Functionele urologie Flashcards
welke klachten behoren tot functionele urologie?
- overactieve blaas
- incontinentie
- urineretentie
- blaas- en bekkenpijn
welke vormen van incontinentie zijn er?
- overactieve blaas (met (urge) of zonder incontinentie)
probleem = blaas - stressincontinentie (SUI)
probleem = blaasafsluitmechanisme - gemengde incontinentie
SUI + OAB wet
SUI + OAB dry - overloopincontinentie
probleem = blaasontlediging - continue incontinentie
probleem = anatomie
welke klachten passen bij een overactieve blaas?
- plotselinge verhoogde aandrang (urgency)
- moeite met uitstellen en ophouden
- incontinentie bij aandrang (= urge-incontinentie)
- verhoogde frequentie per 24 uur
- kleine porties
- nycturie (2>)
wat is urge-incontinentie?
incontinentie bij aandrang
wat zijn oorzaken van een overactieve blaas?
- idiopathisch (meestal bij veroudering)
- neurogeen (schade zenuwstelsel)
- blaasinfectie
- blaaskanker
- blaassteen
wat is de behandeling van overactieve blaasklachten?
- afhankelijk van oorzaak
- behandelen of uitsluiten infectie/ kanker/ steen
idiopathisch:
1. lifestyle-interventie (afvallen, minder drinken, fysio)
2. medicatie (anticholinergica, betamimetica)
3. minimaal invasief (botox, neuromodulatie)
4. invasief (blaasaugmentatie, urostoma)
neurogeen:
1. lifestyle-interventie (en fysio) (mislukt meestal)
2. medicatie (anticholinergica, betamimetica)
3. minimaal invasief (botox)
4. invasief (blaasaugmentatie, urostoma)
waarom geen neuromodulatie bij neurogene aandoeningen?
- zenuwstelsel werkt niet goed
- aandoening is progressief
welke neurogene oorzaken voor overactieve blaas zijn er?
- MS
- dwarslaesie
- MMC
- Parkinson
welke klachten horen bij stressincontinentie?
- verlies bij inspanning (buikdrukverhoging)
- weinig nycturie of incontinentie in de nacht
(inspanning = hoesten, niezen, lopen, tillen)
waarom geen OAB behandeling bij gemengde incontinentie? (SUI + OAB)
behandeling OAB leidt tot meer verlies
(want minder aandrang, meer uitstellen en grotere blaasinhoud)
wat zijn oorzaken van stressincontinentie? (vrouwen OF mannen)
vrouwen:
- niet-neurogeen (door bevalling via vagina)
- morbide obesitas
- iatrogeen (door medisch handelen)
- zelden neurogeen (schade ruggenmerg of trauma)
mannen:
- niet-neurogeen (prostaatoperaties, soms na TUR prostaat door BPH)
- zelden neurogeen (schade ruggenmerg of trauma)
wat is de behandeling van stressincontinentie?
niet-neurogeen:
1. bekkenfysiotherapie (man: condoomkatheter)
2. minimaal invasief
3. invasief
neurogeen:
- bekkenfysiotherapie niet effectief (man: condoomkatheter)
- invasief (chirurgie)
welke minimaal invasieve en chirurgische mogelijkheden zijn er bij stressincontinentie?
niet-neurogeen, minimaal invasief:
- vrouw:
* synthetische midurethrale tape
* burch colposuspensie
* bulkinjectie urethra
- man:
* ballontherapie
* synthetische sling
* kunstsluitspier
niet-neurogeen, invasief:
* fasciesling
* urostoma
neurogeen, invasief:
- vrouw:
* fasciesling
- man:
* ballontherapie
* kunstsluitspier
wat zijn klachten bij urineretentie?
- zwakke urinestraal
- recidiverende ongecompliceerde blaasinfecties
- gecompliceerde urineweginfecties (met koorts, delier)
- stressincontinentie door overloop
- continu aandrang: kleine hoeveelheden urine
- nierfunctieverslechtering
- zwelling onderbuik
wat zijn oorzaken van urineretentie?
blaasspier en blaassensatie (functioneren niet goed)
- niet-neurogeen
* idiopathisch
* post-operatief overrekte blaas
* divertikels
- neurogeen:
* schade zenuwstelsel (bv. conus-cauda)
urethra (niet goed doorgankelijk)
- strictuur (soms na tape voor SUI)
- vergrote prostaat (BPH)
- tumor
sluitspier (opent niet goed)
- idiopathisch
- neurogeen (dyssynergie tussen blaas en sluitspier)
wat zijn behandelingen voor urineretentie?
acuut:
- drainage via CIC
- verblijfskatheter (TUC of SPC)
blijvend:
* anatomisch:
- vrouw: klieven tape, dilatatie strictuur
- man: TUR prostaat bij BPH, urethrotomie, urethraplastiek bij strictuur
- idiopathisch: CIC gevolgd door
- vrouw: sacrale neuromodulatie
- man: desobstructie (en evt. sacrale neuromodulatie)
- neurogeen: CIC
welke klachten hebben vrouwen bij blaaspijn?
- pijnlijke aandrang met verhoogde mictiefrequentie
- pijn achter schaambeen, (urethra en vagina)
- blaas legen vermindert tijdelijk pijn
- vaak plassen van kleine beetjes
- jarenlang al klachten
welke klachten hebben mannen bij perineale pijn?
- continue pijn perineaal, toenemend tijdens en na orgasme
- uitstraling naar scrotum, liezen en bovenbenen
- blaas legen heeft geen effect op pijn
- soms verhoogde mictiefrequentie
welke oorzaken hebben blaas- of perineale pijn?
vrouw:
- meestal idiopathisch (blaaspijnsyndroom)
- na recidiverende blaasinfecties
- na uitwendige bestraling
- uitsluiten maligniteit bij snel ontstaan
- uitsluiten blaasinfectie en endometriose
man:
- meestal idiopathisch: (CPPS = chronic pelvic pain syndrome)
- 30-50 jaar
welke behandelingen zijn er voor blaas- of perineale pijn?
- behandelen of uitsluiten infectie, kanker, stugge blaas, OAB
- lasertherapie blaasulcus (tijdelijk)
- pijnstilling (gewenning, pijnteam)
- hoge mictiefrequentie (>8x/dag, <150 ml) –> sacrale neuromodulatie
- blaasspoelingen bij blaaspijn
- urostoma bij blaaspijn
man: tamsulosine met bekkenfysiotherapie
welke aspecten zijn van belang bij diagnostiek van functionele urologische problemen?
- hoofd- en bijklachten
- sinds wanneer
- mictiefrequentie overdag/ nacht
- incontinentie overdag/ nacht
- behandelingen
- infecties
- hematurie
- defecatie
- intimiteit
- VG, roken, alcohol, werk, lengte, gewicht
welke aspecten zijn van belang bij LO bij functionele urologische problemen?
- vaginaal toucher (prolaps, hoesten)
- rectaal toucher
welke aanvullende diagnostiek is mogelijk bij functionele urologische problemen?
- blaasdagboek 2-3 dagen (tijd, volume, gewicht)
- urinesediment
- flowmetrie en residu na mictie
- cystoscopie
- UDO (VUDO bij neurogeen, divertikel, reflux of fistel)
- X-RUG bij verdenking urethrastrictuur
- TRUS bij verdenking prostaatvergroting
- lab: PSA (prostaat), serumkreatinine (nier)
wat is een blaasdagboek?
noteren van:
- frequentie overdag en nacht
- functionele (max) inhoud
- output 24 uur
- urineproductie overdag en nacht
