Nátt-flokkun Lífvera Flashcards
Hvernig byrja froskar líf sitt?
Sem halakörtur
Hvernig eru froskar fyrst?
Þeir anda í vatni með tálknum og eru fótalausir með langan hala
Hvað gerist þegar froskar þroskast?
Fætur fara að myndast, lungu byrja að þroskast og halinn minnkar
Hvernig eru skriðdýr?
Leðurkennd skurn sem verndar þau frá Þornun, verpa eggjum á landi
Hvernig er fuglum skipt?
Spörfuglar, sundfuglar, vaðfuglar, ránfuglar og ófleygur fuglar
Hvernig er spendýrum skipt?
Nefdýr, fylgjudýr og pokadýr
Hvernig eru nefdýr?
Fæða egg, ekki með spena heldur op þar sem mjólkin kemur út
Hvað eru pokadýr?
Fæða óþroskaða unga sem eru í poka á maga mömmu sinnar og drekkur mjólk þar
Hvernig eru svampdýr?
Frumdýr með holum
Til hvers eru holurnar á svampdýrum?
Sjórin rennur í gegnum þær og ber með sér fæðu og súrefni
Hvað einkennir holdýr?
Með sérhæfða vefi, með eitt op sem bæði tekur inn og skilar fæðu
Hvernig er ormum skipt?
Flatormar, þráðormar og liðormar
Hver er fjölmennasta fylking dýra
Liðdýr
Hvað er að vera með opið blórásakerfi?
Engar æðar, blóð út um allt í kringum líffærin
Hvað gera leysikorn?
Þau sjá um að taka við úrgangsefnum og senda þau út úr frumunum
Hvað gera sveppir?
Leysa upp lífræn efnasambönd með ensímum og taka svo til sín uppleysr næringarefni
Hvað er að vera frumbjarga?
Vera með grænukorn og geta ljóstillífað
Hvað er að vera ófrumbjarga?
Að nærast á öðrum lífverum
Hvað er dvalargró?
Þegar bakteríur vernda sig með hálfgerðri kúlu utan um sig og leggjast í dvala
Hvernig hjálpa bakteríur meltingu?
Þær hjálpa við niðurbrot á fæðu
Hvað er að meðaltali mikið af bakteríum í munni fólks?
U.þ.b 6 milljarðar
Hvað eru frumverur?
Einfruma lífverur með kjarna
Hvernig er frumdýrum skipt?
Í fjóra hópa= slímdýr, bifdýr, svipudýr og gródýr
Hvernig eru slímdýr?
Óregluleg í lögun, með frumhimnu sem getur hreyfst
Hvað heita hreyfingarnar í frumhimnu slímdýra?
Skinfætur
Hvernig fjölga ömbur sér?
Með því að skipta sér í tvennt
Hvernig eru bifdýr?
Þau eru með bifhár sem þau nota til að hreyfa sig og sópa inn fæðu að munnholinu
Hvernig eru svipudýr?
Með svipu sem þau nota til að hreyfa sig og sópa inn fæðu að munni
Hvernig eru gródýr?
Fjölga sér með gróum= skipta sér margfallt og úr verða margar grófrumur sem dreyfast og verða að gródýrum
Hvort eru sveppir frum-eða ófrumbjarga?
Ófrumbjarga
Hvað eiga veirur og bakteríur sameiginlegt?
Þær geta legið í dvala og hrokkið í gang þegar þeim hentar (dvalargró)
Afhverju faum við oft hita þegar við fáum kvef?
Kvef veiran er viðkvæm fyrir hita þannig að líkaminn hitar sig til að gera veiruna veikari til að geta drepið hana
Hver var skæðasti inflúensu faraldur sem hefur komið upp?
Spænska veikin
Hvað dóu margir í spænsku veikinni?
40 milljónir á 2 árum
Hvernig kemur alnæmi til?
Vegna HIV veirunnar
Hvernig smitast alnæmi?
Við kynlíf og beinnar snertingu líkamsvessa smitaðrar manneskju og ósmitaðrar manneskju
Hver er eina vörnin við alnæmi við kynmök?
Smokkur
Hvernig eru fjölfruma hattasveppir?
Úr löngu sveppaþráðum sem greinast út suður eins og tré nema neðanjarðar og dreifa sjér oftast í hring
Hvað er aldin?
Það sem sést með berum augum
Hvað eru gersveppir?
Einfrumungar, fjölga sér: myndast blumpur í frumunni og vex þangað til hann losnar og verður sjálfstæður sveppur
Í hvað eru gersveppir notaðir í?
Bakstur og gerjun
Hvernig hefast brauð?
Gersveppir fjölga sér hratt og nota sykurinn í deginu sem næringu, við þetta losar gersveppurinn út koltvísýring og það myndar litlar loftbólur í deginu
Hvað er myglusveppur?
Fjölfruma sveppur sem vex t.d. á matvælum.
Hvað eru sveppaþræðir?
Hvítu loðnu þræðirnir í myglu
Hvað eru grókirstlur?
Svörtu dylarnir í myglu
Hver uppgötvaði ágætu myglusveppsins og hvaðan er hann?
Alexander flemming- Skotlandi
Hvað og hvenær var flemming?
Gerlafræðingur, fyrir um 100 árum
Hvað uppgötvaði flemming?
Penicillium, sem varð að pensilín.
Hvað eru fléttur?
Samlíf sveppa og þörungs
Hvað þola fléttur illa?
Loftmengun
Hvernig eru fléttur?
Viðkvæmar,ekki með rætur og taka vatn og önnur efni beint úr umhverfinu
Hverjar eru fyrstu lífverur til að koma á lifandi svæði og afhverju?
Fléttur og mosi- þær “plumma” sig vel án mikils jarðvegs og geta vaxið á klöppum og steinum
Hvað mynda fléttur?
Einfruma grænþörungar umlaktir sveppaþráðum
Hvernig eru fræ plöntur?
Frumbjarga,æðaplöntur: með rætur, stöngul og blöð
Hvað er sjálfræun?
Þegar plantan frjógar ser sjálf
Hvað er vixlfræun?
Frjóvgun milli plantna
Í hvaða tvo megin hópa eru dýrum skipt
Lhryggdýr og hryggleysingja
Hvernig eru hryggdýr
Með hrygg, lokað blóðrásar kerfi og þróað líffæra kerfi
Hvað eru frymisnet?
Þar sem ribasomin eru
Hvað eru ribasóm?
Verksmiðja frumunar, þar sem prótín verður til
Hvað er golgikerfið?
Einskonar flutningskerfi, deilskornin taka þátt í frumskiptingunni
Hvað er umfrymi?
Þar sem efni á leið inn að frumlíffærunum og út úr frumunni
Hvað er safabóla?
Hálfgerð geymslu tankur, geymir t.d fæðuefni, ensím og vatn í plöntuformum
Hvað eru Hvatberar?
Orkuver frumunnar
Hvað gerist í hvatberum?
Bruninn eða frumöndunin
Hvernig er frumveggur?
Hann er úr…
Hvað eru grænukorn?
Blaðagrænan í þeim notar orkuna nota orkuna frá sólinni til að búa til fæðu fyrir plöntuna
Hvað eru veirur stórar?
Svo smáar að það þarf rafeinda-smásjá til að skoða þær
Úr hverju eru veirur samsettar?
Próteinhjúp sem umlykur erfða efni
Í hvaða sjö flokka eru hryggdýrum skipt?
Brjóskfiskar, beinfiskar, vankjalkar, froskdýr, skriðdýr, fuglar, spenndýr
Hvernig eru vankjálkar?
Kjálklausir, ekki með hreistur
Hvernig eru brjóskfiskar?
Brjósk í stað beina, flestir með skráp í stað roðs og sumir fæða lifandi afhvæmi
Hvernig eru beinfiskar?
Með röð, oftast þaktir hreist og bein hvöss og hörð
Hver var með þeim fyrstu til að flokka lífverur?
Aristóteles
Í hvaða flokka skipti Aristóteles dýrum?
Dýr sem fljúga, dýr sem ganga og dýr sem synda
Hver kom með flokkunarkerfið sem er notað í dag?
Carl Von Linné
Hvenær kom Linné með flokkunar kerfið?
- Öld
Hvernig er kerfi Linné?
Fyrst skiptist í dýra og plöntu- ríki, skipta svo lífverunum í smærri og smærri hópa eftir sameginlegum eiginleikum
Hvaða kerfi kom einnig frá Linné?
Latneska tvínafnakerfið
Hvað er fræðiheiti mannsins?
Homo sapiens
Hvaða flokkar eru í kerfinu í dag?
Plöntur, dýr, frumverur, dreyfkjörnungar og sveppir
Hvað eru margar fylkingar í dýrakerfinu?
33
Í hvaða fylkingu eru menn?
Fylkingu seildýra og undirfylkingu hryggdýra
Í hvaða ættbálki eru menn?
Prímatar
Í hvaða ætt eru menn?
Mannætt
Í hvaða ættkvísl eru menn?
Homo
Í hvaða tegund eru menn?
Sapiens
Hverjar eru elstu lífverurnar?
Bakteríur
Hvað eru bakteríur gamlar?
3,5 milljarða ára gamlar
Hvernig fjölga bakteríur sér?
Þær skipta sér