Náttúrufræði= Æxlunarfæri Flashcards
Hvað gera andakirtlanir?
Seitla slími við samfarir
Hvað er hliðstæða andarkirtlanna hjá körlum?
Þvagrásarkirtlarnir
Hvað er skapahóll?
Fitan sem ver lífbeinið
Hvar er þvagblaðran?
Hún er utan skinuhols og situr í sínum eigin poka
Öll æxlunarfæri kvenna eru innan?
Skinhols
Hvar er legið
Milli þvagblöðru og endaþarms
Hvar geta myndast fistlar?
Milli þvagblöðru og legs eða legs og endaþarms
Fistlar geta leitt til..?
Bólgu og sýkinga
Hvar er botnlangatotan?
Liggur nánast ofan á öðrum eggja stokknum
Legpípu og eggjastokkabólgu getur ruglast saman við…?
Botnlangabólgu
Hvað eru leggöng?
Leið sæðis inn í líkama konunnar
Nefndu 4 facts um leggöngin?
Þau eru fæðinga vefurinn, teygjanlegt, þaktir vöðvum og eru súr(til að koma í veg fyrir sýkingar)
Hvað tengir leigið saman?
Leggöng og eggjaleiðara(um það fer sæðið til eggjaleiðara þar sem eggið frjógast)
Hvað kallast frjógað egg?
Okfruma
Leigið er úr 3 hlutum, hvað heita þeir?
Botn(efsti hlutinn),bolur(meginhluti legsins) og háls(sem skagar niður í legháls)
Gulbú
Corpus lateum
Hvítbú
Corpus albicans
Tíðir
Menstuation, menses
Eggbú
Follicles
Egglos
Prevulatory phase
Hvað eru sköp?
Sköp er annað nafn yfir píku
Hvað er skinnhetta?
Það er þunna skinnið sem hylur snípinn
Hvað eru ytri skapabarmarnir kallaðir?
Stórar varir
Hvað eru innri skapabarmarnir kallaðir?
Litlar varir
Hvar er öndin staðsett?
Á milli skapabarmanna
Hvað er sérstagt við innri skapabarmana?
Það seitlar olíu
Hvað er meyjarhaft?
Það er þunn himna umhverfis/yfir leggangaopinu í laginu eins og hálfmáni
Hvað er leggangaop?
Á neðri endanum á leghálsinum er op sem heitir leggangaop
Hvað er þvagrásarop?
Það er op þar sem þvagið kemur út
Afhverju teljast brjóst sem æxlunarfæri?
Vegna hlutverki þeirra í að næra barn (gefa því mjólk)
Hvað er annað nafn yfir brjóst?
Mjólkurkirtill og brjóstkirtill
Hvað seitlar mjólk í brjóstunum?
Umbreyttum svitakirtlarnir
Hvað myndar hópur bleðla?
Blað
Hvað eru mörg blöð í hverju brjósti?
15-20
Hvað gerist við mjólk úr blöðum?
Hún safnast saman í sérstakar rásir sem eru þaktar þekjuvef. Rásakerfið endar í 6-8 rásum í geirvörtu
Hvað er geirvörtuskiki?
Það er það sem er umhverfis geirvörtuna og inniheldur vöðva sem sprauta mjólkinni
Hvaðan kemur mjólkin?
Út um geirvörtuna og geirvörtuskikann
Úr hverju er brjóstið?
Liðböndum sem styðja við það og svo aðalega fitu og brjóstvef
Hvað er öðruvísi við karla brjóst og kvenna?
Karlarnir eru ekki með blöðin og þeir geta því ekki mjólkað
Hvers vegna fá fleiri konur brjóstakrabbamein en karlar?
Konur geta fengið krabbamein í blöðin og rásakerfið en karlarnir bara í rásakerfið. Sem gerir líkurnar á krabbameini hjá konum helmingi meiri
Hvert er hlutfall brjóstakrabbameins hjá kynjunum?
1:100 eða einn á móti hundrað
Hvaða hormón veldur mjólkun?
Oxýtósín sem er frá fremri hluta heiladinguls
Hvaða hormón koma við sögu mjólkurframleiðslu?
Prólaktín, estrógen og prógesterón
Hvað er algeingasta krabbamein kvenna?
Brjóstakrabbamein
Hver er algengasta orsök brjóstakrabbameins?
Berskjöldun gagnvart estrógeni í langan tíma
Hvað veldur berskjöldun á estrógeni?
Krabbamein í hinu brjóstinu, Barnleysi, Snemmbærar fyrstu tíðir, Sein tíðahvörf, Fjölskyldusaga(sérstaklega ef foreldri systkini eða börn hafa fengið brjóstakrabba fyrir tíðahvörf), Ef genin BRCA 1 og/eða BRCA 2 eru gölluð, Geislun, Mögulega mataræði og holdafar
Hvað er hluti af meðferðinni við brjóstakrabbameini
Skurðaðgerð, geislun, lyfjameðferð eða allt af þessu
Það gæti þurft að skera brjóstið af
Hvað þýðir Vulva/Volvere?
Að umvefja
Hvað þýðir Clitoris
Snípur
Hvað þýðir Labia majora?
Ytri skapabarmar/stórar varir
Hvað þýðir Labia minora
Innri skapabarmar/litlar varir
Hvað þýðir Vestibule?
Önd
Hvað þýðir Hymen?
Meyjarhaft
Hvað þýðir Vaginal orifice?
Leggangaop
Hvað þýðir Urethral orifice?
Þvagrásarop
Hvað þýðir Skene’s glans?
Hliðarkirtlar þvagrásar
Hvað þýðir apocrine gland?
Umbreyttir svitakirtlar
Hvað þýðir Lobule?
Bleðill
Hvað þýðir Alveoli?
Blöðrur
Hvað þýðir Lobe?
Blað
Hvað þýðir Epithelium?
Þekjuvefur
Hvað þýðir nipple?
Geirvarta
Hvað þýðir Areola?
Geirvörtuskiki
Hvað þýðir Ligament?
Liðbönd
Hvað þýðir Lactation?
Mjólkun
Hvað þýðir Posterior Pituitary?
Heiladingull
Hvað gerir getnaðarvarnapillan við hormónin
Hann viðheldur styrk estrógens og prógesteróni
Aukagetnaður
Superfecundation
Sirka hvað mörg prósent fer sáðfruma í egg
Innan við 1%
Hvað lifa sáðfrumur lengi eftir sáðfall
12-24 kls
Hvað lifir egg lengi eftir egglos
24 tíma
Fósturvísir
Embryo
Legkaka
Placenta
Hvað er annað nafn við brjóst
Brjóstkirtill
Nýburagula
Neonatal
Hvað gerist við kímblöðruna á 5 degi
Hún verður að Kúlulaga frumsafn sem er holt að innan
Hvað gerist þegar fruma verður sérhæf
Hún getur ekki snúist til baka
Hvað þýðir Menarche?
Fyrstu tíðir
Hvað þíðir Menopause?
Tíðahvörf
Hvað sendir gulbú frá sér
Estrógen, prógesterón, relaxín, ibhibin
Hvað breytist gulbú í þegar það hrörnar
Hvítbú
Hvað taka tíðir mikin tíma
5 daga
Hvað gerist í eggjastokkunum
Eggbú byrja að þroskast í báðum eggjastokkum
Hvaða hormón örva eggbú sem er aðþroskast
Eggbússtýrihormón
Blöðrueggbú
Graafian follicle
Eggbússtýrihormón
FSH follicle simulating hormone
Hvað gerir blöðrueggbú
Leitar upp á yfirborð eggjastokksins og mun opnast út í skinuholið
Hvað gerist þegar blöðrueggbú rofnar
Eggið losnar út í skinuholið
Seytistig
Secretory phase
Blóðþurrð
Ischemia
Hvað stendur tímabilið eftir egglos lengi
14 daga
Hvað gerist í tímabilinu eftir egglos
Það dregst úr í framleiðslu estrógens og prógesteróns með þeim afleiðingum að legslímið verður að blóðþurrð loks býrjar slímhúðin að deyja og flagna af
Afhverju komast ekki fleiri en ein sáðfruma inn í eggið?
Efnaferlið kemur í veg fyrir það
Hvað er sérstagt við frumur í kímblöðrum?
Þær eru alhæfar= þær geta orðið að hvernig frumum sem er
Hvað gerist við alhæfar frumur?
Þær verða á endanum sérhæfar og sinna margvíslegum sérhæfðum störfum í líkamanum
Hvað kallast legslíma
Húðin inní leginu sem þekur vöðvann
Hvað kallast leg vöðvi
Vöðvalag legsins
Krabbameini í legi er yfirleitt krabbamein í….?
Legslímunni
Hvað er bandvefsæxli?
Það góðkynja æxli í vöðvaveggjum legsins sem geta valdið vandræðum stærðar sinnar vegna.
Hvað er legsig?
Þegar legið sígur niður
Hvað í andskotanum veldur legsigi?
Yfirleitt vegna aldurs
Hvað er leghálskrabbamein?
Það er algengur kynsjúkdómur að völdum veiru (HPV)
Hve lengi eftir eg glös getur eggið frjógast?
24 tíma
Úr hvaða þremur hlutum er eggjaleiðarinn?
Sígill, biða og mjódd
Hvað tekur langan tíma fyrir eggið að um eggjaleiðaran inn í legið?
1 vika
Hvað gerist ef þungun á sér stað þar inni utan legsins?
Þá getur leiðarinn rofnað og líshættulegar blæðingar átt sér stað
Framleiðir líkaminn egg?
Nei, við fæðumst með öll eggin okkar
Hvað gera eggbú?
Þau hlúa að eggjunum og þroska þau
Hvað er síðasta stig eggbús en en eggvísir verður að eggi og er sleppt lausu?
Blöðru eggbú
Afhverju fær maður túrverki þegar eggi er sleppt?
Stundum losnar blóð inn í skinuholið
Hvað merkir kvennkyns?
XX
Hvað merkir karlkyns?
XY
Hvað gerist í líkama konunnar til að fyrirbyggja of mikið erfðarefni?
Líkaminn slekkur á öðrum X litningnum á meðgöngu
Hvenær getur maður séð hvort barn sé stelpa eða strákur?
Á sjöundu viku meðgöngu
Hvað er PKU?
Sjaldgæfur,arfgengur ágalli
Hvað er sigðkornablóðleysi?
Það hefur þróast í fólki við miðbauginn vegna mýrarköldu(malaría)
Hvað þýðir ófullkomið ríki?
Þegar báðir foreldrar bera sjúkdóminn án þess að vera veikur
Hvað er deirasýki?
Sjúkdómur sem er þannig að maður fær marbletti og það hættir ekki að blæða (þegar blóðið storknar ekki)
Gen á X litningi erfist frekar til…?
Sona en dætra
Hvaða 2 sjúkdómar erfast frekar til sona en dætra?
Rauð-græn litblinda og dreirasýking
Hvaða eiginleikar stjórnast af mörgum genasamsætum?
T.d. Húð, hár, augnlitur…
Hvað er fjölgena erfðir?
Þegar sumir eiginleikar stjórnast af mörgum genasamsætum
Hvað eykur fjölbreytni viðkomandi eiginleika?
Fjölgena erfðir
Hvað er turners-heilkenni?
Þegar kona hefur aðeins 1 kynlitning
Hvað gerist ef maður fær turners-heilkenni?
ófrjór,og litlum vexti
Hvað er kinefelters-heilkenni?
Þegar karl er með auka X litning
Hvað gerist ef maur fær kinefelters-heilkenni?
Ófrjósemi,vægri þroskahömlun og stækkun brjósta
Hvað gerist ef kona fæðist með auka X litning?
Hún þroskast ekki eðlilega andlega né líkamlega
Hvað veldur hvítblæði?
Philedelphia-litningur
Legvatnsástunga
Amniocentesis
Hvað er legvatnsástunga
Vökvin er sogaður úr líknabelgnum sem barnið er inn í
Hvað er hægt að fá vita í legvatnsástungu
Hvort þú sért með downs syndrom og margt fleira
Hvað er fylgjusýnutaka
Lítil sýni eru tekin úr fylgjunni/legkakan
Er hægt að gera skurðaðgerð meðan barnið er ennþá inn í maganum
Jebsi pepsi/ já
Hvað mörg prósent af DKS sem hefur eitthverjar upplýsingar
Aðeins 10 %
Hvað eru genatískar breytingar
Breytingar sem verða í erfðaefnum/DNA sem geta verið í bæði kynfrumum og líkamsfrumum
Hvað eru erfðabreytingar
Breytingar í erfðaefnum í sem eiga sér stað í kynfrumum. Þær erfast í allra frumna afkvæmanna
Hvað er meðfætt
“þýðir að það er til staðar frá fæðingu. Það getur verið genetísk- og erfðabreyting (sjá annarsvegar Down’s heilkenni og hinsvegar áfengisheilkenni fósturs (fetal alcohol
Hvað táknar svipgerð
Genin
Hvað eru samsætur
Litningapar
Hvað er ófullkomið ríki
Þegar einn eiginleiki sem ríkjir ekki fyllilega yfir öðrum “og ákveðin blöndun á sér stað (t.d. í sigðkornablóðleysi).
”
Hvað eru flest skaðleg gen
Víkjandi