Hoorcollege 5 Flashcards
Hypostress
Geen stress ervaren, dit is niet goed want je gaat je vervelen
Stress als predictor
Voorspeller, naarmate je meer stress hebt, heb je meer negatieve uitkomsten (gezondheid)
Stress als mediator
Stress beïnvloedt de relatie tussen gezondheid en een andere variabele
Moderator
De relatie tussen stress en gezondheid wordt beïnvloedt door leefstijl
ICD
Waakt over het hartritme tijdens hartritme stoornissen. Wanneer het hartritme afwijkend is, komt er een schokje waardoor het ritme wordt hersteld.
Arrhytmia
Ritmestoornissen, is gerelateerd aan angst.
Hoe hoger de angstniveaus, hoe meer risico op ritme stoornissen
Model van Poznyak et al.
Stress wordt beschouwd als leefstijlfactor. Stress beïnvloedt niet direct de gezondheid, maar via een gedragsmatige route. Stress kan zorgen voor bepaalde gedragingen die bij kunnen dragen aan de progressie en ontstaan van hartziekten.
Activatie sympathisch zenuwstelsel
Bloeddruk omhoog, kan zorgen voor schade aan aders
Hypertensie
Hoge bloeddruk.
Arteriële stijfheid –> hoge bloeddruk –> dik linker ventrikel –> hartspier heeft meer bloed nodig dan geleverd kan worden
Atherosclerose
Schade aan slagaders –> ontstekingsreactie –> glucose en vet bouwen plaque op in scheurtjes –> ontsteking –> atherosclerotische plaque –> scheur van deze plaque –> propje door het lichaam –> hart/hersen infarct
Tachycardia
Hele hoge hartslag
Hartfibrillatie
HPA axis opwinding tijdens stress –> glycogeen niveaus stijgen –> blokkeert communicatie myocardiale cellen –> verstoring elektronische communicatie –> geleiding niet meer goed –> hart trillen ipv kloppen
Gedragsmatige risico’s voor plaque
- Slecht dieet/ ongezond eten
- Roken
- Fysieke inactiviteit
Arrhythmia
Ritmestoornissen waarbij het hart heel groot wordt in angstige situatie
Takotsubo
Ziekte van de hartspier, waarbij linker kamer niet meer goed pompt. Dit kan optreden door langdurige hevige emotionele stress.
Angine pectoris
Pijn op de borst door vasoconstrictie (vernauwen slagaders)
Aneurisme
Uitstulping van de aderen door verzwakking van de aderwand door hoge bloeddruk
Myocardiale ischemie
Hartinfarct, verloopt door een proces van jarenlange atherosclerose
Individuele verschillen in stress en hart
- Gender
- Algemene cardiovasculaire gezondheid (mensen met reeds beschadigde hart- en vaatstelsel zijn gevoeliger voor stress)
- Persoonlijkheid (Type D)
Diabetes
Stoornis in de insuline aanmaak of de werking van insuline in het bloed, waardoor de regeling van glucose kunstmatig gedaan moet worden.
Hypoglycemie
Te weinig glucose
Symptomen hypoglycemie
- Zweten
- Bleek worden
- Prikkelbaarheid
- Honger
- Duizeligheid
- Vermoeidheid
Hyperglycemie
Te veel glucose
Symptomen hyperglycemie
- Droge mond
- Toename dorst
- Zwakte
- Hoofdpijn
- Wazig zicht
- Vaak plassen
Diabetes type 1
Auto-immuunziekte waarbij cellen in de alvleesklier, die verantwoordelijk zijn voor de insuline aanmaak, aangevallen worden
Diabetes type 1 kenmerken
- Vaak aangeboren, jeugdige diabetes (voor 20 jaar diagnostiseren)
- Lichaam maakt heel weinig tot geen insuline meer aan
- Niet genoeg insuline in bloed om glucose op te slaan
Insuline
Hormoon wat we nodig hebben om suikers uit het bloed op te slaan in celen die het nodig hebben.
Effecten te weinig insuline
Cellen kunnen geen suikers meer opnemen, dan gaan ze verhongeren en afsterven.
- Orgaanfalen
- Atheroslerose
- Blindheid
- Problemen herstel wondjes
Factoren die invloed hebben op de insuline niveaus van diabetes type 1
- Tijd van de dag
- Dieet
- Beweging
- Stress
Diabetes Type 1 en stress
- Stress kan krijgen vergroten
- Stress kan ontwikkeling versnellen
- Stress kan type 1 problemen veroorzaken
- Glucocorticoïden zorgen dat cellen minder gevoelig worden voor insuline
Diabetes Type 2
- Volwassenheid, vaak bij mensen met overgewicht.
- Insulineresistentie
- Er is wel insuline aanwezig!
Insulineresistentie
Cellen zijn niet meer gevoelig voor insuline, er is minder opslag van glucose in die vetcellen
Oorzaak type 2 diabetes
- Inactiviteit
- Te veel vet
- Genetische ooraken
- Omgeving (etniciteit)
Diabetes Type 2 en stress
- Stress zorgt voor meer glucose en vet in bloedsomloop. Hierdoor meer kans op plaque
- Stress kan insulineresistentie versterken, type 2 slaat om naar type 1
Zwangerschapsdiabetes
Kan ontstaan bij vrouwen tijdens de zwangerschap die een ongezonde levensstijl hebben. Gaat meestal weg na zwangerschap.
Sprake van insulineresistentie
Metabool syndroom
- Grote buikomtrek
- Hoge bloeddruk
- Te veel bloedvetten
- Te laag HDL - cholesterol
- Verhoogde bloedsuikerspiegel of diabetes type 2
- Verhoogde glucoseniveaus
- Insulineresistentie
Het geeft een verhoogd risico op hart- en vaatziekten.
Gut-brain axis
Er is een connectie tussen hersenen en darmen. (Darmen zijn gevoeligste orgaan voor stress)
Stress en vertering voedsel
Bij stress stopt de vertering van je voedsel, doordat er geen bloed meer naar maag en darmen gaat.
Prikkelbare darm syndroom (IBS)
Functionele gastro-intestinale aandoening waarbij het functioneren van de darmen niet optimaal is. Stress zorgt voor samentrekken darm (=spastische darm).
Immuunsysteem
Wordt aangestuurd door het autonome zenuwstelsel, wat beïnvloedt wordt door stress
Functie immuunsysteem
Lichaam beschermen tegen pathogenen zoals virussen, bacteriën, schimmels en parasieten
Stress en immuunsysteem
Rust –> immuunsysteem 100%
Begin stressor –> immuunsysteem omhoog, voorbereiden op trauma en schade
Stress neemt af –> glucocorticoïden zorgen voor afname immuun functioneren
Hierdoor kan het zijn dat je ziek wordt na een stressvolle periode.
Geen stress en auto immuunziekte
Wanneer je geen stress ervaart, zullen er minder glucocorticoïden aanwezig zijn, waardoor het immuun functioneren altijd hoog zou blijven, wat kan resulteren in een auto immuunziekte.
Chronische stress en imuunsysteem
Hoge glucosespiegels in het bloed –> receptoren worden ongevoelig –> meer glucocorticoïden nodig om herstelfase te starten –> geen adequate herstelfase –> ziekte (auto immuun)
Sociale steun en levensverwachting
Hoe minder sociale relaties een persoon heeft, hoe korter de levensverwachting
Stress en kanker
- Gedragsmatige factoren - roken, ongezonde voeding
- Verloop van de ziekte - glucocorticoïden associeert met tumorgroei
- Onderdrukking immuunsysteem, minder killer cells
