Hoorcollege 7 Flashcards
Levensstressor
Een onadaptieve activatie van de stressrespons wat resulteert in verschillende gezondheidsveranderingen
Situationele stereotype
Mate waarin verschillende situaties verschillende patronen van biologische responsies oproepen
Response stereotype
Individuele stressrespons op dezelfde situatie
Top 5 levensstressoren
1) Dood van geliefde
2) Scheiding
3) Verhuizing
4) Ernstige ziekte
5) Verlies van baan
Effect van grote levensstressoren op hartziekte
- Grote levensstressoren zijn geassocieerd met het krijgen van een hartstilstand tot 6 maanden na het incident.
- Hoe meer grote stressoren zijn mee gemaakt, hoe groter kans op hartstilstand.
- Als het hart- en vaatstelsel al beschadigd is, grotere kans dat een event een hartinfarct triggert.
Werkgerelateerde stress
Reactie die mensen kunnen hebben wanneer ze tegenover werkeisen en druk staan die niet overeen komen met hun kennis en vermogen.
Wanneer werkstress erger?
- Weinig steun van collega’s en supervisor
- Weinig controle werkproces
Uitdaging
Wanneer jou iets meer wordt gevraagd dan je kunt, en je kunt er van leren
Druk
Wanneer jou veel meer wordt gevraagd dan je kunt.
4 aspecten van minder kans op werk stress
- Eisen en druk gelijk aan kennis en vermogen (beetje uitdaging)
- Controle hebben over werk, eigen inbreng
- Steun ontvangen van collega’s en supervisors
- Mee doen in het maken van beslissingen
Aspecten van werkgerelateerde stress
- Fysieke factoren (geluid, hitte, trillingen)
- Psychologische en sociale factoren (blootstelling menselijk lijden)
- Management factoren (onduidelijke rollen, slechte communicatie)
Michigan Stress Model
Persoonlijkheid, perceptie, situatie en sociale steun bepalen de uitkomsten van stress.
Demand-Control-Support Model
Karasek 1979
Probeert inzicht te geven van het onstaan van werkgerelateerde stress door de volgende aspecten:
- Beroepsmatige eisen
- Beslissingsvrijheid, controle
- Sociale steun, van werkgever, collega of omgeving
Demand-Control-Support Model
Low Job Strain
Hoge controle, lage eisen
Demand-Control-Support Model
Active
Hoge controle, hoge eisen
Plezier bij je werk, doordat je eigen invulling hebt en uitdagend is
Demand-Control-Support Model
Passive
Lage controle, lage eisen
Werk is saai en niet uitdagend
Demand-Control-Support Model
High Job Strain
Lage controle, hoge eisen
Demand-Control- Support Model
Gevaarlijk werk voor gezondheid door hoge mate stress
Hoge eisen, lage controle, lage steun
Demand-Control-Support Model
Gezond werk
Hoge controle, lage/hoge eisen, hoge steun
Extra stressoren op werk
- Person-omgeving misfit
- Shift work: wisseling in ochtend of avond werk
- Verandering werkzaamheden
- Effort-reward discrepantie
- Onduidelijke rollen
- Onzekerheid toekomst
Effort reward discrepantie
Te weinig salaris voor het werk wat je doet
Manifestatie van werkgerelateerde stress
Hoe uit werkgerelateerde stress zich
- Emotionele manifestatie: angst, depressie, gevoel hulpeloosheid
- Cognitieve manifestatie: concentratieproblemen, moeite met leren, moeite beslissingen maken, moeite creatief zijn
- Fysiologische manifestatie: hoge bloeddruk, toename hartritme
Mogelijke mechanismen werkstress en hartziekte
Gedragsfactoren –> meer eten –> overgewicht –> hartziekte
Gebruik van alcohol en drugs
Geactiveerde stressrespons –> verhoogd cortisol
Kanker en werkstress
Werkstress veroorzaakt kanker niet direct. Wel een bijdrage aan stress gerelateerd gedrag dat geassocieerd is met kanker. (Roken, drinken)
Burn out
Fysieke of mentale instorting door overwerken of stress
Hoogste prevalentie burn out?
25-35 (bewijzen naar werkgever)
55-65 (kans om baan te verliezen)
Risico groepen werk gerelateerde stress
- Jongeren
- Alleenstaande ouders
- Oudere werknemers
- Invalide mensen
- Hoge blootstelling aan omgevingsstress
Voorkomen werk gerelateerde stress
- Andere werkdruk en werkplaats
- Ander werkschema
- Betere en duidelijkere baan toekomst
- Betere sociale omgeving
- Duidelijk aangeven wat baan/rol is van werknemer
Karoshi
Japans gezegde wat inhoudt dat mensen overlijden aan hartaanvallen of beroertes door te lange werkdagen.
Verlies van geliefde en gezondheid?
Het ervaren van verlies van iemand en de rouw daarom heen is geassocieerd met verhoogd risico op hartincidenten
Toegenomen incidentie van …… na plotselinge dood van geliefde
- Depressieve episodes
- Paniek stoornis
- PTSD
Studie van Mereish
Onderzoek naar seksuele minderheid en het ervaren van stress.
Conclusie:
Distale en proximale stressoren zorgen ervoor dat men zich eenzamer gaat voelen waardoor men zich gaat isoleren omdat ze het gevoel hebben geen sociale steun te ervaren.
Het gevoel van eenzaamheid heeft een groot effect op mentale problemen
Groepen met verhoogde kans op sociale isolatie
- Ouderen
- Minderheden
- Mensen met handicap
- Jonge mensen (door social media)
Partners van patiënten met een chronische hartziekte
De impact van het event komt bij de partner harder en later aan, daardoor kunnen de psychische klachten naderhand even groot, of zelfs groter worden dan dat van de patiënt.
