Hypogonadisme

Question 1

wat doet de androgeenreceptor?

Answer 1

• testosteron oefent functie op target uit via AR = androgeenreceptor
• AR-gen is gelokaliseerd op X
• defecten AR
  –> ondervirilisatie (DSD)
  –> androgeenongevoeligheid (AIS, PAIS, CAG-repeats)

Question 2

welke vormen van hypogonadisme zijn er? en welke behandelingen horen hierbij?

Answer 2

primair: testis
–> TRT = testosteron replacement therapy
(huidgel of injectie)

secundair: hypothalamus of hypofyse
–> testosteron replacement therapy
(huidgel of injectie)
–> bij kinderwens:
pregnyl (LH) met puregon (FSH) of GnRH

late-onset: testis en adipeus weefsel
–> testosteron replacement therapy

Question 3

wat zijn oorzaken van hypogonadisme?

Answer 3

primair: testiculaire dysfunctie
- testiculaire dysgenesie
- Klinefeltersyndroom (XXY)
- cryptorchisme

secundair: hypothalamus of hypofyse
- hypofysetumor
- Kallmannsyndroom (te weinig GnRH)

late-onset: (LOH = late onset hypogonadisme)
- leeftijd
- overgewicht
- comorbiditeit
(vanaf 40 daalt testosteron ieder jaar, pas laat bij meeste gezonde mannen)

Question 4

wat zijn symptomen bij testosterondeficiëntie?

Answer 4

• minder libido
• minder vitaal (energie)
• moeheid
• stemmingsstoornissen
• anemie
• veel later -> erectieklachten
• minder spiermassa
• meer vet
• zwakte
• osteopenie/ osteoporose
• verlies van haargroei

Question 5

welke vormen van testosteron replacement therapie zijn er?

Answer 5

• gel 1 of 2% 50 mg dagelijks op onbehaarde huid
• injectie (Sustanon) 250 mg intramusculair per 3 weken
• gluteale injectie (Nebido) 1000 mg/4 ml per 12 weken
• oraal 40-120 mg dagelijks (Andriol Testocaps)

elk jaar Hb + Ht checken, en na 50 PSA!

= levenslang

Question 6

welke waarden van LH en FSH passen bij de verschillende vormen van hypogonadisme?

Answer 6

primair (bij testis dysfunctie)
= hypergonadotroop hypogonadisme
–> LH en FSH verhoogd, testosteron verlaagd

secundair (bij hypothalamus of hypofyse dysfunctie)
= geisoleerd hypogonadotroop hypogonadisme
–> LH en FSH verlaagd, testosteron verlaagd

Question 7

hoe verschilt de behandeling van hypogonadisme tussen kinderwens en geen kinderwens?

Answer 7

wel kinderwens –> pregnyl (LH) en puregon (FSH)
1 - 1.5 jaar voor optimale sperma

geen kinderwens –> TRT = testosteron replacement therapie (gel of injectie i.m.)

Question 8

wat is de invloed van testosteron op botweefsel?

Answer 8

• hogere lichaamsactiviteit –> meer botaanmaak + meer testosteron WANT minder vetweefsel/ aromatase
• adipositas –> veel oestradiol (bescherming botten tegen osteoporose)
• calcium en vitamine D belangrijk tegen osteoporose
• osteocalcine, testosteron en insuline = positieve invloed
• testosteron injecties geven hogere botmineraaldichtheid

Question 9

welke aandoeningen veroorzaken secundaire osteoporose?

Answer 9

• hypogonadisme
• anti-epileptica
• hyperparathyreoïdie
• DMI
• pernicieuze anemie
• gastrectomie

Question 10

wat is PMDS

Answer 10

persistent mullerian duct syndrome

• mullerse gangen niet in regressie na week 10 foetale ontwikkeling
• testis blijven opgehangen aan lig. latum en verbonden met tubae
• mobiliteit mullerse resten bepalen positie testes

Question 11

wat is een testicular germ cell tumor? (TGCT)

Answer 11

testiculaire kiemceltumor (TGCT) is een vorm van kanker die ontstaat uit de kiemcellen van de testikels en kan zowel goedaardig als kwaadaardig zijn
- meest voorkomende tumor bij blanke mannen 20-40
- vanuit gondadocyt

Question 12

wat is de primaire behandeling van TGCT?
wanneer kan je chemoT/ radioT gebruiken bij een TGCT?
en wanneer RPLND?

Answer 12

radicale inguinale orchiectomie (verwijdering teelbal)

• radiotherapie –> alleen bij seminoma
• chemotherapie –> metastasen op CT of stijgende markers
• RPLND = retroperitoneal lymphnode dissection –> lymfeklier metastasen persisteren na chemo
  (altijd semencryopreservatio voor orchiedectomie)

Question 13

wat is het metastase-risico bij TGCT?

Answer 13

• 75% is klinisch stadium 1
  –> occulte metastasen (niet gedetecteerd)
• 30% non-seminoom, 20% seminoom
• adjuvante chemotherapie, lage dosis (1 x BEP)
• 20-30% is klinisch stadium 2>
  –> hoge dosis chemotherapie (3 x BEP)

(pas RPLND als lymfekliermetastasen persisteren na chemo)

Question 14

wat zijn risicofactoren voor een TGCT?

Answer 14

• erfelijk: vader broer
• contralateraal germ cell tumor (verzamelnaam voor kiemceltumoren)
• cryptochidism (niet ingedaalde ballen)
• testis atrofie
• infertiliteit
• geografie
• afkomst (alleen blank)