Functionele urologie

Question 1

welke klachten behoren tot functionele urologie?

Answer 1

• overactieve blaas
• incontinentie
• urineretentie
• blaas- en bekkenpijn

Question 2

welke vormen van incontinentie zijn er?

Answer 2

• overactieve blaas (met (urge) of zonder incontinentie)
  probleem = blaas
• stressincontinentie (SUI)
  probleem = blaasafsluitmechanisme
• gemengde incontinentie
  SUI + OAB wet
  SUI + OAB dry
• overloopincontinentie
  probleem = blaasontlediging
• continue incontinentie
  probleem = anatomie

Question 3

welke klachten passen bij een overactieve blaas?

Answer 3

• plotselinge verhoogde aandrang (urgency)
• moeite met uitstellen en ophouden
• incontinentie bij aandrang (= urge-incontinentie)
• verhoogde frequentie per 24 uur
• kleine porties
• nycturie (2>)

Question 4

wat is urge-incontinentie?

Answer 4

incontinentie bij aandrang

Question 5

wat zijn oorzaken van een overactieve blaas?

Answer 5

• idiopathisch (meestal bij veroudering)
• neurogeen (schade zenuwstelsel)
• blaasinfectie
• blaaskanker
• blaassteen

Question 6

wat is de behandeling van overactieve blaasklachten?

Answer 6

• afhankelijk van oorzaak
• behandelen of uitsluiten infectie/ kanker/ steen

idiopathisch:
1. lifestyle-interventie (afvallen, minder drinken, fysio)
2. medicatie (anticholinergica, betamimetica)
3. minimaal invasief (botox, neuromodulatie)
4. invasief (blaasaugmentatie, urostoma)

neurogeen:
1. lifestyle-interventie (en fysio) (mislukt meestal)
2. medicatie (anticholinergica, betamimetica)
3. minimaal invasief (botox)
4. invasief (blaasaugmentatie, urostoma)

Question 7

waarom geen neuromodulatie bij neurogene aandoeningen?

Answer 7

• zenuwstelsel werkt niet goed
• aandoening is progressief

Question 8

welke neurogene oorzaken voor overactieve blaas zijn er?

Answer 8

• MS
• dwarslaesie
• MMC
• Parkinson

Question 9

welke klachten horen bij stressincontinentie?

Answer 9

• verlies bij inspanning (buikdrukverhoging)
• weinig nycturie of incontinentie in de nacht

(inspanning = hoesten, niezen, lopen, tillen)

Question 10

waarom geen OAB behandeling bij gemengde incontinentie? (SUI + OAB)

Answer 10

behandeling OAB leidt tot meer verlies
(want minder aandrang, meer uitstellen en grotere blaasinhoud)

Question 11

wat zijn oorzaken van stressincontinentie? (vrouwen OF mannen)

Answer 11

vrouwen:
- niet-neurogeen (door bevalling via vagina)
- morbide obesitas
- iatrogeen (door medisch handelen)
- zelden neurogeen (schade ruggenmerg of trauma)

mannen:
- niet-neurogeen (prostaatoperaties, soms na TUR prostaat door BPH)
- zelden neurogeen (schade ruggenmerg of trauma)

Question 12

wat is de behandeling van stressincontinentie?

Answer 12

niet-neurogeen:
1. bekkenfysiotherapie (man: condoomkatheter)
2. minimaal invasief
3. invasief

neurogeen:
- bekkenfysiotherapie niet effectief (man: condoomkatheter)
- invasief (chirurgie)

Question 13

welke minimaal invasieve en chirurgische mogelijkheden zijn er bij stressincontinentie?

Answer 13

niet-neurogeen, minimaal invasief:
- vrouw:
* synthetische midurethrale tape
* burch colposuspensie
* bulkinjectie urethra
- man:
* ballontherapie
* synthetische sling
* kunstsluitspier

niet-neurogeen, invasief:
* fasciesling
* urostoma

neurogeen, invasief:
- vrouw:
* fasciesling
- man:
* ballontherapie
* kunstsluitspier

Question 14

wat zijn klachten bij urineretentie?

Answer 14

• zwakke urinestraal
• recidiverende ongecompliceerde blaasinfecties
• gecompliceerde urineweginfecties (met koorts, delier)
• stressincontinentie door overloop
• continu aandrang: kleine hoeveelheden urine
• nierfunctieverslechtering
• zwelling onderbuik

Question 15

wat zijn oorzaken van urineretentie?

Answer 15

blaasspier en blaassensatie (functioneren niet goed)
- niet-neurogeen
* idiopathisch
* post-operatief overrekte blaas
* divertikels
- neurogeen:
* schade zenuwstelsel (bv. conus-cauda)

urethra (niet goed doorgankelijk)
- strictuur (soms na tape voor SUI)
- vergrote prostaat (BPH)
- tumor

sluitspier (opent niet goed)
- idiopathisch
- neurogeen (dyssynergie tussen blaas en sluitspier)

Question 16

wat zijn behandelingen voor urineretentie?

Answer 16

acuut:
- drainage via CIC
- verblijfskatheter (TUC of SPC)

blijvend:
* anatomisch:
- vrouw: klieven tape, dilatatie strictuur
- man: TUR prostaat bij BPH, urethrotomie, urethraplastiek bij strictuur

• idiopathisch: CIC gevolgd door
• vrouw: sacrale neuromodulatie
• man: desobstructie (en evt. sacrale neuromodulatie)
• neurogeen: CIC

Question 17

welke klachten hebben vrouwen bij blaaspijn?

Answer 17

• pijnlijke aandrang met verhoogde mictiefrequentie
• pijn achter schaambeen, (urethra en vagina)
• blaas legen vermindert tijdelijk pijn
• vaak plassen van kleine beetjes
• jarenlang al klachten

Question 18

welke klachten hebben mannen bij perineale pijn?

Answer 18

• continue pijn perineaal, toenemend tijdens en na orgasme
• uitstraling naar scrotum, liezen en bovenbenen
• blaas legen heeft geen effect op pijn
• soms verhoogde mictiefrequentie

Question 19

welke oorzaken hebben blaas- of perineale pijn?

Answer 19

vrouw:
- meestal idiopathisch (blaaspijnsyndroom)
- na recidiverende blaasinfecties
- na uitwendige bestraling
- uitsluiten maligniteit bij snel ontstaan
- uitsluiten blaasinfectie en endometriose

man:
- meestal idiopathisch: (CPPS = chronic pelvic pain syndrome)
- 30-50 jaar

Question 20

welke behandelingen zijn er voor blaas- of perineale pijn?

Answer 20

• behandelen of uitsluiten infectie, kanker, stugge blaas, OAB
• lasertherapie blaasulcus (tijdelijk)
• pijnstilling (gewenning, pijnteam)
• hoge mictiefrequentie (>8x/dag, <150 ml) –> sacrale neuromodulatie
• blaasspoelingen bij blaaspijn
• urostoma bij blaaspijn

man: tamsulosine met bekkenfysiotherapie

Question 21

welke aspecten zijn van belang bij diagnostiek van functionele urologische problemen?

Answer 21

• hoofd- en bijklachten
• sinds wanneer
• mictiefrequentie overdag/ nacht
• incontinentie overdag/ nacht
• behandelingen
• infecties
• hematurie
• defecatie
• intimiteit
• VG, roken, alcohol, werk, lengte, gewicht

Question 22

welke aspecten zijn van belang bij LO bij functionele urologische problemen?

Answer 22

• vaginaal toucher (prolaps, hoesten)
• rectaal toucher

Question 23

welke aanvullende diagnostiek is mogelijk bij functionele urologische problemen?

Answer 23

• blaasdagboek 2-3 dagen (tijd, volume, gewicht)
• urinesediment
• flowmetrie en residu na mictie
• cystoscopie
• UDO (VUDO bij neurogeen, divertikel, reflux of fistel)
• X-RUG bij verdenking urethrastrictuur
• TRUS bij verdenking prostaatvergroting
• lab: PSA (prostaat), serumkreatinine (nier)

Question 24

wat is een blaasdagboek?

Answer 24

noteren van:
- frequentie overdag en nacht
- functionele (max) inhoud
- output 24 uur
- urineproductie overdag en nacht

Question 25

wat is flowmetrie?

Answer 25

• bij >150 ml urine
• belangrijk: meten residu in blaas
• slechte straal = moeite met urineren
• OAB = moeite met ophouden

Question 26

zijn urologische aandoeningen vaak chronisch? en bij welke leeftijd?

Answer 26

ja, en bij oudere leeftijd