Bioetyka Flashcards

1
Q

bioetyka

A
  • to interdyscyplinarna dziedzina wiedzy teoretycznej i praktycznej wynikająca z refleksji nad etycznym wymiarem działań z zakresu biologii i medycyny
  • to systematyczne studium aspektów (wymiarów) moralnych
  • to krytyczne badanie moralnych aspektów podejmowanych decyzji odnoszących się do zdrowia i życia ludzkiego oraz implikujących nauki biologiczne
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Van Rensselaer Potter (1911-2001)

A
  • wprowadził termin „bioetyka” aby opisać nową filozofię integrującą biologię, ekologię, medycynę i wartości ludzkie
  • bioetyka jako nowa dyscyplina, która łączy w sobie wiedzę biologiczną z wiedzą o systemach ludzkich
  • rodzaje bioetyki
    > etyka ziemi
    > etyka przyrody
    > etyka populacji - ludzi
    > etyka wykorzystywania zasobów naturalnych
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

ujęcia bioetyki [3]

A
  1. Ujęcie wąskie -> bioetyka zielona (etyka środowiskowa, etyka ekologiczna)
  2. Ujęcie klasyczne –> bioetyka = etyka lekarska + etyka badań naukowych w biomedycynie + etyka środowiskowa
  3. Ujęcie standardowe –> bioetyka(tzw. bioetyka czerwona, bioetyka regulatywna) = etyka profesji lekarzy, naukowców + etyka biomedycyny + etyka badań naukowych
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

etyka

A
  • to dział filozofii zajmujący się badaniem moralności i tworzeniem systemów myślowych, z których można wyprowadzać zasady moralne
  • cel - dochodzenie do źródeł powstawania moralności i zasad, jakie są efekty występowania moralności lub jej braku
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

3 ujęcia etyki w filozofii

A
  1. eudajmonistyczne (istotą dobra jest szczęściodajność czynu)
  2. deonotomiczne (to jest dobre co jest zgodne z nakazem moralnego prawodawcy)
  3. personalistyczne (dobro moralne polega na afirmacji godności osoby)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Współczesne teorie etyczne

A

teorie nienormatywne

  • etyka deskryptywna (opisowa) - opisuje systemy etyczne w różnych okresach historycznych i różnych społecznościach
  • metaetyka - bada poprawność uzasadnienia i budowy struktur etyki normatywnej

etyka normatywna - nauka moralności

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

rodzaje etyki ze względu na zakres obowiązywania norm moralnych [2]

A
  1. teorie obiektywistyczne – zakładają one, że normy etyczne mają charakter uniwersalny i można je wywieść z ogólnych założeń, a następnie zastosować do wszystkich ludzi.
  2. teorie subiektywistyczne – zakładają one, że normy etyczne są wytworem poszczególnych ludzi
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

rodzaje etyki ze względu na źródło pochodzenia norm moralnych [3]

A
  1. naturalizm – systemy takie próbują wywodzić normy moralne z nauk przyrodniczych i ew. społecznych.
  2. antynaturalizm – systemy takie starają się dowodzić, że normy moralne muszą pochodzić z “góry”
  3. emotywizm – systemy te traktują nakazy moralne jako wyraz i przedłużenie ludzkich emocji
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

rodzaje etyki ze względu na ocenę zachowań ludzi [3]

A
  1. motywizm - zakłada , że o moralnej ocenie danego czynu decyduje przede wszystkim motyw
  2. efektywizm - zakłada, że o moralnej ocenie danego czynu decyduje wyłącznie jego efekt
  3. nominalizm - traktuje dobro i zło jako niedefiniowalne pojęcia pierwotne
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

teorie kooperacji i altruizmu [4]

A
  • manipulacji
  • korzyści indywidualnej
  • wzajemności
  • doboru krewniaczego
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

rodzaje bioetyki w ujęciu działań ludzkich polegających na ingerencji [6]

A
  1. etyka kliniczna
  2. etyka medyczna
  3. etyka lekarska
  4. etyka badań naukowych
  5. etyka człowieka
  6. etyka zwierząt
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

nadużycia nauki

A
  • badania - wykorzystanie do nieetycznych celów, służące nieetycznym celom
  • projekt Manhattan - bomba jądrowa, test Trinity
  • eksperymenty na ludziach w hitlerowskich obozach koncentracyjnych
  • tajna jednostka wojskowa cesarskiej armii japońskiej - program badań i rozwoju broni biologicznej i chemicznej
  • Antonii Egas Miniz - nagroda Nobla za lobotomię w leczeniu psychiatrycznym
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

dekalog norymberski

A
  • pierwsza próba międzynarodowej regulacji etycznej i prawnej
  • określa zasady działań eksperymentów na ludziach
  • osoba uczestnicząca musi być wolna i wyrazić świadomą zgodę na udział
  • wyniki powinny przynieść owocne wyniki dla dobra społeczeństwa
  • eksperyment musi mieć uzasadnienie naukowe i być poprzedzony innymi badaniami uzasadniającymi badania na człowieku
  • eksperyment powinien być tak przygotowany aby uniknąć niepotrzebnego cierpienia fizycznego, psychicznego i innych szkód
  • nie wolno przeprowadzać eksperymetów i kedy z założenia wiadomo, że doprowadzi on do śmierci lub kalectwa badanego
  • ryzyko eksperymentu nie może przeważać nad problemem
  • eksperymenty muszą być przeprowadzane przez wysoko wykwalifikowanych naukowców
  • osoba uczestnicząca w eksperymencie może go przerwać lub zakończyć w wybranym przez niego momencie
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

3 okresy rewolucyjnych przemian etyki lekarskiej

A
  1. okres hipokratyczny
    - przysięga hipokratesa (najważniejsze normy moralne profesji, normy etykietalne lekarzy),
    - lekarze przedsiębiorcy (tylko stać na to bogatych)
  2. rewolucja kodeksowa
    - John Gregory - opisywał jak powinna oglądać profesja lekarza
    - Thomas Percival - kodeks, budowanie instytucji współczesnej medycyny klinicznej w oparciu o naukowe wzorce, opieka nad chorym
    - deontologia - zbiór przepisów wyznaczający lekarzom przepisy i prawa
  3. rewolucja bioetyczna - zakończenie II wojny światowej - dziś
    - proces integracji medycyny w jedną funkcjonalną całość z instytucjami ubezpieczyciela i planisty systemu świadczeń zdrowotnych oraz z nadrzędnym wobec tej całości otoczeniem społeczno-kulturalnym i politycznym
    - zerwanie z tradycją hipokratyczną i deontologią w etyce lekarskiej
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

rewolucja bioetyczna

A
  • wzrost nakładu na badania naukowe w USA
  • dekada konferencji lata 60te - kontrola przyrostu naturalnego, badania genetyczne, jakość ludzkiego trwania, wspomagana reprodukcja, sterylizacja, banki spermy, zanieczyszczenia środowiska
  • publikacja Beechera - etyka i badania kliniczne
  • Narodowa Komisja dla Ochrony Osób w w badaniach Biomedycznych i Behawioralnych - raport z Belmont
  • nowa medycyna - dylematy społeczne, angażuje filozofów, prawników, ekonomistów i planistow, integracja medycyny z instytucją zarządzającą finansami, ubezpieczycielem, planistą świadczeń zdrowotnych
  • ujęcie klasyczne: etyka lekarska + etyka badań naukowych w biomedycynie + etyka środowiskowa -> bioetyka
  • ujęcie standardowe: etyka lekarska + etyka pielęgniarska + etyka farmaceutyczna -> bioetyka
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Deklaracja Helsińska Światowego Stowarzyszenia Lekarza

A
  • etyczne zasady prowadzenia badań medycznych z udziałem ludzi
  • podstawa do formułowania międzynarodowych reguł postępowania w trakcie badań medycznych z udziałem ludzi
  • lekarz zobowiązany jest do przestrzegania zasady “zdrowie mojego pacjenta będzie moją główną troską”, “lekarz udzielając pacjentowi pomocy medycznej winien działać w jego najlepszym interesie”
  • obowiązkiem lekarza jest promocja i ochrona zdrowia, dobrostanu i praw pacjentów
  • postęp medyczny jest oparty na badaniach naukowych, które w końcowych etapach muszą obejmować badania prowadzone z udziałem ludzi
  • celem badań medycznych prowadzonych z udziałem ludzi jest zrozumienie przyczyn, rozwoju i skutków chorób oraz doskonalenie interwencji profilaktycznych, diagnostycznych i leczniczych
  • badania medyczne podlegają normom etycznym, które promują i zapewniają poszanowanie każdemu uczestnikowi badania oraz stoją na straży ich zdrowia i praw
  • badania mogą być prowadzone gdy znaczenie celu badania przeważa nad nieodłącznymi ryzykami i obciążeniami dla uczestników badania
  • każde badanie musi być poprzedzone oceną przewidywalnych ryzyk i obciążeń dla uczestników w porównaniu z możliwymi do przewidzenia korzyściami dla nich lub dla ogółu, których dotyczy badany problem
  • należy zminimalizować ryzyko do minimum
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Europejska Konwencja Bioetyczna 1997

A
  • zgoda na interwencję medyczną
  • prywatność i prawo do informacji
  • ochrona genomu ludzkiego
  • badania naukowe
  • pobieranie narządów i tkanek od żywych dawców
  • zakaz osiągania zysków z wykorzystaniem części ciała ludzkiego
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

zasady prawidłowego prowadzenia badań klinicznych - Good Clinical Practise

A

dokument omawiający prawidłowe prowadzenie badań klinicznych

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

kodeks lekarski

A
  • zbiór zasad etyczno-deontologicznych polskiego lekarza 1977
  • rozbudowany, niespójny, chaotyczny dokument o mieszanych przepisach
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

cele naukowe biologa [2]

A
  1. cele epistemiczne - nauka czysta (podstawowa), pozyskiwanie wiedzy trafnej, poszukiwanie prawdy obiektywnej
  2. cele praktyczne - nauka stosowana (użyteczna), pozyskiwanie wiedzy odpowiadającej konkretnym ludzkim potrzebom
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

zagadnienia etyczne biologa

A
  1. społeczna akceptowalność celów badań
  2. wpływ metodologii badań na dobro, prawa oraz uczciwe traktowanie obiektów badań
  3. rozległe konsekwencje badań i ich zastosowań dla społeczeństwa przyszłych pokoleń i biosfery
  4. jakie badania są kontrowersyjne, które wyrządzą krzywdę, które są manipulowane, obiektywność badań, wybór obiektów badań, wybór metodologii
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

normy nauki Mertona - CUDOS [5]

A
  1. społeczność - wyniki badań są wiedzą publiczną, a danych nie powinno się trzymać w tajemnicy
  2. uniwersalizm - nauka nie rozróżnień ze względu na płeć, rasę, religię, stanowisko społeczne i akademickie, istotne jest waga obserwacji i racjonalność wniosków
  3. bezinteresowność - naukowiec nie może mieć żywotnych interesów w prowadzeniu badań
  4. oryginalność - badania mają wnosić coś nowego do nauki
  5. sceptycyzm - nakaz podejmowania prób obalenia każdego nowego twierdzenia
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

standardy postępowania etycznego w naukach biologicznych [3]

A
  1. uczciwość naukowa - ostrożność, prawdomówność, staranność, obiekrywność, kolegialność
  2. szacunek dla obiektów badań - ludzi i zwierząt
  3. powinności zawodowe - obowiązki edukacyjne, obowiązki wobec społeczeństwa, odpowiedzialność za żywotność swojej dziedziny, jej standardy zawodowe, wiarygodność, uczciwość naukowa
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

kodeks etyki Pracownika Naukowego

A
  1. sumienność - prezentowanie celów i intencje badań, przedstawianie metod i procedur badawczych, interpretacja wyników, przekazywanie informacji na temat zagrożeń, zastosowań, korzyści
  2. wiarygodność - prowadzenie badań, krytycyzm, skrupulatność, troska o szczególy,
  3. dobre praktyki badań naukowych - dot. postępowania w trakcie badań, procedur badawczych, prac autorskich
  4. nierzetelność w badaniach naukowych
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

normy nauki przemysłowej - zasady PLACE

A

antyetyczne wobec ideałów nauki akademickiej

  1. prawnie zastrzeżony - nie można dowiedzieć się jak przeprowadzono badania
  2. lokalny - przeprowadzone na potrzeby jednej konkretnej firmy
  3. autorytarny brak możliwości weryfikacji badań
  4. zlecony - zlecane przez firmy aby coś zrobić, aby uzyskać pieniądze
  5. ekspercki
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
26
Q

znaczenie bioetyki dla nauk biologicznych

A
  • problemy związane z przeprowadzaniem eksperymentu
  • standardy badań
  • naukowe badania wprowadzają nowsze standardy zrozumienia
  • dobrowolny udział w podejmowanych się projektach
  • komercyjność badań
  • związanie badań z polityką
  • jakich wyborów bioetycznych dokonujemy z perspektywy obecnej wiedzy
  • każda dziedzina, która się rozwija siłą rzeczy stajesię coraz bardziej etyczna
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
27
Q

rosnąca dewastacja świata przyrody skutkuje…

A

kryzysem ekologicznym

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
28
Q

działania zapobiegające kryzysowi ekologicznemu można podzielić na [5]

A
  1. techniczne i technologiczne
  2. ekonomiczne
  3. prawne
  4. przyrodnicze
  5. zmiany podstaw
29
Q

humanizm ekologiczny

A

filozoficzny nurt ekologiczny zajmujący się nurtami pokazującymi jak zmieniać świadomość zachowania - wyróżnia się w nich

  • myśl filozoficzno-etyczna
  • ekopedagogika
  • ekoestetyka
  • ekopsychologia
30
Q

refleksja aksjologiczna

A

próbuje ukazać, uzasadnić, wypracować hierarchię wartości w relacjach człowiek-przyroda. Opracowanie tych zasad stanowi podstawę etyki środowiskowej.

31
Q

etyka ekologiczna zajmuje się

A
  • wypracowaniem zdolności ujmowania problemów ekologicznych w kategoriach moralnych
  • tworzeniem zbioru zasad, które mogłyby kierować naszym postępowaniem wobec środowiska naturalnego
  • każda koncepcja etyczna która mogłaby wskazać właściwy sposób traktowania środowiska naturalnego
32
Q

etyka ekologiczna - główne nurty

A
  1. etyka skierowana na człowieka - etyka antropocentryczna
  2. etyka skierowana na zwierzęta - etyka ochrony zwierząt
  3. etyka poszanowania życia - etyka biocentryczna
  4. etyka holizmu ekologicznego - etyka wspólnot
33
Q

etyka antopocentryczna

A
  • etyka skierowana na człowieka
  • szacowanie konsekwencji rozmaitych opcji i ich wpływu na los człowieka
  • rozpatrywanie interesów ludzi
  • tylko ludzie mają status moralny
34
Q

etyka ochrony zwierząt

A
  • wszystkie zwierzęta mają status moralny
  • to co stanie się z gatunkami zależy od poszanowania poszczególnych osobników
  • status moralny zwierząt nie musi być jednakowy
35
Q

holizm ekologiczny - etyka wspólnot

A
  • pojedyncze zwierzęta, rośliny, skały nie mają statusu moralnego, liczą się tylko w tej mierze, w jakiej przyczyniają się do utrzymania znaczącej całości do jakiej należą
  • status moralny mają biosfera i ekosystemy
  • chronimy cały ekosystem
36
Q

ekologia głęboka

A
  • występując w imieniu i na rzecz wszystkich form życia, poszukuje lepszych postaci
  • boczny nurt holizmu ekologicznego
  • istotą jest zasadnicza zmiana stylu życia, uzyskanie specyficznej świadomości i postępowania według nowej filozofii życia
  • celem jest zmiana świadomości i sposobu myślenia o przyrodzie i dostrzeżenie łączących nas z nią związków
37
Q

wyznaczniki statusu moralnego

A
piękno
harmonia
użyteczność
integralność
naturalność
złożoność
38
Q

Cele GMO

A
  • polepszenie lub wprowadzenie nowych wartości odżywczych
  • poprawienie oporności na szkodniki i choroby (na początku szczególnie roślin)
  • zwiększenie tolerancji na herbicydy
  • produkcja leków
  • produkcja innych substancji o znaczeniu farmaceutycznym
  • cele naukowe
39
Q

GMO – różnice w stosunku do tradycyjnej hodowli

A
  • precyzja - dokładnie wybrane geny zamiast tysięcy niepożądanych
  • zakres – możliwe geny od mikroorganizmów, roślin, zwierząt
40
Q

Analiza etyczna

A

• pomoc w procesie podejmowania decyzji etycznych
• zbiór zasad respektowana dla odpowiedniej grupy podmiotów
o pomyślność
o autonomia (niezależność)
o sprawiedliwość
• lista podmiotów posiadających interesy

41
Q

Uprawy GMO a konsumenci

A
•	bezpieczeństwo żywności: 
o	toksyczność; 
o	skutki uboczne (alergenność, odporność na antybiotyki, inne);
o	zasadnicza równoważność; 
o	pasze dla zwierząt
•	demokratyczny wybór
•	wolny handel
•	zasadnicza równoważność: „składniki będące rezultatem modyfikacji genetycznych będą takie same lub zasadniczo równoważne substancjom zwykle zawartym w żywności”-
42
Q

Uprawy GMO a rolnicy

A

• dochód i warunki pracy – opłacalność
• niezależność – wobec gospodarowania
o kontrakty z firmami biotechnologicznymi
o możliwość koegzystencji
• uczciwe prawo handlowe i praktyki rynkowe
o odszkodowania za kontaminację
o osiąganie progów 0,1 i 0,9%

43
Q

Zagadnienia etyczne związane z GMO

A
  • bezpieczeństwo żywnościowe czyli prawo do żywności
  • bezpieczeństwo dla konsumentów
  • odpowiedzialna sprzedaż (oznakowanie, wolny wybór)
  • dostępność dla potrzebujących (prawo do spokoju społecznego)
  • bezpieczeństwo dla środowiska
44
Q

6 zalet i wad GMO

A
  • nowość i siła stosowanych technik
  • zakres umożliwionych przez modyfikacje genetyczne międzygatunkowych transferów genetycznych
  • potencjalne nieodwracalny charakter niektórych zmian w środowisku i w łańcuchu pokarmowym
  • szybkość z jaką modyfikacje stają się możliwe i zostają włączone do praktyki rolniczej (korzyści ekonomiczne)
  • umożliwiona przez nie pełna kontrola rolniczych aspektów uprawy roślin
  • rozległa kontrola naukowa i ekonomiczna technologii modyfikacji genetycznych ustanowiona przez duże globalne firmy
45
Q

Czynniki które należy przeanalizować przed wprowadzeniem GMO

A
  • występowanie specyficznych warunków klimatycznych
  • obecność dzikich krewnych rośliny uprawnej
  • dostępność wody do nawadniania
  • poziom obecnej infrastruktury
  • stopień stosowania komercyjnych pestycydów i nawozów
  • wielkość sprzedaży produkcji rolnej
  • wielkość sprzedaży produkcji rolnej na eksport
  • dostęp do rynków eksportowych
  • efekty konkurencji ze strony produktów rolnych z krajów rozwiniętych
  • charakter przepisów regulujących biotechnologię
46
Q

Problemy etyczne GMO

A
  • opłacalność
  • wolność gospodarowania
  • prawo sprawiedliwego handlu dla rolników
  • bezpieczeństwo i wybór konsumentów
  • wpływ na bioróżnorodność
47
Q

GMO w medycynie

A
  • insulina
  • leki przeciwzakrzepowe (antytrombina – ludzki enzym – czynnik krzepliwości krwi)
  • antytrypsyna – stosowanej w leczeniu rozedmy płuc, erytropoetyna, laktoferyna – leczenie anemii
  • interleukina, czynnik IGF1, ludzki hormon wzrostu
  • przeciwciała i szczepionki
  • pierwszy przeszczep wątroby transgenicznej
48
Q

Klasyczna definicja śmierci:

A

kryterium krążeniowe – nieodwracalne zaprzestanie czynności układu krążenia.

49
Q

Zagadnienie śmierci mózgu:

A
•	śmierć pnia mózgu: 
o	śródmózgowie, most, rdzeń
o	siateczkowy układ stymulujący
•	śmierć kory mózgu: 
o	poznawanie
o	ruchy dowolne
o	odczuwanie
•	śmierć całego mózgu: 
o	półkule mózgowe i pień mózgu
o	zmiany rozsiane
50
Q

Świadomość

A

prawdopodobnie zjawisko to stwarzane jest przez jednocześnie różne części mózgu, nie jest to do końca poznane

51
Q

Definicja śmierci

A

• nieodwracalne ustanie czynności mózgu, samodzielnych czynności krążenia, oddychania, jest to proces

52
Q

śmierć kliniczna

A

utrata przytomności, krążenia, oddychania, zanik odruchów

53
Q

śmierć biologiczna

A

ustanie procesów życiowych we wszystkich komórkach (problem - możliwe powstrzymanie poprzez sztuczne serce, respirator, nawadnianie organizmu, kiedy nie ma innej wyniszczającej choroby)

54
Q

śmierć mózgowa

A

ustanie śmierci całego mózgu, brak wszystkich funkcji mózgu stwierdzony przy pomocy testów

55
Q

śmierć pnia mózgu

A

zanik czynności pnia mózgu

56
Q

Kryterium śmierci mózgu - śmierć korowa

A

nieodwracalne utrata funkcji korowych oznacza utratę świadomości, najważniejszych czynności ludzkiego życia, kryterium nie wdrożone

57
Q

fakt śmierci mózgowej potwierdza:

A

o brak reakcji na bodźce
o brak samoistnego lub będącego reakcją na bodźcu ruchu mięśni
o nieobecność samoistnego oddychania
o brak odruchów pnia mózgu i głębokich odruchów ścięgnistych

58
Q

dla upewnienia się, że stwierdzony stan śmierci mózgowej ma charakter trwały

A

wykonanie badań elektroencefalograficznych (EEG) oraz powtórne przeprowadzenie wszystkich testów po upływie 24 h. Hipotermia i zatrucie środkami odurzającymi uchylają ważność przedstawionych kryteriów

59
Q

Rozpoznanie śmierci mózgu składa się z 2 etapów

A

• Etap I - wysunięcia podejrzenia śmierci pnia mózgu
o należy stwierdzić że:
 chory jest w śpiączce;
 nie ma własnego oddechu (jest sztucznie wentylowany);
 rozpoznano przyczynę śpiączki (należy ustalić, co spowodowało uszkodzenie mózgu);
 wykazano strukturalne uszkodzenie mózgu oraz to, że uszkodzenie to jest nieodwracalne i wyczerpano wszystkie możliwości terapeutyczne;
• etap II - postępowanie diagnostyczne jest bardzo szczegółowe. Obejmuje ono 2-krotne wykonanie 3 godzinnych badań stwierdzających:
o nieobecność odruchów pionowych
o bezdech (brak reaktywności układu oddechowego)
o brak reakcji źrenic na światło
o brak odruchu rogówkowego
o brak ruchu gałek ocznych spontanicznych;
o brak reakcji na ból;
o brak odruchów wymiotnych i kaszlowych;
o brak odruchu oczno-mózgowego;

60
Q

Śmierć mózgowa – dylematy etyczne

A
  • adekwatność nowego kryterium
  • względność ustaleń momentu śmierci
  • definicja użytkowa – zapotrzebowanie na organy do przeszczepu
  • niejednolite stany medyczne w różnych krajach
61
Q

Eutanacja

A

• świadome pozbawienie życia osoby nieuleczalnie chorej (uśmiercanie chorego, skrócenie cierpień osoby długotrwale doświadczającej niemożliwego do ustąpienia bólu) i cierpiącej, na jego lub najbliższej rodziny żądanie

62
Q

Eutanazja – kategorie

A

• eutanazja dobrowolna
• eutanazja niedobrowolna
• eutanazja wbrew woli
• czynna – działanie powodujące śmierć np. iniekcja trucizny
• bierna – niepodejmowanie czynności mogących zapobiec śmierci np. zaprzestanie leczenia
o środki zwyczajne (proporcjonalne) - terapie, metody leczenia, zabiegi, których zdobycie bądź przeprowadzenie jest współmierne do zamierzonego celu, bez nadmiernych kosztów, które dają rozsądną nadzieję na uzyskanie efektu leczniczego
 np. nawadnianie, odżywianie pacjenta
o środki nadzwyczajne (nieproporcjonalne) - terapie, metody leczenia, zabiegi, których zdobycie bądź przeprowadzenie wiąże się z trudnościami, wysokimi nakładami i cierpieniem pacjenta i które nie dają rozsądnej nadziei na uzyskanie efektu leczniczego
 np. kolejne operacje pacjenta

63
Q

Modele etycznego i prawnego opracowania zjawiska eutanazji

A

• klasyczny oparty na pojęciu zabójstwa z litości
o zalety
 jasno stawia je jako zjawisko społecznie niepożądane a prawo karne ją napiętnuje
o wady
 niewiele wypadków eutanazji będzie zgłaszanych
 państwo nie będzie miało żadnej kontroli nad eutanazją
• holenderski oparty na podjęciu prawa do kontrolowania własnego ciała i momentu śmierci
o zalety
 eutanazja zakazana ale prawnie traktowana jako specjalna kategoria czynu,
 sprawca zgłaszając się do komisji, unika śledztwa;
 kontrola państwa nad problemem;
 kontrola standardów, które wykluczają niepożądane zachowania
o wady
 równia pochyła: zachęta do rozszerzania regulacji - tolerancji na osoby z depresją oraz dzieci

64
Q

Zasady opieki paliatywnej opierają się o zasady podstawowej opieki

A
  • godziwe warunki chorowania i umierania
  • uwaga personelu zindywidualizowana i ukierunkowana na konkretne potrzeby
  • higiena osobista
  • uśmierzanie bólu, niewydolności oddechowej i nudności
  • uciszanie głodu i pragnienia
  • zindywidualizowane potrzeby
65
Q

opieka paliatywna (osłonowa) jest

A

całościową czynna opieką nad chorymi, u których choroba nie poddaje się skutecznemu leczeniu przyczynowemu
• charakteryzuje się
o uśmierzaniem bólu i kontrolowanie fizycznych objawów choroby, czy też umierania
o zaspokajanie potrzeb cielesnych, histologicznych, społecznych i duchowych
o poszanowanie autonomii decyzyjnej pacjenta
o obejmuje nie tylko chorego, ale i całe jego otoczenie

66
Q

Etyczne zasady medycyny paliatywnej

A

• reguły dające moralną sankcję niepodejmowania lub przerwania leczenia:
o szacunek dla autonomii pacjenta – pacjent ma prawo do powiedzenia „nie” w stosunku do prowadzenia leczenia
o proporcjonalność środków leczenia
o medyczna daremność leczenia
• reguły dające moralną sankcję właściwej opiece paliatywnej:
o opieka podstawowa;
o podwójny skutek;
o towarzyszenie choremu

67
Q

Zasada medycznej daremności leczenia

A
  • lekarz ma moralny i prawny obowiązek niepodejmowania lub zaprzestania terapii medycyny daremnej.
  • Decyzja o niepodejmowaniu i zaprzestaniu terapii należy do lekarza i wynika z oceny szans leczniczych procedury.
  • Koszty terapii nigdy nie mogą być parametrem uznania jej za daremną
68
Q

Terapie uporczywe

A
  • uporczywa = nieuzasadniona = nieproporcjonalna = nieefektywna
  • forma aktywności medycznej stosowana w sytuacji kiedy proces chorobowy osiągnął punkt, w którym proponowana interwencja lecznicza przestaje służyć dobru pacjenta
69
Q

Sedacja terminalna (uspokojenie przedśmiertelne)

A
  • sedacja – leczenie przeciwbólowe odbierające świadomość i skracające życie jako uboczny efekt
  • sedacja terminalna – sedacja zazwyczaj nieodwracalna, głęboka (rozległa) zmierzająca do zniesienia świadomości. W medycynie paliatywnej przeprowadzana łącznie z odstawieniem nawadniania i odżywiania i często kojarzona z lekami przeciwbólowymi, także opiatami.