Bioetyka Flashcards
bioetyka
- to interdyscyplinarna dziedzina wiedzy teoretycznej i praktycznej wynikająca z refleksji nad etycznym wymiarem działań z zakresu biologii i medycyny
- to systematyczne studium aspektów (wymiarów) moralnych
- to krytyczne badanie moralnych aspektów podejmowanych decyzji odnoszących się do zdrowia i życia ludzkiego oraz implikujących nauki biologiczne
Van Rensselaer Potter (1911-2001)
- wprowadził termin „bioetyka” aby opisać nową filozofię integrującą biologię, ekologię, medycynę i wartości ludzkie
- bioetyka jako nowa dyscyplina, która łączy w sobie wiedzę biologiczną z wiedzą o systemach ludzkich
- rodzaje bioetyki
> etyka ziemi
> etyka przyrody
> etyka populacji - ludzi
> etyka wykorzystywania zasobów naturalnych
ujęcia bioetyki [3]
- Ujęcie wąskie -> bioetyka zielona (etyka środowiskowa, etyka ekologiczna)
- Ujęcie klasyczne –> bioetyka = etyka lekarska + etyka badań naukowych w biomedycynie + etyka środowiskowa
- Ujęcie standardowe –> bioetyka(tzw. bioetyka czerwona, bioetyka regulatywna) = etyka profesji lekarzy, naukowców + etyka biomedycyny + etyka badań naukowych
etyka
- to dział filozofii zajmujący się badaniem moralności i tworzeniem systemów myślowych, z których można wyprowadzać zasady moralne
- cel - dochodzenie do źródeł powstawania moralności i zasad, jakie są efekty występowania moralności lub jej braku
3 ujęcia etyki w filozofii
- eudajmonistyczne (istotą dobra jest szczęściodajność czynu)
- deonotomiczne (to jest dobre co jest zgodne z nakazem moralnego prawodawcy)
- personalistyczne (dobro moralne polega na afirmacji godności osoby)
Współczesne teorie etyczne
teorie nienormatywne
- etyka deskryptywna (opisowa) - opisuje systemy etyczne w różnych okresach historycznych i różnych społecznościach
- metaetyka - bada poprawność uzasadnienia i budowy struktur etyki normatywnej
etyka normatywna - nauka moralności
rodzaje etyki ze względu na zakres obowiązywania norm moralnych [2]
- teorie obiektywistyczne – zakładają one, że normy etyczne mają charakter uniwersalny i można je wywieść z ogólnych założeń, a następnie zastosować do wszystkich ludzi.
- teorie subiektywistyczne – zakładają one, że normy etyczne są wytworem poszczególnych ludzi
rodzaje etyki ze względu na źródło pochodzenia norm moralnych [3]
- naturalizm – systemy takie próbują wywodzić normy moralne z nauk przyrodniczych i ew. społecznych.
- antynaturalizm – systemy takie starają się dowodzić, że normy moralne muszą pochodzić z “góry”
- emotywizm – systemy te traktują nakazy moralne jako wyraz i przedłużenie ludzkich emocji
rodzaje etyki ze względu na ocenę zachowań ludzi [3]
- motywizm - zakłada , że o moralnej ocenie danego czynu decyduje przede wszystkim motyw
- efektywizm - zakłada, że o moralnej ocenie danego czynu decyduje wyłącznie jego efekt
- nominalizm - traktuje dobro i zło jako niedefiniowalne pojęcia pierwotne
teorie kooperacji i altruizmu [4]
- manipulacji
- korzyści indywidualnej
- wzajemności
- doboru krewniaczego
rodzaje bioetyki w ujęciu działań ludzkich polegających na ingerencji [6]
- etyka kliniczna
- etyka medyczna
- etyka lekarska
- etyka badań naukowych
- etyka człowieka
- etyka zwierząt
nadużycia nauki
- badania - wykorzystanie do nieetycznych celów, służące nieetycznym celom
- projekt Manhattan - bomba jądrowa, test Trinity
- eksperymenty na ludziach w hitlerowskich obozach koncentracyjnych
- tajna jednostka wojskowa cesarskiej armii japońskiej - program badań i rozwoju broni biologicznej i chemicznej
- Antonii Egas Miniz - nagroda Nobla za lobotomię w leczeniu psychiatrycznym
dekalog norymberski
- pierwsza próba międzynarodowej regulacji etycznej i prawnej
- określa zasady działań eksperymentów na ludziach
- osoba uczestnicząca musi być wolna i wyrazić świadomą zgodę na udział
- wyniki powinny przynieść owocne wyniki dla dobra społeczeństwa
- eksperyment musi mieć uzasadnienie naukowe i być poprzedzony innymi badaniami uzasadniającymi badania na człowieku
- eksperyment powinien być tak przygotowany aby uniknąć niepotrzebnego cierpienia fizycznego, psychicznego i innych szkód
- nie wolno przeprowadzać eksperymetów i kedy z założenia wiadomo, że doprowadzi on do śmierci lub kalectwa badanego
- ryzyko eksperymentu nie może przeważać nad problemem
- eksperymenty muszą być przeprowadzane przez wysoko wykwalifikowanych naukowców
- osoba uczestnicząca w eksperymencie może go przerwać lub zakończyć w wybranym przez niego momencie
3 okresy rewolucyjnych przemian etyki lekarskiej
- okres hipokratyczny
- przysięga hipokratesa (najważniejsze normy moralne profesji, normy etykietalne lekarzy),
- lekarze przedsiębiorcy (tylko stać na to bogatych) - rewolucja kodeksowa
- John Gregory - opisywał jak powinna oglądać profesja lekarza
- Thomas Percival - kodeks, budowanie instytucji współczesnej medycyny klinicznej w oparciu o naukowe wzorce, opieka nad chorym
- deontologia - zbiór przepisów wyznaczający lekarzom przepisy i prawa - rewolucja bioetyczna - zakończenie II wojny światowej - dziś
- proces integracji medycyny w jedną funkcjonalną całość z instytucjami ubezpieczyciela i planisty systemu świadczeń zdrowotnych oraz z nadrzędnym wobec tej całości otoczeniem społeczno-kulturalnym i politycznym
- zerwanie z tradycją hipokratyczną i deontologią w etyce lekarskiej
rewolucja bioetyczna
- wzrost nakładu na badania naukowe w USA
- dekada konferencji lata 60te - kontrola przyrostu naturalnego, badania genetyczne, jakość ludzkiego trwania, wspomagana reprodukcja, sterylizacja, banki spermy, zanieczyszczenia środowiska
- publikacja Beechera - etyka i badania kliniczne
- Narodowa Komisja dla Ochrony Osób w w badaniach Biomedycznych i Behawioralnych - raport z Belmont
- nowa medycyna - dylematy społeczne, angażuje filozofów, prawników, ekonomistów i planistow, integracja medycyny z instytucją zarządzającą finansami, ubezpieczycielem, planistą świadczeń zdrowotnych
- ujęcie klasyczne: etyka lekarska + etyka badań naukowych w biomedycynie + etyka środowiskowa -> bioetyka
- ujęcie standardowe: etyka lekarska + etyka pielęgniarska + etyka farmaceutyczna -> bioetyka
Deklaracja Helsińska Światowego Stowarzyszenia Lekarza
- etyczne zasady prowadzenia badań medycznych z udziałem ludzi
- podstawa do formułowania międzynarodowych reguł postępowania w trakcie badań medycznych z udziałem ludzi
- lekarz zobowiązany jest do przestrzegania zasady “zdrowie mojego pacjenta będzie moją główną troską”, “lekarz udzielając pacjentowi pomocy medycznej winien działać w jego najlepszym interesie”
- obowiązkiem lekarza jest promocja i ochrona zdrowia, dobrostanu i praw pacjentów
- postęp medyczny jest oparty na badaniach naukowych, które w końcowych etapach muszą obejmować badania prowadzone z udziałem ludzi
- celem badań medycznych prowadzonych z udziałem ludzi jest zrozumienie przyczyn, rozwoju i skutków chorób oraz doskonalenie interwencji profilaktycznych, diagnostycznych i leczniczych
- badania medyczne podlegają normom etycznym, które promują i zapewniają poszanowanie każdemu uczestnikowi badania oraz stoją na straży ich zdrowia i praw
- badania mogą być prowadzone gdy znaczenie celu badania przeważa nad nieodłącznymi ryzykami i obciążeniami dla uczestników badania
- każde badanie musi być poprzedzone oceną przewidywalnych ryzyk i obciążeń dla uczestników w porównaniu z możliwymi do przewidzenia korzyściami dla nich lub dla ogółu, których dotyczy badany problem
- należy zminimalizować ryzyko do minimum
Europejska Konwencja Bioetyczna 1997
- zgoda na interwencję medyczną
- prywatność i prawo do informacji
- ochrona genomu ludzkiego
- badania naukowe
- pobieranie narządów i tkanek od żywych dawców
- zakaz osiągania zysków z wykorzystaniem części ciała ludzkiego
zasady prawidłowego prowadzenia badań klinicznych - Good Clinical Practise
dokument omawiający prawidłowe prowadzenie badań klinicznych
kodeks lekarski
- zbiór zasad etyczno-deontologicznych polskiego lekarza 1977
- rozbudowany, niespójny, chaotyczny dokument o mieszanych przepisach
cele naukowe biologa [2]
- cele epistemiczne - nauka czysta (podstawowa), pozyskiwanie wiedzy trafnej, poszukiwanie prawdy obiektywnej
- cele praktyczne - nauka stosowana (użyteczna), pozyskiwanie wiedzy odpowiadającej konkretnym ludzkim potrzebom
zagadnienia etyczne biologa
- społeczna akceptowalność celów badań
- wpływ metodologii badań na dobro, prawa oraz uczciwe traktowanie obiektów badań
- rozległe konsekwencje badań i ich zastosowań dla społeczeństwa przyszłych pokoleń i biosfery
- jakie badania są kontrowersyjne, które wyrządzą krzywdę, które są manipulowane, obiektywność badań, wybór obiektów badań, wybór metodologii
normy nauki Mertona - CUDOS [5]
- społeczność - wyniki badań są wiedzą publiczną, a danych nie powinno się trzymać w tajemnicy
- uniwersalizm - nauka nie rozróżnień ze względu na płeć, rasę, religię, stanowisko społeczne i akademickie, istotne jest waga obserwacji i racjonalność wniosków
- bezinteresowność - naukowiec nie może mieć żywotnych interesów w prowadzeniu badań
- oryginalność - badania mają wnosić coś nowego do nauki
- sceptycyzm - nakaz podejmowania prób obalenia każdego nowego twierdzenia
standardy postępowania etycznego w naukach biologicznych [3]
- uczciwość naukowa - ostrożność, prawdomówność, staranność, obiekrywność, kolegialność
- szacunek dla obiektów badań - ludzi i zwierząt
- powinności zawodowe - obowiązki edukacyjne, obowiązki wobec społeczeństwa, odpowiedzialność za żywotność swojej dziedziny, jej standardy zawodowe, wiarygodność, uczciwość naukowa
kodeks etyki Pracownika Naukowego
- sumienność - prezentowanie celów i intencje badań, przedstawianie metod i procedur badawczych, interpretacja wyników, przekazywanie informacji na temat zagrożeń, zastosowań, korzyści
- wiarygodność - prowadzenie badań, krytycyzm, skrupulatność, troska o szczególy,
- dobre praktyki badań naukowych - dot. postępowania w trakcie badań, procedur badawczych, prac autorskich
- nierzetelność w badaniach naukowych
normy nauki przemysłowej - zasady PLACE
antyetyczne wobec ideałów nauki akademickiej
- prawnie zastrzeżony - nie można dowiedzieć się jak przeprowadzono badania
- lokalny - przeprowadzone na potrzeby jednej konkretnej firmy
- autorytarny brak możliwości weryfikacji badań
- zlecony - zlecane przez firmy aby coś zrobić, aby uzyskać pieniądze
- ekspercki
znaczenie bioetyki dla nauk biologicznych
- problemy związane z przeprowadzaniem eksperymentu
- standardy badań
- naukowe badania wprowadzają nowsze standardy zrozumienia
- dobrowolny udział w podejmowanych się projektach
- komercyjność badań
- związanie badań z polityką
- jakich wyborów bioetycznych dokonujemy z perspektywy obecnej wiedzy
- każda dziedzina, która się rozwija siłą rzeczy stajesię coraz bardziej etyczna
rosnąca dewastacja świata przyrody skutkuje…
kryzysem ekologicznym
działania zapobiegające kryzysowi ekologicznemu można podzielić na [5]
- techniczne i technologiczne
- ekonomiczne
- prawne
- przyrodnicze
- zmiany podstaw
humanizm ekologiczny
filozoficzny nurt ekologiczny zajmujący się nurtami pokazującymi jak zmieniać świadomość zachowania - wyróżnia się w nich
- myśl filozoficzno-etyczna
- ekopedagogika
- ekoestetyka
- ekopsychologia
refleksja aksjologiczna
próbuje ukazać, uzasadnić, wypracować hierarchię wartości w relacjach człowiek-przyroda. Opracowanie tych zasad stanowi podstawę etyki środowiskowej.
etyka ekologiczna zajmuje się
- wypracowaniem zdolności ujmowania problemów ekologicznych w kategoriach moralnych
- tworzeniem zbioru zasad, które mogłyby kierować naszym postępowaniem wobec środowiska naturalnego
- każda koncepcja etyczna która mogłaby wskazać właściwy sposób traktowania środowiska naturalnego
etyka ekologiczna - główne nurty
- etyka skierowana na człowieka - etyka antropocentryczna
- etyka skierowana na zwierzęta - etyka ochrony zwierząt
- etyka poszanowania życia - etyka biocentryczna
- etyka holizmu ekologicznego - etyka wspólnot
etyka antopocentryczna
- etyka skierowana na człowieka
- szacowanie konsekwencji rozmaitych opcji i ich wpływu na los człowieka
- rozpatrywanie interesów ludzi
- tylko ludzie mają status moralny
etyka ochrony zwierząt
- wszystkie zwierzęta mają status moralny
- to co stanie się z gatunkami zależy od poszanowania poszczególnych osobników
- status moralny zwierząt nie musi być jednakowy
holizm ekologiczny - etyka wspólnot
- pojedyncze zwierzęta, rośliny, skały nie mają statusu moralnego, liczą się tylko w tej mierze, w jakiej przyczyniają się do utrzymania znaczącej całości do jakiej należą
- status moralny mają biosfera i ekosystemy
- chronimy cały ekosystem
ekologia głęboka
- występując w imieniu i na rzecz wszystkich form życia, poszukuje lepszych postaci
- boczny nurt holizmu ekologicznego
- istotą jest zasadnicza zmiana stylu życia, uzyskanie specyficznej świadomości i postępowania według nowej filozofii życia
- celem jest zmiana świadomości i sposobu myślenia o przyrodzie i dostrzeżenie łączących nas z nią związków
wyznaczniki statusu moralnego
piękno harmonia użyteczność integralność naturalność złożoność
Cele GMO
- polepszenie lub wprowadzenie nowych wartości odżywczych
- poprawienie oporności na szkodniki i choroby (na początku szczególnie roślin)
- zwiększenie tolerancji na herbicydy
- produkcja leków
- produkcja innych substancji o znaczeniu farmaceutycznym
- cele naukowe
GMO – różnice w stosunku do tradycyjnej hodowli
- precyzja - dokładnie wybrane geny zamiast tysięcy niepożądanych
- zakres – możliwe geny od mikroorganizmów, roślin, zwierząt
Analiza etyczna
• pomoc w procesie podejmowania decyzji etycznych
• zbiór zasad respektowana dla odpowiedniej grupy podmiotów
o pomyślność
o autonomia (niezależność)
o sprawiedliwość
• lista podmiotów posiadających interesy
Uprawy GMO a konsumenci
• bezpieczeństwo żywności: o toksyczność; o skutki uboczne (alergenność, odporność na antybiotyki, inne); o zasadnicza równoważność; o pasze dla zwierząt • demokratyczny wybór • wolny handel • zasadnicza równoważność: „składniki będące rezultatem modyfikacji genetycznych będą takie same lub zasadniczo równoważne substancjom zwykle zawartym w żywności”-
Uprawy GMO a rolnicy
• dochód i warunki pracy – opłacalność
• niezależność – wobec gospodarowania
o kontrakty z firmami biotechnologicznymi
o możliwość koegzystencji
• uczciwe prawo handlowe i praktyki rynkowe
o odszkodowania za kontaminację
o osiąganie progów 0,1 i 0,9%
Zagadnienia etyczne związane z GMO
- bezpieczeństwo żywnościowe czyli prawo do żywności
- bezpieczeństwo dla konsumentów
- odpowiedzialna sprzedaż (oznakowanie, wolny wybór)
- dostępność dla potrzebujących (prawo do spokoju społecznego)
- bezpieczeństwo dla środowiska
6 zalet i wad GMO
- nowość i siła stosowanych technik
- zakres umożliwionych przez modyfikacje genetyczne międzygatunkowych transferów genetycznych
- potencjalne nieodwracalny charakter niektórych zmian w środowisku i w łańcuchu pokarmowym
- szybkość z jaką modyfikacje stają się możliwe i zostają włączone do praktyki rolniczej (korzyści ekonomiczne)
- umożliwiona przez nie pełna kontrola rolniczych aspektów uprawy roślin
- rozległa kontrola naukowa i ekonomiczna technologii modyfikacji genetycznych ustanowiona przez duże globalne firmy
Czynniki które należy przeanalizować przed wprowadzeniem GMO
- występowanie specyficznych warunków klimatycznych
- obecność dzikich krewnych rośliny uprawnej
- dostępność wody do nawadniania
- poziom obecnej infrastruktury
- stopień stosowania komercyjnych pestycydów i nawozów
- wielkość sprzedaży produkcji rolnej
- wielkość sprzedaży produkcji rolnej na eksport
- dostęp do rynków eksportowych
- efekty konkurencji ze strony produktów rolnych z krajów rozwiniętych
- charakter przepisów regulujących biotechnologię
Problemy etyczne GMO
- opłacalność
- wolność gospodarowania
- prawo sprawiedliwego handlu dla rolników
- bezpieczeństwo i wybór konsumentów
- wpływ na bioróżnorodność
GMO w medycynie
- insulina
- leki przeciwzakrzepowe (antytrombina – ludzki enzym – czynnik krzepliwości krwi)
- antytrypsyna – stosowanej w leczeniu rozedmy płuc, erytropoetyna, laktoferyna – leczenie anemii
- interleukina, czynnik IGF1, ludzki hormon wzrostu
- przeciwciała i szczepionki
- pierwszy przeszczep wątroby transgenicznej
Klasyczna definicja śmierci:
kryterium krążeniowe – nieodwracalne zaprzestanie czynności układu krążenia.
Zagadnienie śmierci mózgu:
• śmierć pnia mózgu: o śródmózgowie, most, rdzeń o siateczkowy układ stymulujący • śmierć kory mózgu: o poznawanie o ruchy dowolne o odczuwanie • śmierć całego mózgu: o półkule mózgowe i pień mózgu o zmiany rozsiane
Świadomość
prawdopodobnie zjawisko to stwarzane jest przez jednocześnie różne części mózgu, nie jest to do końca poznane
Definicja śmierci
• nieodwracalne ustanie czynności mózgu, samodzielnych czynności krążenia, oddychania, jest to proces
śmierć kliniczna
utrata przytomności, krążenia, oddychania, zanik odruchów
śmierć biologiczna
ustanie procesów życiowych we wszystkich komórkach (problem - możliwe powstrzymanie poprzez sztuczne serce, respirator, nawadnianie organizmu, kiedy nie ma innej wyniszczającej choroby)
śmierć mózgowa
ustanie śmierci całego mózgu, brak wszystkich funkcji mózgu stwierdzony przy pomocy testów
śmierć pnia mózgu
zanik czynności pnia mózgu
Kryterium śmierci mózgu - śmierć korowa
nieodwracalne utrata funkcji korowych oznacza utratę świadomości, najważniejszych czynności ludzkiego życia, kryterium nie wdrożone
fakt śmierci mózgowej potwierdza:
o brak reakcji na bodźce
o brak samoistnego lub będącego reakcją na bodźcu ruchu mięśni
o nieobecność samoistnego oddychania
o brak odruchów pnia mózgu i głębokich odruchów ścięgnistych
dla upewnienia się, że stwierdzony stan śmierci mózgowej ma charakter trwały
wykonanie badań elektroencefalograficznych (EEG) oraz powtórne przeprowadzenie wszystkich testów po upływie 24 h. Hipotermia i zatrucie środkami odurzającymi uchylają ważność przedstawionych kryteriów
Rozpoznanie śmierci mózgu składa się z 2 etapów
• Etap I - wysunięcia podejrzenia śmierci pnia mózgu
o należy stwierdzić że:
chory jest w śpiączce;
nie ma własnego oddechu (jest sztucznie wentylowany);
rozpoznano przyczynę śpiączki (należy ustalić, co spowodowało uszkodzenie mózgu);
wykazano strukturalne uszkodzenie mózgu oraz to, że uszkodzenie to jest nieodwracalne i wyczerpano wszystkie możliwości terapeutyczne;
• etap II - postępowanie diagnostyczne jest bardzo szczegółowe. Obejmuje ono 2-krotne wykonanie 3 godzinnych badań stwierdzających:
o nieobecność odruchów pionowych
o bezdech (brak reaktywności układu oddechowego)
o brak reakcji źrenic na światło
o brak odruchu rogówkowego
o brak ruchu gałek ocznych spontanicznych;
o brak reakcji na ból;
o brak odruchów wymiotnych i kaszlowych;
o brak odruchu oczno-mózgowego;
Śmierć mózgowa – dylematy etyczne
- adekwatność nowego kryterium
- względność ustaleń momentu śmierci
- definicja użytkowa – zapotrzebowanie na organy do przeszczepu
- niejednolite stany medyczne w różnych krajach
Eutanacja
• świadome pozbawienie życia osoby nieuleczalnie chorej (uśmiercanie chorego, skrócenie cierpień osoby długotrwale doświadczającej niemożliwego do ustąpienia bólu) i cierpiącej, na jego lub najbliższej rodziny żądanie
Eutanazja – kategorie
• eutanazja dobrowolna
• eutanazja niedobrowolna
• eutanazja wbrew woli
• czynna – działanie powodujące śmierć np. iniekcja trucizny
• bierna – niepodejmowanie czynności mogących zapobiec śmierci np. zaprzestanie leczenia
o środki zwyczajne (proporcjonalne) - terapie, metody leczenia, zabiegi, których zdobycie bądź przeprowadzenie jest współmierne do zamierzonego celu, bez nadmiernych kosztów, które dają rozsądną nadzieję na uzyskanie efektu leczniczego
np. nawadnianie, odżywianie pacjenta
o środki nadzwyczajne (nieproporcjonalne) - terapie, metody leczenia, zabiegi, których zdobycie bądź przeprowadzenie wiąże się z trudnościami, wysokimi nakładami i cierpieniem pacjenta i które nie dają rozsądnej nadziei na uzyskanie efektu leczniczego
np. kolejne operacje pacjenta
Modele etycznego i prawnego opracowania zjawiska eutanazji
• klasyczny oparty na pojęciu zabójstwa z litości
o zalety
jasno stawia je jako zjawisko społecznie niepożądane a prawo karne ją napiętnuje
o wady
niewiele wypadków eutanazji będzie zgłaszanych
państwo nie będzie miało żadnej kontroli nad eutanazją
• holenderski oparty na podjęciu prawa do kontrolowania własnego ciała i momentu śmierci
o zalety
eutanazja zakazana ale prawnie traktowana jako specjalna kategoria czynu,
sprawca zgłaszając się do komisji, unika śledztwa;
kontrola państwa nad problemem;
kontrola standardów, które wykluczają niepożądane zachowania
o wady
równia pochyła: zachęta do rozszerzania regulacji - tolerancji na osoby z depresją oraz dzieci
Zasady opieki paliatywnej opierają się o zasady podstawowej opieki
- godziwe warunki chorowania i umierania
- uwaga personelu zindywidualizowana i ukierunkowana na konkretne potrzeby
- higiena osobista
- uśmierzanie bólu, niewydolności oddechowej i nudności
- uciszanie głodu i pragnienia
- zindywidualizowane potrzeby
opieka paliatywna (osłonowa) jest
całościową czynna opieką nad chorymi, u których choroba nie poddaje się skutecznemu leczeniu przyczynowemu
• charakteryzuje się
o uśmierzaniem bólu i kontrolowanie fizycznych objawów choroby, czy też umierania
o zaspokajanie potrzeb cielesnych, histologicznych, społecznych i duchowych
o poszanowanie autonomii decyzyjnej pacjenta
o obejmuje nie tylko chorego, ale i całe jego otoczenie
Etyczne zasady medycyny paliatywnej
• reguły dające moralną sankcję niepodejmowania lub przerwania leczenia:
o szacunek dla autonomii pacjenta – pacjent ma prawo do powiedzenia „nie” w stosunku do prowadzenia leczenia
o proporcjonalność środków leczenia
o medyczna daremność leczenia
• reguły dające moralną sankcję właściwej opiece paliatywnej:
o opieka podstawowa;
o podwójny skutek;
o towarzyszenie choremu
Zasada medycznej daremności leczenia
- lekarz ma moralny i prawny obowiązek niepodejmowania lub zaprzestania terapii medycyny daremnej.
- Decyzja o niepodejmowaniu i zaprzestaniu terapii należy do lekarza i wynika z oceny szans leczniczych procedury.
- Koszty terapii nigdy nie mogą być parametrem uznania jej za daremną
Terapie uporczywe
- uporczywa = nieuzasadniona = nieproporcjonalna = nieefektywna
- forma aktywności medycznej stosowana w sytuacji kiedy proces chorobowy osiągnął punkt, w którym proponowana interwencja lecznicza przestaje służyć dobru pacjenta
Sedacja terminalna (uspokojenie przedśmiertelne)
- sedacja – leczenie przeciwbólowe odbierające świadomość i skracające życie jako uboczny efekt
- sedacja terminalna – sedacja zazwyczaj nieodwracalna, głęboka (rozległa) zmierzająca do zniesienia świadomości. W medycynie paliatywnej przeprowadzana łącznie z odstawieniem nawadniania i odżywiania i często kojarzona z lekami przeciwbólowymi, także opiatami.
