Immunologia kliniczna Flashcards

1
Q

Nadwrażliwość (hyperreactivity) według Gela i Combsa

A

Nieprawidłowa (nadmierna) odpowiedź immunologiczna i zapalna, która jest szkodliwa dla gospodarza
można wyróżnić 4 typy reakcji nadwrażliwości
o Typ I – reakcje alergiczne
o Typ II – reakcje cytotoksyczne
o Typ III – reakcje kompleksów immunologicznych
o Typ IV – reakcje komórkowe

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Cechy reakcji z nadwrażliwości typu I

A

• Nadmierna reaktywność układu odpornościowego w stosunku do powszechnie występujących w środowisku antygenów (alergenów)
• Powszechnie nazywane alergiami lub reakcjami anafilaktycznymi
• Nadmierna aktywacja limfocytów szlaku Th2 które pełnią koordynującą rolę w alergii
• Nadmierna produkcja IgE tzw. atopia
• Silna genetyczna predyspozycja do rozwoju atopii
• Sekwencja zdarzeń:
1. alergeno-swoiste IgE wiążą się z receptorami na powierzchni komórek tucznych i bazofilów
2. ponowna ekspozycja na alergen
3. degranulacja (uwolnienie mediatorów anafilaksji)
4. zapalenie alergiczne – skutek patologiczny
• Występowanie reakcji o charakterze miejscowym lub systemowym
• Kliniczna manifestacja o charakterze naczyniowo-mięśniowym (faza natychmiastowa – EPR early phase response) oraz zapalnym (faza późna – LPR late phase response) -> przewlekły stan zapalny może prowadzić do nieodwracalnego uszkodzenia tkanek tzw. przebudowy struktury i funkcji danej tkanki czyli remodelingu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Reakcje anafilaktyczne (natychmiastowe] to

A

zespół objawów zachodzący po kilku/kilkunastu minut od kontaktu z alergenem, będący konsekwencją zależnej od IgE aktywacji i degranulacji komórek tucznych oraz uwolnienia mediatorów anafilaksji

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Klony limfocytów Th1 produkują IFN-γ ale nie IL-4 a więc

A

Nie dostarczają pomocy limfocytom B -> brak wzmocnienia produkcji IgE

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

• Klony limfocytów Th2 produkują IL-4 ale nie IFN-γ a więc

A

o Dostarczają pomoc limfocytom B -> wzmocnienie produkcji IgE

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Funkcja efektorowa Th1: aktywacja makrofagów (wzmacnianie aktywacji makrofagów)

A

Makrofag po aktywacji
o Produkuje zwiększoną ilość ROS (reaktywne formy tlenu), NO (reaktywne formy azotu), enzymów lizosomalnych
o Produkuje cytokiny zapalne tj. TNF, IL-1, PG (postoglandyny), LT (leukotrieny) -> indukuje miejscową reakcję zapalną i rekrutację kolejnych fagocytów
o Usuwa obumarłe komórki i tkanki
o Uruchamia procesy naprawcze poprzez produkcję TGF-β -> Synteza kolagenu czy czynników stymulujących proliferację fibroblastów
• Mechanizm kluczowy przy zabijaniu bakterii wewnątrzkomórkowych (Mycobacterium sp.) czy pierwotniaków (Leishmania major)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Funkcja efektorowa Th2: aktywacja limfocytów B

A
  • Do aktywacji komórek Th2 wymagana jest restrykcja MHC klasy II
  • Aktywatorem limfocytów B poza czynnikami kostymulującymi jest IL-4
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Funkcja efektorowa komórek B (plazmocytów) to

A

produkcja przeciwciał

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Co powoduje aktywację i polaryzację Th?

komórki dendrytyczne DC - Th

A

• Sygnał 1
o Ag-MHC II – TCR
• Sygnał 2
o B7 –CD28 (kostymulacja)
• Sygnał 3
o DC-zależna polaryzacja Th (IL-12 albo IL-4)
• Odbieranie przez DC sygnały pochodzące z patogenu/alergenu i zewnątrzkomórkowego milieu polaryzują DC do produkcji jakościowo-różnego sygnału 3

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Koordynująca i dominująca rola Th2 w rozwoju reakcji alergicznej

A
  • Polega na tym, że limfocyty Th2 zawiadują efektorowym trio – limfocyty B, eozynofile, komórki tuczne – typowe dla reakcji alergicznych, za pośrednictwem odpowiednich IL
  • Poprzez IL-4 limfocyty Th2 powodują przełączenie klas w limfocytach B -> powstają alergenowo-swoiste IgE, które uczulają zarówno eozynofile jak i komórki tuczne – łączą się z nimi poprzez receptory FcεRI
  • Limfocyty Th2 poprzez produkcję IL-5 oraz IL-9 wpływają na różnicowanie i rozwój eozynofilów jak i komórek tucznych
  • Limfocyty Th2 działają antagonistycznie w stosunku do subpopulacji Th1
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Mechanizm reakcji alergicznej

A

• Składa się z dwóch faz
o I faza – faza uczulenia
o II faza – faza efektorowa
• Faza uczulenia
o Ma miejsce podczas pierwszej ekspozycji organizmu na alergen
o Podstawą tej fazy jest powstanie alergenowo-swoistych przeciwciał klasy IgE, które uczulają komórki tuczne jak również eozynofile wiążąc się z receptorem FcεRI
o W jej przebiegu powstają również limfocyty Th2 pamięci
o Przebieg
1. Alergen zostaje pobrany poprzez komórkę prezentującą antygen (komórka dendrytyczna – alergen pobierany na drodze mikropinocytozy, fagocytozy, receptorowo-zależnej endocytozy)
2. Prezentacja alergenu wraz z MHC klasy II na powierzchni komórki dendrytycznej
3. Dziewiczy limfocyt Th podlega ekspansji klonalnej
4. Produkcja klonów limfocytów Th2
5. Limfocyty Th2 dostarczają pomoc limfocytom B do produkcji IgE
6. IgE wiążą się z receptorami na powierzchni komórek tucznych
• Faza efektorowa
o Zachodzi po każdej kolejnej ekspozycji na alergen
o Zachodzi intensyfikacji zapalenia alergicznego wiążącego się z degranulacją komórek uczulonych oraz intensyfikacją odpowiedzi immunologicznej na dany alergen co bazuje na komórkach pamięci
o Immunoglobulina IgE w momencie związania się na powierzchni komórek tucznych bądź eozynofilów za pomocą receptorów FcεRI jej czas przeżycia wydłuża się do kilku miesięcy (niezwiązana kilka dni)
o Przebieg
1. Alergen wiąże się z IgE (połączony z komórkami tucznymi oraz eozynofilami) – wiązanie krzyżowe (alergen musi być związany przez dwa IgE rozpoznające ten sam epitom)
2. Transdukcja sygnału do wnętrza komórek tucznych i eozynofilów
3. Degranulacja ziarnistości
4. Uwalnianie mediatorów alergii

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Rodzaje mediatorów komórek tucznych/bazofilów w fazie efektorowej reakcji alergicznej

A

o Preformowane – histamina, tryptaza, chymaza (EPR)
 Histamina - Rozszerzają naczynia krwionośne – zwiększają przepustowość naczyń krwionośnych
 Tryptaza, chrymaza - Nadprodukcja śluzu
 Zlokalizowane w ziarnistościach komórek tucznych bądź bazofilów
o Syntezowane de novo - PG, LT, PAF (EPR)
 Syntetyzowane z fosfolipidów błonowych przy udziale fosfolipazy A2
 Metabolity kwasu arachidowego
 LT – działanie chemotaktyczne, powodują skurcz mięśni
 PG - rozszczelniają naczynia krwionośne (naczynia włosowate)
o Cytokiny - TNF-alfa, IL4, IL5, GM-CSF (LPR)
 Produkcja przez komórki tuczne bądź bazofile
 To cytokiny prozapalne

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Rola komórek tucznych w alergii

A

Produkują
o biogenne aminy które rozszczelniają naczynia włosowate
o metabolity wtórne kwasu arachidowego
 PG – rozszczelnienie
 LT – skurcz mięśni gładkich
o Cytokiny – odpowiedzialne za reakcję zapalną, jej intensyfikacja

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Mechanizm reakcji immunologicznych leżący u podłoża chorób alergicznych

A

Faza uczulenia i pamięci
o Klonalna ekspansja alergeno-swoistych Th2 CD4+ -produkujących IL4 i IL13 -> indukcja przełączenia klasy na alergenowo-swoiste IgE
o Uczulenie komórek tucznych i bazofilów poprzez wiązanie IgE z FcεRI o wysokim powinowactwie -> wydłużona żywotność IgE jak i komórek
o Powstanie puli komórek pamięci alergeno-swoistych limfocytów Th2 i B -> wzmożenie odpowiedzi alergicznej w przyszłości
• Faza efektorowa, którą dzieli się na EPR i LPR
o Inicjacja rozpoczyna się po kolejnym kontakcie z alergenem i jego krzyżowym wiązaniu z kompleksami IgE –FcεRI -> aktywacja komórek tucznych i bazofilów (EPR czas 10-20 min)
o Następuje ciągła aktywacja komórek tucznych i limfocytów Th2 które poprzez uwalniane TNF-alfa, IL4, Il5, IL9, IL13 utrzymują wysoki poziom IgE, rekrutują eozynofile o silnej aktywności proteolitycznej, wzmagają produkcję śluzu (LPR czas 6-12h)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Co sprawia ze dana substancja staje się alergenem?

A
  • Podatny grunt (atopia) umożliwia nadmierną reakcję na alergen
  • Brak /upośledzona indukcja mechanizmów odpowiedzi wrodzonej promujących aktywację Mo -> IL-12
  • Brak polimeryzacji szlaku Th1 -> INFγ (antagonista Th2)
  • Grasiczozależność Ag -> (Th2), Ag grasiczoniezależne słabo aktywują limfocyty B (wymagają nośnika białkowego np. penicylina)
  • Natura chemiczna - drobnocząsteczkowe 10-40kDa9 białka, dobra rozpuszczalność w płynach tkankowych, łatwość dyfuzji
  • Często glikozylowane (stabilne) -> zabezpieczenie przed denaturacją
  • Aktywność enzymatyczna -> charakter proteaz -> łatwiej niszczą nabłonek -> łatwiejsza penetracja
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Odpowiedz limfocytów B na antygeny grasiczoniezależne

A
  • subpopulacja [limfocytów] B1 (CD5+)
  • Cukry proste, lipidy złożone z powtórzonych motywy
  • Produkcja głównie IgM
  • Umiarkowane powinowactwo, niska awidność, Abs polireaktywne
  • Brak pamięci immunologicznej
  • Aktywacja komórek przez BCR cross-linking i agregację receptorów
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Odpowiedz limfocytów B na antygeny grasiczozależne

A
  • subpopulacja [limfocytów] B2 (CD5-)
  • Białka
  • Produkcja różnych izotypów -> przełączenie klas -> powstają immunoglobuliny o silnym powinnowactwie
  • IgM -> IgE lub IgM-> IgG4 -> IgE
  • silne powinowactwo -> dojrzewanie powinowactwa (warunkiem są hipermutacje zachodzące w genach kodujących immunoglobuliny, konsekwencją jest powstawanie immunoglobulin cechujących się silniejszym powinowactwem do antygenów)
  • Pamięć immunologiczna
  • Aktywacja wymaga obecności Th i dostarczanych sygnałów kostymulujących
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Okludyna

A

białko błony cytoplazmatycznej komórek nabłonkowych uczestniczące w formowaniu połączeń międzykomórkowych

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Geny związane z alergią kodują cząsteczki warunkujące:

A

o Profil odpowiedzi immunologicznej -> IL-4, IL-5, IL-13, IL-4R, IL-12, CD14
o Nasilenie swoistej odpowiedzi immunologicznej (regulacja zapalenia) -> MHC II, FcεRI
o Uwrażliwienie ze strony środowiska -> CD14, TLR2, TLR6
o Funkcję/fizjologię danej tkanki/narządu -> receptor β2-adrenergiczny, ADAM33, IL-13
o Funkcją ochronną (bariera epitelialna) -> filagryna

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Wpływ czynników środowiskowych na alergie

A
•	Zakażenia przebyte w dzieciństwie
o	Infekcje zasadniczo przyczyniają się do rozwoju szlaku Th1
•	Różnorodność mikroflory jelitowej
•	Zanieczyszczenie środowiska
•	Ekspozycja na alergen
o	Osoby żyjące w mieście częściej chorują na alergie – krótkotrwała skokowa ekspozycja na alergen
•	„nadmierna” higiena
•	Dieta/antybiotyki 
•	styl życia
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Hipoteza higieniczna

A

Zakłada że podatność genetyczna na alergie oraz zbyt higieniczny styl życia związany z ograniczeniem zakażeń w dzieciństwie mogą prowadzić do rozwoju atopii i w konsekwencji alergii

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

W okresie życia płodowego występuje silna polaryzacja w kierunku szlaku

A

Th2 -> rodzimy się z dominacją Th2 -> cel: ochrona płodu i jego tolerowanie w organizmie matki

o Dowody
 Łożysko produkuje progesteron i PGE, które wzmacniają produkcję cytokin Th2 (wyciszenie szlaku Th1)
 Płód ma wysoki surowiczy poziom IL-6, cytokiny polaryzującej Th2 poprzez wzmożenie autokrynnej produkcji IL4
 Neonatalne Treg są dobrze rozwinięte

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Regulacja odpowiedzi T-zależnej – supresja limfocytów T przez Treg

A

Limfocyty regulatorowe (Treg CD4+ CD25+ FOXP3+)
o 2 populacje: tTreg (thumus-derived Treg) i pTreg (pepipheral T-reg)
 tTreg – powstają w grasicy w trakcie dojrzewania tymocytów
 pTreg – powstają w narządach obwodowych z dojrzałych dziewiczych TCD4+ po stymulacji antygenowej w obecności cytokin supresorowych IL-10 oraz TGFβ, a następnie restrykcji MHC II
o FOXP3+ to czynnik transkrypcyjny, który pełni rolę zarówno aktywatora jak i represora
 Aktywuje w komórce
• cząsteczkę CD25 – receptora dla IL-2 (główny czynnik wzrostu limfocytów)
• cząsteczkę kostymulującą CD4 – potrzebna aby doszło do aktywacji i kostymulacji innych komórek
• cząsteczkę CD103 – wyciszanie odpowiedzi
 blokuje inne czynniki transkrypcyjne potrzebne do powstawania interleukin

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Wygaszanie odpowiedzi przez limfocyty Treg

A

• produkcja dużych ilości cytokin immunosupresyjnych -> wygaszanie aktywacji komórek Th2
o IL-10 – działa autokrynnie na proliferację Treg, wzmaga wytwarzanie podklasy IV IgG, hamuje ekspresję antygenów MHC II, hamuje wytwarzanie cytokin przez subpopulacje Th1 i Th2, hamuje generowanie reaktywnych form tlenu i cytokin prozapalnych przez monocyty i makrofagi
o TGFβ - działa autokrynnie na proliferację Treg, hamuje ekspresję antygenów MHC II, wzmaga produkcję IgA, działające antagostycznie do IgE
• Aktywacja ekspresji receptora dla IL-2
o W komórkach Treg pod wpływem FOXP3 dochodzi do wzmożonej ekspresji receptora dla IL-2
 Jeśli dużo receptora niż na innych limfocytach -> limfocyty Treg będą wyłapywać IL-2 ze środowiska -> Więcej Treg, brak czynnika wzrostu dla limfocytów T -> apoptoza
• Bezpośrednie zabijanie komórek docelowych – możliwość produkcji granzym i perforyn -> mechanizm cytolizokomórkowy
• Połączenie się z komórką docelową -> Treg poprzez wzmożona ekspresję cząsteczki kostymulującej wiążąc się z drugą cząsteczką kostymulującą na limfocytach efektorowych oraz przy równoczesnej ligacji MHC II z receptorem LAG3 oraz wzmożonej ekspresji adenozynomonofosforanu -> inaktywacji efektorowych limfocytów T -> anergia

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

równowaga Th1/Th2 możliwa dzięki działaniu

A

IL-10
o Działa autokrynnie na proliferację Treg
o Wzmaga wytwarzanie IgG4
o Hamuje ekspresję MHC II na DC
o Hamuje wytwarzanie cytokin przez Th1/Th2
o Hamuje generowania ROS, IL6, IL8 poprzez monocyty/makrofagi
• TGF beta
o Działa autokrynnie na proliferację Treg
o Hamuje ekspresję MHC II na DC
o Wzmaga wytwarzanie IgA

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
26
Q

Wyciszanie pro-alergicznego szlaku Th2 przez pasożyty

A

• Alergeny pasożytów mimo iż uruchamiają szlak Th2 (proalergiczny) to w niektórych przypadkach są w stanie przeciwdziałać alergii. Odpowiedzialne są za to przeciwciała poliklonalne pasożytnicze IgE, konkurują niejako z anty-alergicznymi przeciwciałami IgE o receptory na komórkach efektorowych reakcji alergicznych

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
27
Q

IgE-zależna odpowiedź w parazytozach

A

• Rzadkość występowania alergenowo-swoistych IgE u osób z atopią
• Dużo poliklonalnych antypasożytniczych („mniej specyficznych”) IgE / mało swoistych IgE
• Rzadkie reakcje anafilaksji
• Indukcja silnej odpowiedzi z udziałem Treg
o Produkowane Treg, które potrafią wygaszać IgE zależną odpowiedź – przystosowanie do żywiciela w toku ewolucji

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
28
Q

IgE-zależna odpowiedź w alergii

A
  • Obecność alergenowo-swoistych IgE u osób z atopią
  • Dużo swoistych IgE / mało poliklonalnych IgE
  • Częste reakcje anafilaksji
  • Brak indukcji odpowiedzi z udziałem Treg
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
29
Q

Helminty jako induktory bądź supresory reakcji alergicznych

A

Indukcja / zaostrzanie
o Indukcja produkcji IL-4 -> silna odpowiedź Th2
o Eozynofilia i mastocytoza -> intensyfikacja zapalenia alergicznego
o Irytacja mechaniczna podczas migracji pasożyta -> uszkodzenie nabłonka – migracja pasożyta -> większy dostęp do alergenów
o Niektóre antygeny pasożytów to bardzo silne alergeny
• Supresja
o Hipoteza z udziałem poliklonalnych IgE -> blokowanie dostępu IgE-swoistych
o Indukcja silnej odpowiedzi z udziałem Treg
• Protekcję wykazują długo-żyjące helminty powodujące wczesne infekcje chroniczne a nie helminty powodujące reakcje przejściowe, bo te pierwsze indukują silniejszą odpowiedź Th2 (niespecyficzną) i efekty immunomodulacyjne (silniejszą produkcję Treg)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
30
Q

Patomechanizm astmy oskrzelowej

A

• Astma to chroniczna choroba zapalna dróg oddechowych, która charakteryzuje się zmiennymi symptomami o charakterze nawrotowym - niedrożnością przepływu powietrza i skurczem oskrzeli (bronchospasm). Symptomy to świst, kaszel, ścisk w klatce piersiowej, krótki oddech, duszność
• Wczesna faza reakcji alergicznej w astmie [EPR]
o W bardzo szybkim czasie po kontakcie z alergenem dochodzi do degranulacji komórek tucznych, bazofilów lub eozynofilów
o Alergen -> aktywacja komórek tucznych -> histamina, LT, PG ->
• Późna faza reakcji alergicznej [LPR]
o Podstawą jest rekrutacja komórek zapalnych do ogniska zapalnego i ich aktywacja w ognisku zapalnym – dolne drogi oddechowe -> aktywowane komórki zapalne produkują mediatory zapalenia, cytokiny prozapalne, czynniki wzrostu, helokiny (rekrutacja innych komórek efektorowych do ogniska zapalnego) -> zaburzenia apoptozy
o Błędne koło, reakcja zapalna sama się nakręca, a dodatkowo uruchamiane są reakcje naprawcze, które nie są skuteczne -> po dłuższym czasie i kilku latach choroby dochodzi do przebudowy oskrzeli – remodelingu
• Proces remodelingu oskrzeli obejmuje
o 1. Włóknienie podnabłonkowe -> zredukowana elastyczność ściany
o 2. Naciek komórek zapalnych -> intensyfikacja zapalenia
o 3. Przerost mięśni gładkich -> silny bronchospazm
o 4. Zwiększona produkcja śluzu -> zwężona przepustowość

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
31
Q

Astma

A
  • przejściowa i odwracalna niedrożność dróg oddechowych
  • Przyczyna: nadwrażliwość typu I
  • Zaostrzenie -> skutek nadreaktywności dróg oddechowych (często alergeny, różne czynniki)
  • silne działanie leków rozszerzających oskrzela
  • Obraz kliniczny: zapalenie, wheezing, atopia
  • Atakowane miejsce anatomiczne: drogi oddechowe (small Airways), hiperplazja błony podstawnej
  • Natura zapalenia: TCD4+ (limfocyty Th2), eozynofile
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
32
Q

POChP – przewlekła obturacyjna choroba płuc - charakterystyka

A
  • Występuje u nałogowych palaczy
  • Rozwija się po kilkunastu latach (20 progresywna i nieodwracalna niedrożność dróg oddechowych
  • Przyczyna: nałogowe palenie, niedobór α-1-antytrypsyny (inhibitora proteaz serynowych)
  • Zaostrzenie -> skutek infekcji bakteryjnych dróg oddechowych (Streptococcus pneumoniae, Haemophilus influenzae, Moraxella catarrhalis, Klebsiella pneumoniae – odpowiedzialne za zaostrzenia choroby)
  • słabe działanie leków rozszerzających oskrzela
  • Obraz kliniczny: zapalenie, rozedma płuc -> upośledzenie wymiany gazowej
  • Atakowane miejsca anatomiczne: drogi oddechowe + parenchyma, zniszczenie pęcherzyków płucnych
  • Natura zapalenia: TCD8+ (limfocyty Tc), neutrofile
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
33
Q

Terapia chorób alergicznych

A

• Identyfikacja oraz unikanie alergenów
• Farmakoterapia (leczenie objawowe)
o Leki antyhistaminowe – rozszerzanie naczyń krwionośnych
o Leki przeciwzapalne (kortykosterydy) – wygaszanie zapalenia
o Agoniści receptorów β-2-adrenergicznych
• Immunomodulacja – modulacja mechanizmów obronnych odpowiedzialnych za reakcje IgE-zależne i prozapalne
o specyficzna
 specyficzne odczulanie [SIT – specific immunotherapy]
o Niespecyficzna
 Blokowanie IgE
 Hamowanie cytokin prozapalnych

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
34
Q

Mechanizmy alergenowo-swoistej immunoterapii SIT

A

• Terapia SIT polega na sukcesywnym podawaniu wzrastających dawek alergenów celem indukcji mechanizmów tolerancji na alergen oraz zredukowania stanu zapalnego (podawany przez różny czas, zazwyczaj raz do roku przez 3-5 lat)
• Mechanizmy modulowane
o Redukcja alergenowo-swoistych IgE
o Indukcja alergenowo-swoistych IgG4 (blokujące)
o supresja deganulacji komórek tucznych i bazofilów
o Redukcja rekrutacji komórek efektorowych głównie eozynofilów
o Indukcja alergenowo-swoistych Treg (IL-10)
• Przeciwalergiczna rola IgG4
o Wyłapywanie alergenu zanim dosięgnie on kompleksów IgE-FcεRI na komórkach tucznych i bazofilach (nie wywołują skutków) -> konkurencja o te same epitopy alergenów z przeciwciałami IgE
o Niskie powinowactwo do aktywujących receptorów FcγRI
o Hamowanie degranulacji bazofilów i komórek tucznych poprzez krzyżowe łączenie (cross-linking) FcεRI i FcγRIIb odpowiednio z IgE i IgG4
o IgG4 są funkcjonalnie monowalentne gdyż są strukturalnie bispecyficzne – brak krzyżowego wiązania alergenów i tworzenia kompleksów immunologicznych
o Przeciwzapalna rola IgG4 obejmuje też Brak aktywacji dopełniacza po związaniu alergenu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
35
Q

Przeciwciało biwalentne

A

oznacza, że jest dwuwartościowe, czyli posiada dwa miejsca, które może wykorzystać do wiązania epitopu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
36
Q

Terapie oparte na przeciwciałach monoklonalnych IgG1 anty-IgE [Omalizumab]

A

• przeciwciała antyidiotypowe - Ab skierowane przeciwko determinantom (idiotopom) znajdującym się we fragmencie Fab IgE -> blokują wiązanie alergenu przez IgE
• Idiotopy leżą w paratopie jak i w obszarze zrębowym Fab IgE
• Wiążą różne idiotopy przeciwciał wolnych, BCR
• Omalizumab – przeciwciała
o wiążą się z wolnymi przeciwciałami IgE -> neutralizacja procesu uczulania przez IgE
o wiążą się ze związanymi IgE występującymi na powierzchni limfocytów B (BCR o izotypie IgE) -> blokowanie aktywacji limfocytów B
 skutek – limfocyty B nie będą mogły uczulać komórek z receptorem FcεRI -> degradacja receptora
o nie wiążą się z IgE występującymi na uczulonych komórkach tucznych bądź bazofilach

37
Q

Terapie oparte na blokowaniu pro-alergicznych cytokin

A

• koordynującą rolę odgrywa tutaj subpopulacja Th2, która poprzez produkcję cytokin koordynuje alergicznym trio – działają na
o limfocyty B -> powstanie pro-alergicznych IgE
o komórki tuczne -> różnicowanie komórek tucznych
o eozynofile -> różnicowanie eozynofilów
• terapia polega na
o dostarczaniu przeciwciał blokujących cytokiny proalergiczne tj. przeciwciała blokujące IL-4, IL-5, IL-9, IL-13
o dostarczaniu białek rekombinowanych (cytokiny rekombinowane), które sprzyjają aktywacji szlaku przeciwstawnego tj. rekombinowaną IL-12 lub IFNγ związanych ze szlakiem Th1

38
Q

Wstrząs anafilaktyczny

A

to ciężka, zagrażająca życiu uogólniona reakcja z nadwrażliwości najczęściej na alergen (nadwrażliwość typu I).

jest prawdopodobny gdy wszystkie trzy następujące kryteria są spełnione
• Gwałtowny początek reakcji anafilaktycznej i szybka progresja symptomów
• Zagrażające życiu problemy oddechowe i/lub krążeniowe
• Zmiany skórne i/ lub śluzówkowe
• Dodatkowo diagnostykę ułatwia wiedza na co pacjent jest uczulony

ABCDE w diagnostyce anafilaksji
• A -> airway – obrzęk, chrypa
• B -> breathing – krótki oddech, świst wydechowy, duszność
• C -> circulation – bladość, spadek ciśnienia krwi, potliwość
• D -> disability – zasłabnięcie, omdlenie, dezorientacja
• E -> exposure – po kontakcie z alergenem

SOS w przypadku wstrząsu
• Adrenalina(epinefryna) – hamuje wstrząs anafilaktyczny, ponieważ jest:
o Agonista receptorów α-adrenergicznych
 Obkurcza naczynia krwionośne -> wzrost ciśnienia krwi
 Zmniejsza obrzęk tkanek
o Agonista receptorów β2-adrenergicznych
 Rozszerza drogi oddechowe -> rozkurcz mięśni gładkich oskrzeli
 Pobudza ruch rzęsek w nabłonku oddechowym
 Hamuje uwalnianie mediatorów zapalenia z nabłonka oddechowego
 Hamuje uwalnianie mediatorów zapalnych z komórek tucznych, eozynofilów i neutrofilów
 Przyspiesza akcję serca
 Wzmaga kurczliwość mięśnia sercowego
 Hamuje perystaltykę jelit
• Leki antyhistaminowe
o Blokują efekty działania histaminy tj rozszerzenie naczyń krwionośnych i skurcz oskrzeli
• Leki sterydowe
o Zapobiegają przedłużającej się reakcji zapalnej
 Hamują wydzielanie prozapalnych mediatorów
 Wzmagają wydzielanie przeciwzapalnych białek

39
Q

REAKCJE Z NADWRAŻLIWOŚCI TYPU II

reakcje cytotoksyczne

A

o Nadwrażliwość oparta na niekorzystnym działaniu IgG i IgM
o Lokalizacja rozpoznawanych Ag: komórkowa/pozakomórkowa np. ECM (macierz zewnątrzkomórkowa)
o Aktywacja mechanizmów cytotoksyczności prowadzących do destrukcji tkanek
 ADCC (antibody-depend cel mediated cytotoxicity)
• Komórka docelowa jest opłaszczona przeciwciałami, które poprzez interakcję z receptorami FcγR na komórkach efektorowych (eozynofile, neutrofile, komórki NK), uruchamiają ich mechanizmy efektorowe -> degranulacja komórki efektorowej i zniszczenie komórki docelowej
 CDC (complement-dependent cytotoxicity)
• Komórka docelowa jest rozpoznawana przez przeciwciała, które aktywują dopełniacz -> zniszczenie komórki docelowej
 Możliwa też fagocytoza komórek obsonizowanych przeciwciałami – niekorzystna fagocytoza, usuwanie komórek, które nie powinny być usunięte
o Czas reakcji kilka-kilkanaście godzin

40
Q

Reakcje patologiczne nadwrażliwości typu II

A

Anemia hemolityczna noworodków (konflikt serologiczny), anemia hemolityczna autoimmunologiczna

Reakcje potransfuzyjne krwi
 skutki patologicznej reakcji potransfuzyjnej – niszczenie erytrocytów dawcy przez izohemaglotuminy biorcy
• Gorączka, hemoliza, wstrząs anafilatyczny
• Potransfuzyjne uszkodzenie pęcherzyków płucnych
• Obrzęk płuc (skutek działania mediatorów zapalenia)
• Plamica (niszczenie płytek krwi)

Cytopenie polekowe:
 Po długotrwałym przyjmowaniu tych leków
 leki + albuminy osocza (silnie immunogenne) -> produkowane cytotoksyczne przeciwciała przeciwlekowe -> adherencja autoAbs do zmienionej lekami błony komórkowej -> uszkodzenie komórek (poprzez zmianę struktury błony komórkowej)
• -> niedokrwistość hemolityczna (erytrocyty - penicylina)
• -> małopłytkowość (płytki krwi - sulfonamidy, heparyna, paracetamol)
• -> granulocytopenia (granulocyty - sulfonamidy)

41
Q

Konflikt serologiczny matczyno-płodowy

A

• W trakcie pierwszej ciąży erytrocyt z silnym antygenem RhD, aktywuje limfocyty B (które naturalnie rozpoznają te antygeny) -> dochodzi do aktywacji limfocytów B i komórek efektorowych oraz komórek pamięci -> powstają IgA
• W trakcie drugiej ciąży komórki pamięci są aktywowane przez antygen Rh znajdujący się na erytrocytach -> dochodzi do powstawania komórek plazmatycznej -> przełączenie klas przeciwciał na IgE -> IgE może przechodzić z łożyska do płodu, opłaszczając erytrocyty -> tworzą się kompleksy immunologiczne -> aktywacja nadwrażliwości typu II -> liza erytrocytów
• Transcytoza IgG przez łożysko (IgG1, IgG3, IgG4)
• Terapia
o Immunoprofilaktyka z udziałem Abs anty-AgD
 Maskowanie antygenu D na erytrocytach -> brak aktywacji RH-swoistych limfocytów B
 Hamowanie odpowiedzi limfocytów B poprzez hamujący receptor FcγRIIB występujący na zaktywowanych limfocytach B -> brak produkcji Ig
 Usuwanie wadliwych erytrocytów w śledzionie i wątrobie: pobudzenie komórek żernych poprzez wiązanie kompleksów IgG-RBC przez FcγRI i FcγRIIIA

42
Q

REAKCJE Z NADWRAŻLIWOŚCI TYPU III

reakcje z udziałem kompleksów immunologicznych (z wadliwą depozycją kompleksów immunologicznych)

A

• Czynniki wpływające na odkładanie się kompleksów immunologicznych w tkankach
o Wielkość kompleksów immunologicznych – im większe kompleksy immunologiczne tym lepiej, ponieważ są one usuwane z łatwością przez komórki żerne, natomiast małe kompleksy immunologiczne mogą odkładać się w naczyniach włosowatych nie być usuwane z organizmu
o Niskie powinowactwo przeciwciał do antygenów – im większe powinowactwo to sieciowanie, a następnie usuwanie kompleksów immunologicznych jest bardziej efektywne
o Miejscowe warunki mikrokrążenia -> ułatwione w naczyniach z zaburzoną płynnością przepływu krwi, stanem zapalnym
o specyfika tkanki -> receptory CR1 podocytów
 często depozycja w nerkach -> kłębuszkowe zapalenie nerek
o Zdeponowane kompleksy aktywują dopełniacz -> dekstrukcja tkanek (anafilaksja, chemotaksja, cytoliza)
• Reakcje patologiczne z udziałem kompleksów
o Choroba posurowicza (serum sickness)
o Kliniczne manifestacje w toczniu układowo-rumieniowatym (zapalenie stawów czy nerek
o APSG (acute poststreptococcal glomerulonephritis) - kompleksy z udziałem Abs anty-exotoksyna S. pyogenes
o Odczyn Arthusa
• szkodliwe działanie dopełniacza – anafilaksja, chemotaksja, cytoliza

43
Q

choroba kompleksów immunologicznych (systemowa) - choroba posurowicza

A
•	Kompleksy immunologiczne powodują chorobę jeśli są
o	Nadmiernie produkowane
o	Nieefektywnie usuwane
o	Deponowane w tkankach
•	Manifestacja kliniczna to
o	Zapalenie naczyń
o	Zapalenie nerek
o	Zapalenie stawów

Kompleksy immunologiczne w warunkach prawidłowych są usuwane przez komórki fagocytujące. W momencie kiedy jest nadwyżka antygenów i powstają kompleksy immunologiczne rozpuszczalne, to wędrują one do naczyń krwionośnych znajdujących się w różnych tkankach i narządów. Skutkiem tego jest powstanie zapalenia zależnego od dopełniacza i w efekcie dochodzi do zapalenia tkanki lub narządu

44
Q

REAKCJE Z NADWRAŻLIWOŚCI TYPU IV

reakcje nadwrażliwości typu późnego (DTH)

A

• Zależy od komórek
• Nie zależy od przeciwciał
• Jest podzielony na 4 podtypy
o IVa – aktywowane są limfocyty Th1 i makrofagi w odpowiedzi na rozpuszczalne antygeny -> miejscowa reakcja zapalna, np. wyprysk kontaktowy, reakcja tuberkulinowa
o IVb – aktywowane są limfocyty Th2 i eozynofile w odpowiedzi na antygen rozpuszczalny są aktywowane mediatory eozynofilów powodując reakcje zapalne, np. chroniczne alergie
o IVc – związany ze szkodliwą działalnością limfocytów TCD8+ - limfocyty cytotoksyczne; antygen względem, którego jest uruchamiana reakcja występuje w formie związanej z komórką (na jej powierzchni), np. odrzucanie przeszczepu
o IVd – zależne od limfocytów Th17 zapalenie neutrofilowe; inicjatorami są limfocyty Th17, które aktywują neutrofile -> reakcje zapalne, np. łuszczyca

45
Q

typ IVa – reakcje nadwrażliwości z udziałem Th1

A

• Po ekspozycji na antygen rozpuszczony komórki Th1 aktywują głównie makrofagi, ale mogą również aktywować limfocyty Tc
• DTH (delayed type hyperreactivity) – opóźniona reakcja nadwrażliwości
o Dominacja odpowiedzi typu komórkowego
o Maksimum reakcji osiągane po 24-48 godzin ekspozycji na Ag
o Objawy są różne w zależności od tego gdzie ta reakcja się toczy
 Odmiana ziarniakowa – występuje w płucach, gdzie tworzą się komórki olbrzymie
 Odmiana kontaktowa – wyprysk kontaktowy – dochodzi do powstania grudek wysiękowych i destrukcji naskórka
• Po długotrwałym kontakcie ze związkiem uczulającym dochodzi do aktywacji komórek Langerchansa -> po restrykcji dochodzi do aktywacji komórek Th1 -> limfocyty Th1 poprzez produkcję IFNγ i innych cytokin aktywują makrofagi tkankowe, które uwalniają mediatory zapalenia

46
Q

Zjawiska autoimmunizacyjne

Autoagresja

A
  • Mylny atak układu obronnego -> reakcje immunologiczne skierowane przeciwko własnym zdrowym komórkom / tkankom (Ag autologicznym tzw. autoantygenom)
  • Kluczowym w rozwoju autoimmunizacji jest rozpoznanie auto-Ag przez autoreaktywne limfocyty T i/lub B ich aktywacja proliferacja, różnicowanie w komórki efektorowe -> uszkodzenie tkanek
  • Chroniczna choroba immunologiczna będąca konsekwencją połączenia poligenowych predyspozycji i wpływu czynników środowiskowych, prowadzi do indukcji przewlekłego i samo-napędzającego się zapalenie
47
Q

Charakterystyka zjawisk autoimmunizacyjnych

A

• Autoimmunizacja -> konsekwencja błędów lub zaburzeń tolerancji w odniesieniu do limfocytów B, T lub B i T
• Podatność genetyczna + czynniki środowiskowe (infekcje, czynniki chemiczne)
• Różnorodność mechanizmów efektorowych odpowiedzialnych za reakcje patologiczne
o -> przewaga mechanizmów humoralnych (autoprzeciwciała, kompleksy immunologiczne)
o -> przewaga mechanizmów komórkowych (Th1, Th17, Tc czyli CTL)
• Występowanie zjawiska epitope spreading -> skutek to chroniczny i stale progresywny charakter choroby autoimmunologicznej
• Klasyfikacja chorób autoimmunologicznych ze względu na umiejscowienie atakowanego autoantygenu
o Narządowo-swoiste
o układowe

48
Q

choroby z autoagresji narządowo-swoiste

A

o Atak układu immunologicznego skierowany jest przeciwko konkretnemu narządowi, którego autoantygen jest rozpoznawany
o Atak prowadzi do zniszczenia struktury i/lub funkcji danego narządu
o Leczenie ma głównie na celu przywrócenie właściwej funkcji danego narządu

np. stwardnienie rozsiane - tkanka nerwowa CNS, miastenia - synapsy nerwowo-mięśniowe

49
Q

choroby z autoagresji • Układowe

A

o Atak nakierowany jest na różne narządy, tkanki, komórki, których autoantygeny są rozpoznawane
o Atak prowadzi do zniszczenia narządów, naczyń krwionośnych, śluzówki, różnych komórek
o Leczenie ma głównie na celu zahamowanie nadmiernej aktywacji układu immunologicznego

np. reumatoidalne zapalenie stawów - stawy i błony maziowe, toczeń układowy-rumieniowaty - skóra, naczynia, mięśnie, stawy, nerki

50
Q

choroby z autoagresji Klasyfikacja w oparciu o mechanizmy efektorowe

A

Mechanizmy zależne od przeciwciał
o Wiązanie Abs do Ags komórek / tkanek/ ECM
o Depozycja kompleksów immunologicznych
• Mechanizmy zależne od limfocytów T
o Reakcja DHT (typ IVa)
o Zabicie kom z udziałem limf CTL [TCD8+] (typ IVc )
• Szkodliwość przeciwciał czy komórek układu immunologicznego w autoimmunologicznych stanach chorobowych opiera się na tych samych mechanizmach, które gwarantowały ich skuteczność obronną w stanach infekcyjnych

51
Q

• Geny związane z autoagresją kodują miedzy innymi cząsteczki warunkujące

A

o Inicjację odpowiedzi immunologicznej -> MHC II
o Profil odpowiedzi immunologicznej -> STAT1, STAT3, STAT4, CD40
o Hamowanie odpowiedzi z udziałem Treg -> IL2R
o Usuwanie kompleksów immunologicznych -> FcγRII
o Regulację dopełniacza -> DAF, Protektyna

52
Q

Epistaza genów

A

zjawisko oddziaływania produktów ekspresji jednych genów na inne geny niebędące względem nich allelami. Kilka różnych par alleli warunkuje wówczas pojedynczą cechę.

53
Q

Tolerancja obwodowa

A
  • delecja klonalna to skutek oddziaływania limfocytów z tolerogennym typem APC bądź wynik programowanej śmierci komórkowej na skutek jej aktywacji (activation-induced cel death AICD)
  • Anergia klonalna – to brak kostymulacji limfocytów T dziewiczych (brak II sygnału dostarczanego przez APC) lub hamujące właściwości II sygnału (dostarczanie sygnału blokującego aktywację limfocytów autoreaktywnych). W przypadku limfocytów B jest to brak kostymulacji dostarczanej przez Th przy ciągłej stymulacji autoantygenem. stan anergii jest w pełni odwracalny
  • Aktywna supresja to supresja zależna od Treg
54
Q

Ignorancja (sekwestracja antygenu)

A
  • Sekwestracja anatomiczna - gdy auto-Ag jest niedostępny w miejscu dojrzewania limfocytów będącego też miejscem indukcji tolerancji tj grasica czy szpiku – wtedy przeżyją limfocyty reaktywne wobec tego auto-Ag
  • Sekwestracja molekularna - wiąże się z istnieniem immunodominujących oraz ukrytych epitopów w autoantygenach. Autoreaktywne limfocyty T rozpoznające w grasicy dominujące epitopy prezentowane efektywnej są eliminowane. Te mogące rozpoznawać epitopy ukryte przechodzą na obwód. Ten typ sekwestracji można przełamać np. na skutek infekcji wirusowej gdy reakcja zapalna umożliwi wyeksponowanie tych ukrytych epitopów. T rozpoznaje dane ukryte auto-antygeny jako obce i je atakuje.
55
Q

Selekcja limfocytów B

A
  • Prawidłowa rearanżacja μ i pre-BCR (selekcja bez auto-Ag)
  • Rozpoznanie auto-Ag przez BCR czyli tu mIgM (zbyt silne rozpoznanie -> redagowanie receptora lub -> selekcja negatywna – apoptoza)
  • Dojrzewanie powinowactwa (zbyt słabe rozpoznanie Ag -> redagowanie receptora – selekcja pozytywna w ośrodkach)
  • pierwszy etap to selekcja bez rozpoznawania auto-antygenów, sprawdzane jest czy powstał łańcuch ciężki „mi” – czy doszło do produktywnej rearanżacji genów kodujących, czy powstaje białko
  • kolejny etap to kiedy mamy niedojrzały limfocyt B mający na powierzchni immunoglobulinę IgM w formie receptora błonowego BCR – przeciwciała te przeprowadzają rozpoznawanie autoantygenu. Silnie rozpoznające autoantygen (zjawisko takie jest niekorzystne) mogą przeredagować receptor, lub, jeśli się to nie uda, wchodzą w apoptozę poprzez przejście selekcji negatywnej. Jeśli komórka nie rozpozna autoantygenu przechodzi selekcję dodatnią – dojrzewa i staje się komórką immunologiczną w pełni sprawną. Jeśli limfocyt B wiąże autoantygen, jest zatrzymywany w szpiku i tam właśnie dostaje szansę przeredagowania
  • jeśli rearanżacja IgM się uda, będzie to przeciwciało IgM o innej swoistości antygenowej, które w pozytywnym przypadku nie będzie reagowało na auto-antygen. Jeśli zmiana immunoglobuliny nie uda się, limfocyt B wchodzi w szlak apoptozy i ginie
  • limfocyty B, prócz selekcji w szpiku, mają możliwość jeszcze selekcji na obwodzie. W przypadku limfocytów T nie ma takiej możliwości – jeśli nie przejdą selekcji w grasicy, to nie wyjdą z niej lub wyjdą T autoreaktywne, z którymi nie da się już nic zrobić. Limfocyty B autoreaktywne nie są więc tak groźne i dodatkowo są kontrolowane przez populację limfocytów Th
56
Q

eliminacja autoreaktywnych komórek B w grudkach rozrodczych

A

autoreaktywne limfocyty B powstałe w ośrodkach rozmnażania grudek w drodze hipermutacji somatycznych są eliminowane przy pomocy Fas

57
Q

autoreaktywne anergiczne limfocyty B są podatne na apoptozę

• Co wybawia autoreaktywne limfocyty B z anergii?

A

o Osłabienie sygnałów hamujących (FcγRIIb)
o Osłabienie ekspozycji na auto-Ag
o Defekty „szlaków śmierci”

58
Q

Niektóre Ag nigdy nie są eksponowane układowi immunologicznemu

A

• Nie wchodzą w skład Ag TSA -> gdy to nastąpi zostaną rozpoznane jako obce

59
Q

Sekwestracja anatomiczna antygenów

A

Gdy auto-Ag jest niedostępny w miejscu dojrzewania limfocytów będącego też miejscem indukcji tolerancji tj. grasica – wtedy przeżywają limfocyty reaktywne wobec tego auto-Ag
• Cel – eliminacja silnej, niebezpiecznej dla gospodarza odpowiedzi zapalnej
• Miejsca immunologicznie uprzywilejowanie
o -> mózg (bariera krew-mózg)
o -> oko - zredukowane unaczynienie rogówki, silna immunosupresja w oku (komórki wewnętrznej części oka bogato ekspresjonują ligand dla Fas (transbłonowy receptor śmierci) – limfocyty pod wpływem tego liganda są narażone na proces apoptozy, bo ekspresjonują transbłonowe receptory śmierci na swojej powierzchni

60
Q

Sekwestracja molekularna antygenów

A
  • Wiąże się z istnieniem immunodominujących oraz ukrytych epitopów w autoantygenach. Autoreaktywne limfocyty T rozpoznające w grasicy dominujące epitopy prezentowane efektywniej są eliminowane
  • Te mogą rozpoznawać epitopy ukryte przechodzą na obwód. Ten typ sekwestracji można przełamać np. na skutek infekcji wirus gdy reakcja zapalna umożliwi wyeksponowanie tych ukrytych epitopów
  • cząsteczki immunologicznie uprzywilejowane – ukryte epitopy (cryptic epitopes) – przykładem są IgG, które są tak złożone, że ich pewne epitopy są schowane przed IgM. W schorzeniach autoimmunologicznych galaktozy obecne w IgG odsłaniają ukryte epitopy, co prowadzi do łączenia się do nich IgM (czynnik reumatoidalny)
61
Q

Jak dochodzi do zaburzenia tolerancji obwodowej:

A
  • zaburzenia delecji
  • osłabienie immunosupresji – zaburzenia czynnościowe Treg
  • brak podatności limfocytów autoreaktywnych na działanie Treg (przykładowo brak receptora wyłapującego IL-2 ze środowiska – do wyższego)
  • uwalnianie Ag sekwestrowanych (zaburzenie apoptozy, epitope spreading) – jeśli komórki podlegają nekrozie to epitopy do tej pory niedostępne dla limfocytów wydostają się na zewnątrz, więc limfocyty będą wobec nich autoreaktywne
  • neoantygeny (modyfikacja autoantygenów przez leki) – nie jest to czysta reakcja autoimmunologiczna, bo kiedy lek zostaje usunięty reakcja zapalna jest niwelowana
62
Q

Wpływ zakażeń na choroby autoimmunologiczne – 4 mechanizmy:

A
  • mimikra molekularna
  • zmiany i modyfikacje naszych autoantygenów i uwalnianie ukrytych antygenów
  • działanie bakteryjnych superantygenów
  • aktywacja klonów autoreaktywnych przy okazji toczącego się procesu zapalnego
63
Q

Mimikra molekularna

Wpływ zakażeń na choroby autoimmunologiczne

A

• podobieństwo antygenów patogenów do auto-Ag tkanek człowieka
• aktywacja krzyżowo-reagujących autoreaktywnych dziewiczych limfocytów, które rozpoznają zarówno egzogenny epitop jak i autoepitop
• niszczenie komórek gospodarza na skutek rekcji krzyżowej Abs / TCR i zależnych od przeciwciał / limfocytów T mechanizmów efektorowych
• gorączka reumatyczna – reakcja krzyżowa Abs między białkiem M Streptococcus pyogenes a białkami zastawki serca = zapalenie mięśnia sercowego. Przeciwciała, które po infekcji S. pyogenes (IgG) mają z nim walczyć, zaczynają rozpoznawać podobne epitopy białek zastawki serca i powodują ich uszkodzenia poprzez mechanizmy zależne od przeciwciał
• inne przykłady występowania mimikry molekularnej:
o myastenia gravis
o toczeń systemiczny

64
Q

Modyfikacje białek, antygeny ukryte

Wpływ zakażeń na choroby autoimmunologiczne

A

• inicjacja to środowisko zapalne towarzyszące infekcji -> uszkodzenie tkanek na skutek stresu oksydacyjnego, apoptozy, nieefektywnych mechanizmów naprawczych
• Self Ag – na skutek zmienionej ekspresji, potranslacyjnej modyfikacji, denaturacji
-> stają się non-self Ag
• Dodatkowo IFN-γ produkowany przez mikrobowo-specyficzne Th1 oraz inne zainfekowane komórki aktywujące APC -> zwiększona produkcja proteaz -> uwalnianie cryptic Ag -> aktywacja autoreaktywnych Th1
• Aktywacja limfocytów jest skutkiem odpowiedzi na prezentację zmodyfikowanych auto-Ag lub uwalnia tzw. ukrytych Ags (cryptic antigens)

65
Q

superantygeny

Wpływ zakażeń na choroby autoimmunologiczne

A
  • Białko M Streptococcus pyogenes
  • Enterotoksyna B Staphylococcus aureus
  • Aktywacja limfocytów T niezależnie od ich swoistości antygenowej -> pobudzenie wielu klonów limfocytów
  • Aktywacja wszystkich T z danym łańcuchem β, niezależnie od posiadanego łańcucha α, zarówno CD4+ i CD8+
66
Q

Autoimmunizacja „przy okazji”

Wpływ zakażeń na choroby autoimmunologiczne

A
  • Pośrednia i Ag-niespecyficzna aktywacja komórek autoimmunologicznych będąca konsekwencją środowiska zapalnego obecnego podczas infekcji
  • TLR-zależna aktywacja APC pod wpływem mikroorganizmów prowadzi do wzmożonego procesowania i prezentacji auto-Ag
  • Aktywacja mikrobowo-specyficznych Th1 prowadzi do zapalenia -> zwiększona infiltracja limfocytów T do miejsca infekcji -> specyficzna i niespecyficzna aktywacja autoreaktywnych Th1 -> niszczenie tkanek
  • Mechanizm może prowadzić do tzw. rozprzestrzeniania epitopów
67
Q

Rozprzestrzenianie epitopów – epitope spreading

A
  • Reakcja autoimmunologiczna zainicjowana przeciwko określonemu Ag autologicznemu, która prowadzi do uszkodzenia tkanek i równocześnie do uwalniania nowych tkankowych autoantygenów lub zmian autoantygenów – w efekcie dochodzi do aktywacji nowych limfocytów autoreaktywnych i zaostrzenia choroby
  • Inicjacja: niszczenie tkanek to skutek odpowiedzi immunologicznej na patogen lub bezpośrednia liza tkanek przez patogen w trakcie chronicznej infekcji mikrobowej
  • Typ DTH -> aktywacja mikrobowo-specyficzne Th1 -> pośredniczą w niszczeniu tkanek aktywując makrofagi -> dochodzi do uwalniania autoantygenów pobieranych i prezentowanych przez APC limfocytom autoreaktywnym Th1 -> dalsza aktywacja makrofagów i niszczenie tkanek
  • Stałe niszczenie tkanek i uwalnianie autoantygenów prowadzi do rozprzestrzeniania się autoreaktywnej odpowiedzi na nowe auto-epitopy
  • Odpowiedź na nowe epitopy przyjmuje charakter zaostrzeń i remisji
68
Q

Etapy nowotworzenia - karcynogenezy

A
Inicjacja
o	Uszkodzenie strategicznych genów, których produkty odpowiadają za regulację cyklu komórkowego czy apoptozy oraz za supresję
	Aktywacja protoonkogenów w onkogeny
	Inaktywacja genów supresji nowotworowej
•	Promocja
o	Rozrost klonalny komórek 
o	stan przedinwazyjny
	aktywacja onkogenów
	zwiększona produkcja czynników wzrostowych
	dalsze mutacje
	niekontrolowana proliferacja
•	progresja
o	uzłośliwienie nowotworu
	wzmożona ekspresja enzymów, proteoliza
	zaburzenie adhezji
	inwazyjność
	angiogeneza, przerzuty
	utrata immunogeności
69
Q

czynniki odpowiedzialne za transformację neoplastyczną - karcynogenezę

A

• czynniki fizyczne: promieniowanie UV i X powodujące uszkodzenia DNA
• Czynniki chemiczne: dym, pył o działaniu mutagennym
• Wirusy onkogenne: EBV, HPV (16, 18, 31, 35, 39, 40, 43, 51-56, 58)
• Wirusy indukujące nowotworzenie: HBV, HCV
• Odziedziczone mutacje
• Protoonkogeny kodują białka odpowiedzialne za kontrolę wzrostu komórek
o stymulatory podziałów komórki (czynniki wzrostu, receptory czynników wzrostu, czynniki transkrypcyjne pobudzające proliferację, enzymy zaangażowane w procesy różnicowania głównie kinazy)
o Białka regulatorowe cyklu kom (cykliny i kinazy cyklinozależne)
o Regulatory apoptozy
• Inhibitory podziałów komórkowych tzw. supresory nowotworowe

70
Q

Cechy komórek nowotworowych

A
  • Niekontrolowane, nadmiernie namnażanie się – komórki stają się nieśmiertelne
  • Brak specjalizacji
  • Zdolność do infiltracji czyli do przenikania innych komórek i tkanek dzięki wytwarzaniu enzymów proteolitycznych
  • Zdolność do przerzutowania innych odległych od pierwotnego ogniska tkanek (angiogeneza)
  • Nieodwracalność procesu nowotworzenia
  • Niewrażliwość na czynniki hamujące wzrost
71
Q

Podział nowotworów według charakteru zmian wyróżniamy

A

• Nowotwór łagodny inaczej niezłośliwy (łac. Neoplasma benignum)
o Nowotwór utworzony z tkanek zróżnicowanych i dojrzałych, o budowie mało odbiegającej od obrazu prawidłowych tkanek
o Jest dobrze ograniczony, często nieotorbiony, rośnie wolno, rozprężająco (uciskając sąsiadujące tkanki), nie daje przerzutów, a po należytym jego usunięciu nie powstaje wznowa (ponowny rozrost nowotworu w tym samym miejscu) - jest całkowicie wyleczalny
o Jego szkodliwy wpływ na ustrój może być spowodowany wydzielaniem hormonu, krwawieniami, czy też zamknięciem światła naczynia, uciskiem nerwu albo umiejscowieniem w ważnym dla życia narządu np. sercu
• Nowotwór złośliwy (łac. neoplasam malignum)
o Nowotwór o małym zróżnicowaniu tkanek, za to o skłonności do odrywania się komórek
o Komórki nowotworów złośliwych nie trzymają się miejsca, w którym powstały. Potrafią oderwać się od rosnącego guza, dotrzeć do naczyń krwionośnych i zawędrować wraz z krwią lub chłonką w odległe miejsce organizmu, gdzie dają początek nowemu guzowi. W przypadku choroby nowotworowej powstanie nowych guzów tzw. przerzutów może doprowadzić do śmierci
o Daje częste wznowy, charakteryzuje się szybkim wzrostem, atypią i brakiem torebki, czym różni się od nowotworu niezłośliwego
o Często jest utożsamiany z rakiem, który jest tylko jedną jago postaci

72
Q

Klasyfikacja nowotworów - 5

A
  • Rak (łac carcinoma) -> nowotwory wywodzące się z tkanki nabłonkowej pochodzenia ektodermalnego i endodermalnego, zazwyczaj nowotwory złośliwe – rak piersi, rak płuc, rak okrężnicy, rak wątroby
  • Mięsal (sarcoma) -> nowotwory wywodzące się np. z tkanki kostnej, chrzęstnej i mięśniowej pochodzenia mezenchymalnego np. rak kości
  • Glejak (glioma) -> nowotwory wywodzące się z komórek glejowych układu nerwowego, są łagodne i złośliwe (I stopień: wyściółczak, II stopień: skąpodrzewiak, III stopień: gwiaździak, IV stopień: rdzeniak) np. glejak mózgu
  • Chłoniak (lymphoma) -> nowotowry wywodzące się z układu chłonnego, wszystkie złośliwe, występują w formie nowotworów litych np. chłoniak Burkitta, chłoniak Hodgkinsa
  • Białaczka (leukemia) -> nowotwory wywodzące się z układu chłonnego przebiegające z zajęciem
73
Q

Jak układ immunologiczny chroni nas przed procesem nowotworowym

A
  • Walczy z zakażeniami wirusowymi/bakteryjnymi które mogą powodować nowotowy (EBV, HPV, Helicobater pyroli)
  • Redukuje nasilenie i czas trwania procesu zapalenego mogącego promować karcynogenezę poprzez indukcję wzmożonej proliferacji i angiogenezy oraz stresu genotoksycznego w komórkach (stres wzmaga ekspresję ligandów dla receptorów NK -> szybsza eliminacja komórki)
  • Prowadzi nadzór immunologiczny – eliminacja zmienionych komórek, które uległy transformacji zanim się one uzłośliwią (po rozpoznaniu nowotworowych antygenów TAA)
74
Q

Udział zapalenia w karcynogenezie

A

Wpływ zapalenia na inicjację nowotworu
o Zapalenie indukuje metanogenezę
o ROS i RNI produkowane przez kom zapalne zwiększają częstość mutacji w komórek sąsiednich
o ROS i RNI hamują aktywność enzymów naprawiających uszkodzenia DNA
o Cytokiny zapalne zwiększają produkcję ROS/RNI w kom przedrakowych
o Cytokiny zapalne indukują zmiany epigenetyczne -> modyfikacja ekspresji genów
• Wpływ zapalenia na promocję nowotworu
o Cytokiny prozaplane (IL-1, IL6, TNFa) aktywują czynniki transkrypcyjne
NF-κβ, STAT3 w komórkach przedrakowych, które aktywują geny odpowiedzialne za przeżycie (np. białka antyapoptotyczne), proliferację i wzrost (np. cykliny), angiogenezę (np. VEGF, angiopoetyna) i inwazję nowotworu (proteazy)

75
Q

Rodzaj antygenów nowotworowych rozpoznawanych przez limfocyty T

A

• Antygeny związane z nowotworem (TAA tumor-associated antigenes)

76
Q

Jak nowotwór ucieka układowi immunologicznemu

A
  • Poprzez ciągłe modyfikacje antygenów TAA (ogromna heterogenność, zredukowana immunogenność( -> utrudnione rozpoznawanie i eliminacja
  • Poprzez modulację ekspresji MHC -> utrudnione rozpoznanie i eliminacja
  • Poprzez produkcję białek immunosupresyjnych
77
Q

Jak układ immunologiczny ułatwia rozwój nowotworu?

A

• Selekcja immunologiczna to poddawanie się komórek nowotworowych presji efektorowych mechanizmów immunologicznych, które nie prowadzą do całkowitego zniszczenia nowotworu
• Zjawiska sprzyjające rozwojowi nowotworu
o Uwalnianie Ag nowotworowych -> indukcja tolerancji immunologicznej
o Maskowanie, utrata antygenów nowotworowych -> unikanie rozpoznania
o Pojawanie się FasL na kom nowotworowych -> indukcja apoptozy limfocytów T
o Aktywacja limf Treg -> supresja odpowiedzi przeciwnowotworowej
o Aktywność kompleksów TAA-Ab (neutralizacja Abs) -> blokowanie ADCC
o Aktywność Ab antyidiotypowych wobec idiotypów TCR czy BCR swoistych wobec antygenów nowotworowych -> blokowanie wiązania Ag nowotoworowych

78
Q

Cząsteczki MHC

A
  • Dwa rodzaje polimorficznych genów MHC, nazywanych genami MHC klasy I i II kodują dwie grupy strukturalnie odmiennych ale homologicznych białek
  • Geny MHC są najbardziej polimorficznymi genami obecnymi w genomie
  • Geny MHC są ekspresjonowane kodominacyjnie u każdego osobnika -> optymalizacja różnorodności
79
Q

Zróżnicowanie MHC

A

• Polimorfizm MHC
o Istnienie w obrębie populacji wielu alleli tego samego genu -> to generuje heterozygotyczność
o Przyczyna odrzucania przeszczepów
o Różne MHC wiążą różne peptydy (heterozygoty uprzywilejowane)
o Różnice miedzy allotypami MHC dotyczące rozpoznawania aminokwasów wiązanych Ag i TCR
o Patogeny adaptują się do najbardziej powszechnych allotypów (rzadkie allele – zysk selekcyjny)
• Poligenowość MHC
o Występowanie u danego osobnika kilku różnych genów kodujących łańcuch alfa w MHC I oraz alfa i beta w MHC II
• Dywersyfikacja MHC
o Białka MHC kodowane przez różne allele wiążą różne motywy Ag -> mogą prezentować ogromną ilość różnych peptydów antygenowych
o Wiązanie są reszty boczne aa kotwiczących
o Ilość oraz jakość aa na łańcuchu pomiędzy resztami kotwiczącymi jest niezmienna

80
Q

Rodzaje przeszczepów 4

A
  • Autogeniczny (autologiczny) gdy przeszczepia się tkanki autologiczne
  • Izogeniczny (synergiczny) gdy przeszczepia się tkanki pomiędzy genetycznie identycznymi osobnikami tego samego gatunku
  • Allogeniczny – gdy przeszczepia się tkanki pomiędzy genetycznie odmiennymi osobnikami tego samego gatunku
  • Ksenogeniczny gdy przeszczepia się tkanki pomiędzy osobnikami różnych gatunków (problemy fizjologiczne, mikrobiologiczne, i imunologiczne)
81
Q

Odpowiedź układu odpornościowego biorcy na przeszczep

A

Faza indukowana odpowiedzi: dochodzi do prezentacji antygenów przeszczepu (allogenicznych) i ich rozpoznania przez limfocyty T biorcy
o Prezentacja bezpośrednia
o Prezentacja pośrednia
• Faza efektorowa odpowiedzi wiąże się z uruchomieniem mechanizmów odpowiedzi nieswoistej i swoistej na przeszczep

82
Q

Odpowiedź na przeszczep allogeniczny

A

Prezentacja bezpośrednia
o Prezentacja Ag allogenicznych (dawcy) / autologicznych (biorcy) przez APC dawcy (kluczowe do DC tzw. leukocyty pasażerskie)
o Rozpoznanie przez kom T nietkniętych MHC obecnych na allogenicznych APC -> możliwa dzięki podobieństwu struktury pomiędzy allogenicznym MHC a autologicznym MHC
o Prezentacja zachodzi z udziałem MHC I i MHC II (prezentacja krzyżowa)
o Odpowiedź alloreaktywnych limfocytów biorcy TCD8+ i TCD4+
o Odpowiedź T na obce MHC jest znacznie silniejsza aniżeli na inne Ag białkowe – tych alloreaktywnych T biorcy wobec obcych MHC jest do 1 000x więcej od tych przeciwzakaźnych

Prezentacja pośrednia
o Prezentacja Ag allogenicznych dawcy przez APC biorcy (kluczowe to DC)
o Prezentacja procesowanych cząsteczek MHC dawcy przez APC biorcy
o Prezentacja zachodzi przez APC biorcy z udziałem MHC II
o Odpowiedź alloreaktywnych limfocytów biorcy TCD4+

83
Q

• Autofagia (autofagocytoza)

A

proces kataboliczny polegający na trawieniu przez komórkę obumarłych lub uszkodzonych elementów jej struktury

84
Q

Dlaczego MHC dawcy mogą być bezpośrednio rozpoznawane przez wiele TCR biorcy
• Prezentacja bezpośrednia

A

o Rozpoznanie MHC wraz z peptydem dawcy zachodzi przez krzyżowo-reagujące TCR biorcy
o Wysoce polimorficzna natura MHC -> rożnice reszt aa w miejscu wiązania TCR -> aktywacja różnych klonów krzyżowo-reagujących T
o Dany rodzaj MHC dawcy może prezentować różne peptydy -> aktywacja różnych klonów krzyżowo-reagujących T przez jedną allogenną komórką APC
o Gęstość allogenicznych kompleksów MHC-peptyd na APC jest znacznie większa niż kompleksów MHC-autopeptyd na własnych APC -> możliwa aktywacja alloreatywnych T z TCR o niskim powinowactwie - więkxza pula aktywowanych T
o W odpowiedzi zazwyczaj uczestniczą alloreatywne T pamięci powstałe w następstwie reakcji na inne Ag (np. mikroorganizmów

85
Q

Mechanizmy efektorowe odrzucania przeszczepu allogenicznego

A
  • Odrzucanie nadostre
  • Odrzucanie ostre
  • Odrzucanie przewlekłe
86
Q

Odrzucanie nadostre

Mechanizmy efektorowe odrzucania przeszczepu allogenicznego

A
  • Rozwija się w kilka minut po przeszczepie -> niewydolność przeszczepu
  • Skutek reakcji istniejących Abs biorcy (IgM, IgG) rozpoznających Ags komórek śródbłonka dawcy np. MHC, ABO
  • Mechanizm: aktywacja dopełniacza, zapalenie neutrofilowe, wykrzepianie wewnątrznaczyniowe -> zatory -> martwica tkanek
  • Obecnie bardzo rzadkie
87
Q

Ostre odrzucanie przeszczepu

Mechanizmy efektorowe odrzucania przeszczepu allogenicznego

A
  • Rozwija się w ciągu kilku dni do kilku miesięcy
  • 2 formy morfologiczne: komórkowa (zależna od alloreaktywnych T) i humoralna (zależna od B i alloreaktywnych przeciwciał)
  • Mechanizm: zapalenie naczyniowe i śródmiąższowe -> limfocyty TCD8+ niszczą przeszczep i aktywują inne komórki zapalne -> zatory -> martwica tkanek
88
Q

Przewlekłe odrzucanie przeszczepu

Mechanizmy efektorowe odrzucania przeszczepu allogenicznego

A
  • Rozwijają się w ciągu kilku miesięcy-lat
  • Czynniki immunologiczne (zakażenia, toksyczność immunosupresji) + nieimmunologiczne (np. wiek biorcy)
  • Mechanizm : limf TCD4+ niszczą przeszczep na drodze chronicznej reakcji DTH -> chroniczne zapalenie -> przerost mięśni gładkich naczyń -> arterioskleroza -> ograniczony napływ krwi do parenchymy przeszczepianego narządu -> włóknienie
89
Q

Leki immunosupresyjne

A

• Glikokortykosteroidy -> hamowanie procesu zapalnego towarzyszącego odrzuceniu przeszczepu
o Hamują syntezę prozapalanych cytokin IL6
o Hamują syntezę prostaglandyn i leukotrienów
o Indukują apoptozę
• Cyklosporyny (inhibitor kalcyneuryny) -> blokowanie transdukcji sygnału z TCR -> hamowanie produkcji cytokin przez limf T (Il2, 4, 5, GM-CSF, IFNγ, TNFα) hamując ich aktywację i proliferację, hamowanie limfocytów B i wytwarzanie Abs
• Azatiopryna (inhibitor syntezy DNA) -> działanie antyproliferacyjne poprzez zaburzenie syntezy DNA