BIPOLAIRE STOORNIS - SINAERT - VOLWASSENEN Flashcards
Wat is bipolaire spectrum volgens Hagop Akiskal?
Terugkerende depressie:
bij mensen met hyperthym temperament = opgewekt, actief karakter.
Als iemand nooit manie heeft gehad, maar heeft depressie + familiale belasting (voorgeschiedenis) = hoort binnen bipolaire spectrum
Terugkerende depressies die je kan behandelen met lithium
manie
wat is de genetische reden voor klassificatie?
1 genotype kan zorgen voor verschillende fenotypes
Genetische load verschilt van mensen met bipolaire I, bipolaire 2 of bijv. Hyperthym karaketer en unipolaire depressie
Wat is de DSM-5 definitie van een manie?
CRITERIUM A:
Duidelijk herkenbare periode
Expansieve prikkelbare stemming
Verhoogde doelgerichte activiteit of energie
> meer dan een week
CRITERIUM B:
Opgeblazen gevoel van eigenwaarde of grooteitsideen
Minder slaapbehoefte - soms helemaal niet
Spraakzamer - spraakdrang
Gedachtenvlucht of gevoel van gedachten jagen
Afleidbaar
Toegenomen doelgerichte activiteit of motorische agitatie
Activiteiten waarin grote kans op pijnlijke gevolgen bestaat - risicovol - te veel geld uitgeven
Wat is logorrhea binnen manie?
woordenvloed = logorrhea - maat van ernst om te zien of je iemand kan onderbreken of niet
wat is hypervigiliteit binnen manie?
verhoogde waakzaamheid - direct alles opmerken - elk detail of prikkel leidt af
Wat is criterium C van een manie?
- Voldoende ernstig om duidelijke beperkingen te veroorzaken in sociaal , beroepsmatig functioneren
- Opname nodig
- Psychotische symptomen > contact verliezen realiteit!
1 van de 3 minimaal
Gaat manie altijd samen met euforie?
nee, vaak dysforie
= sombere stemming en onvrede
Wat is een hypomanie?
- Hetzelfde als manie > maar lichter
- Verandering in functioneren niet karakteristiek voor persoon. Iemand is niet in zijn normale doen. Enkel opvallend voor mensen die je goed kennen.
- Geen storende invloed op dagelijks leven = onderscheid met manie!
- Geen psychotische kenmerken!
- Geen hospitalisatie mogelijk
Soms een dag of een paar uur
Wat is de invloed van hypomanie op stemming?
Kan positieve of negatieve invloed hebben op stemming:
Negatief: irritabiliteit, impulsiviteit, afleidbaarheid, risico nemen > als dit een negatieve impact heeft wordt deze hypomanie een manie
Positief: alles mag en kan, wereld is mooi = heel leven in een dag
Bestaat de gemengde vorm nog in DSM-5?
alle symptomen depressie en alle symptomen manie = gemengde vorm
is weggevallen in DSM-5
Hoe vaak komt een deels gemengd beeld voor?
maniesche of hypomane symptomen bij depressie
of depressieve symptomen bij hypo of manie?
25%
moet je een depressie gehad hebben voor een BIPOLAIRE I ?
nee, je moet minimaal 1 manische episode meegemaakt hebben voor BIPOLAIRE I
depressie is niet nodig voor manie
wanneer heb je een BIPOLAIRE II stoornis?
als je een depressie + een hypomanie hebt meegemaakt
Hoe verschilt het verloop van BIPOLAIRE I en Bipolaire iI?
Patiënten met bipolaire I 60% tijd euthymia = stabiel normale stemming
Patiënten met bipolaire II 46% tijd euthymia = stabiel normale stemming
Depressief: veel meer dan bipolaire I stoornis!
Bipolaire I = vaak ernstig ziek > herstel en weer normaal functioneren
Bipolaire II = groot deel van tijd in negatieve stemming
Hoe verschilt de uiting van Bipolaire bij mannen en vrouwen?
komt even vaak voor
maar…
Mannen vaker pure manie - opgewekte , eufore
Vrouwen meer depressieve + rapid cycling (minstens 4 episoden per jaar)
Wat is rapid cycling in bipolaire?
minstens 4 episoden per jaar
vrouwen meer en sneller antidepressiva > omdat vrouwen sneller een anti depressivum voorgeschreven krijgen dan mannen
antidepressieva invloed op snel veranderende cyclus!
Hormonale schommelingen vrouwen
wat is de lifetime prevalentie bipolaire stoornis?
1 a 2 %
wat komt er bij de meeste mensen eerst als episode - bij bipolaire stoornis?
80% eerst depressie en daarna pas hypomanie of manie
hoeveel procent van mensen met unipolaire depressie ontwikkeld een hypomanie of manie?
20% na 15 jaar een hypomanie of manie hebben gekregen
wat zijn de verschillen in symptomen tussen bipolaire depressie en unipolaire depressie?
Toegenomen eetlust
Toegenomen slaap
Toegenomen gewicht
Begin leeftijd is lager dan unipolaire stoornis
Begin vaker plots dan unipolaire -
Duur episode korter
Meer frequente episodes
Familiale voorgeschiedenis > denken aan bipolaire stoornis
Post-partum depressie bij iemand die nooit eerder depressie had > bipolaire
Psychotische kenmerken
Tolerantie aan antidepressiva - snel reageren , maar depressie komt weer terug
Vaak non-response antidepressiva
kan je manie rekenen tot bipolaire tijdens anti-depressieva?
ja!
Iemand die manisch wordt tijdens anti-depressieva = ook bipolair
wat is de gemiddelde beginleeftijd bipolaire stoornis?
< 25 jaar
vaak gemiddeld 22
hoe jonger hoe ernstiger verloop
recidive vrij hoog > adolescenten binnen jaar 48%
volwassenen 38%
is het risico op een volgende episode verhoogd of verlaagd na elke episode ?
risico is verhoogd > kindling !
wat is de kindling hypothese?
als je een episode hebt kan dit zorgen voor sensitisering op een nieuwe episode > stress - kwetsbaarheid model.
De eerste episoden worden vaak uitgelokt door ernstige stress factoren. Duidelijk aantoonbare stressfactoren
Later…
Stressfactoren minder van belang! Want sensitisatie
> aandoening niet meer alleen door stress factor - gaat eigen leven leiden - stressor sensitisation > je wordt gevoeliger aan stress
hoe heeft het seizon invloed op bipolaire stoornis?
Lente en zomer > meer opname manie
Herfst winter > meer depressie bij bipolaire
hebben mensen met bipolaire stoornis een verhoogd risisco op suicide?
ja! 18 x hoger dan in normale populatie zonder psychiatrische
Meer dodelijk - dan mensen met ander aandoening of
normale
hoe is de familiariteit van bipolaire stoornis - erfelijkheid?
Bipolair heeft hoge familiariteit
Als broer of zus of 1 van ouders bipolair is > risico 5 a 10 x groter
grote Genetische basis
hoe groot is genetische basis bipolaire stoornis?
zeer hoog
na autisme spectrum stoornis het meest erfelijk
