligence
semantische, feiten kennis blijft hetzelfde min of meer
Wat is effect hersenveroudering?
Versmallen giri - hersen kronkels
Verbreding sulci - hersen grachten (zwarte)
Vergroting ventricels - holten in hersenen
Toename hyperintense afwijkingen
Witte stof letseltjes
Vermindering cel volume
Vermindering van verbindingen
Vermindering neuronen - aantal zenuwcellen (vooral bij demtiele toestandsbeelden)
wat als er geen delier is?
Als er geen delier is >
uitgebreide neuro cognitieve stoornis
of beperkte dementie
Wat is een delier?
KENMERKEN: Bewustzijn stoornis Helderheid verminderd Verminderd besef omgeving Verminderde aandacht
Globale verandering cognitieve functies ook : Geheugen, vooral korte termijn Imprenting Disorientatie in tijd en plaats soms Associatief droom achtig denken Illusie Rusteloos Slaapstoornis
hoe is het delier beloop?
vrij accuut , een paar uur begin en duurt een aantal dagen
Vaak flucturende ernst. Snachts het sterkst.
Delier evalueren over 24 uur
Wat zijn de delier types:
Gemengd delier - 45%
Apathie en agitatie alterneren
25% Stil hypoalert: apatisch - teruggetrokken,
30% Geagiteerd en hyperactief: motorische onrust, perceptuele stoornis (hallucinaties, illusies) - bijv. Bij alchohol ontwennings
Wat zijn oorzaken van delier?
Oorzaken: Medicatie of bijwerkingen Luchtweg of urine infectie -> zeer frequent Cardio-vasculaire aandoeningen Cerebro- vasculaire Metabole stoornissen Urineretentie - niet kunnen plassen Indikking of verharding faeces - niet naar toilet kunnen, verhard en amoniac komt vrij. Constipatie kan probleem zijn.
Delirium tremens > alcohol ontwenning delier
Sensorische deprivatie > bij intensive care vaak. Deprevatie van sersorie, tl lampen, geen idee van tijd , geeft mee aanleiding tot delier.
Wat is de prevalentie van delier?
Ouderen op intensive care : 80% > ZEER HOOG
In algemeen ziekenhuis is zeer frequent aanwezig
Teminale patienten ook 80%
Kinderen 4% prevalentie op intensive care
bij welke ziekten is bewustzijn niet gestoord?
Bewustzijn is niet gestoord bij dementie en alzheimer of NCS
dus anders dan delier
want bij delier bewustzijn gestoord!
acute psychose is anders dan delier want
Bewustzijn en geheugen normaal
Lewy bodies anders dan delier want
Lewy bodies dementie : visuele hallucinatie , parkinsonisme, bewustzijn normaal
Charles bonnet is anders dan delier want
visuele hallucinatie, realiteitsbesef intact, eenvoudige en complexe hallucinaties, matige visus stoornin, helder bewustzijn
wat is UITGEBREIDE NEURO COGNITIEVE STOORNIS?
dementie
DSM-5
Significante cognitieve achteruitgang
1 of meer cognitieve domeinen
Die de persoon zelf kan merken, die zijn omgeving ook merkt en zorgverlener. Die je ook in neuropsychologisch test onderzoek kan zien.
Beginnende dementie: gevolgen vergeetachtigheid niet kunnen opvangen, terugdenken, weet niet meer waar je geweest bent of gedaan hebt.
Uitgebreide uitval: 2 of meer standaarddeviaties onder gemiddelde
Beperkte neuro cognitieve stoornis:
Lichte coginitieve stoornis of achteruitgang
Zichtbaar in neuropsychologische testen
Onafhankelijk functioneren = niet belemmerd!
Beperkte uitval : 1-2 standaard deviaties onder gemiddelde
Cognitief deficit
Merkbaar zonder dementie
Overgang tussen normale ouderdom vergetachtigheid en dementie
Preklinische dementie
Verhoogd risico op dementie
10-15%
dementie - cognitieve
Agnosie > kan dit een echt dier zijn of niet - is wat je ziet echt. Herkennen van visueel stimulus
Apraxie > niet kunnen natekenen > wel herkennen, maar zelf niet kunnen namaken
wat zijn Neuro psychiatrische: BPSD
Gedrags stoornissen en psychiatrische bij dementie ?
Apathie Psychose Agitatie Agressie > voornamelijk reden voor opname - aanleiding
Heel hardnekkige symptomen - agitatie kan meestal persisterend aanwezig blijven
Quality of life gaat achteruit
depressie en dementie
depressie vaak al voor dementie
meer wisselend, meer prikkelbaar, meer sociale teruggetrokkenheid > niet veel correlatie ziekte inzicht en depressie. Mensen worden dus niet depressief door cognitieve achteruitgang.
agressie en dementie
agressie vaak na dementie diagnose
wanen en dementie
Wanen vaak eenvoudig :
diefstal wanen - is paranoide
achtervolgings
moet je differentieren van confabulaties (geheugen gaten opvullen met een verhaal) bij dementie
hallucinaties en dementie
Hallucinaties : meer visueel dan auditief , vaak laattijdig in dementie proces
Behalve bij lewie body > vroeg !
CAPGRAS =
denken dat iemand die je kent niet echt is, maar vervangen is door dubbel ganger. Dubbel ganger syndroom. Je bent niet echt mijn broer , maar een dubbel ganger.
Fregoli =
verschillende mensen manifestatie van dezelfde persoon , die telkens zijn gedaante aanpast. Denken dat iemand van ambulante eigenlijk haar schoonbroer is maar vermomd is als ambulantie.
Wat zijn functionele problemen dementie?
ADL = Functies activiteiten dagelijkse leven: alleen wassen, eten, aankleden, verplaatsen
IADL = Instrumentele activiteiten - de was doen, telefoon gesprek, medicatie gebruiken zelf
moelijker
SPECIFIERS BIJ NEUROCOGNITIEVE STOORNIS - UITGEBREIDE:
Alzheimers Lewy body desease HIV Substance use Parkinson’s
wat is de prevalentie van types dementie?
ALZHEIMER = 60% van dementiele toestandsbeeld
Vasculair = 15%
Lewy body = 15%
ALZHEIMER kenmerken?
Zeer traag en sluipend
Episodisch - auto biografisch geheugen gaat als eerste achteruit
Gradient: recente info eerst verdwijnt, lang geleden het langst onhouden = wet van Ribot
Verwardheid Gedrags veranderingen wanen/ hallucinaties Depressieve beelden Hypo kinesie - verminderde beweging Urine incontinentie
Beeldvorming van belang - bij alzheimer systematisch kijken naar hersen beeldvorming
Mri - structureel > kijken hoe structuur hersenen eruit ziet
Hypocampus > atrofieerd - wordt kleiner
Sulcus wordt groter
alzheimer Pathofysiologische mechanismen hersenen:
amyloid plaques tussen neuronen (extra cellulair)
> in alzheimer veel amyloid aanwezig
neuronen kluwen (intra cellulair) - kan je vaststellen
LEWY BODY kenmerken
Eiwit verdikkingen in hersencellen
DA en ACH productie verstoren
Sluipend en progressief
Dopamine functie stoornis > parkinsonisme
Vroeg levendige visuele hallucinaties - zeer kenmerkend dat het vroeg is
Aandachtsstoornissen
Geheugen op begin vaak nog goed
VASCULAIRE DEMENTIE kenmerken
ADER verkalking - atherosclerose - vet ophoping in de wand van de bloedvaten, als dit heel uitgesproken is dan worden de wanden heel vatbaar voor scheurtjes.
Infarct: ofwel klontje in bloedvat > dan kan de hersenen geen bloed voorziening = ischemisch infarct - gebrek aan zuurstof toevoer
Of
Bloedvat scheurt > bloed komt in hersen weefsel = himmoragisch infarct > bloeding
Multi - infarct > vaak heel kleine infarcten - vaak bij dementie - witte stof letsels
symptomen specifiek vasculaire dementie
DSM-5:
Aandacht valt uit - ook verwerkingssnelheid
Executieve functies
Ook vasculaire afwijking
door: Hyper tensie - hoge bloeddruk Roken Hart infarct Diabetes Hartritme stoornis
Lichamelijke aandoeningen die verhoogd risico hebben op vasculaire schade - infarct > je moet een risico factor hebben
FRONTO TEMPORALE dementie
Sluipend en progressief
Executieve functies
Aandacht verminderd
Woordvlotheid ook verminderd
Gedrags variant= komt meest voor, frontale ontremming, verlies emphatie, hyperotaliteit (meer praten, meer dingen in mond steken), decorum verlies (dingen zeggen en doen die niet fatsoenlijk zijn, vreemde opmerkingen)
Taal variant = minder vaak , non-fluente afasie (taal expressie) , logopene afasie (stoornis in woordvinding) , semantische dementie - vooral object herkenning en begrip
Wat is Transient Global amnesia?
Uitzonderlijk
Voorbijgaande globale amnesie Vaak op spoed - ontreddend Accuut - uren tot een paar dagen Mensen weten niks meer Vaatspasmen 50-80 jaar Weten niet wat of wie ze zijn
Prevalentie niet heel hoog
