Hoorcollege 3 Flashcards
Biologische perspectief
Focust op de activatie van fysiologische systemen
Psychofysiologie
De studie van de interacties tussen lichaam en geest
3 manieren van biologische assessment
- Stresshormonen
- Cardiovasculaire activiteit
- Huidgeleiding
Tijdlijn van stress
- Rust baseline (normaal meting in rust)
- Stressful event (reactie op stress)
- Recovery (herstel van stress)
SAM
Binnen een seconde
Prefrontale cortex beslist bedreiging –> hypothalamus activeert autonome zenuwstelsel –> sympathisch zenuwstelsel aan –> signaal naar bijnieren –> bijleren maken (nor) adrenaline
Invloed (nor) adrenaline op fight flight
Toename in: hartslag, bloeddruk, ademhaling, zweetproductie
Afname in: verteringsstelsel, speekselproductie, grootte bloedvaten
HPA-as
Ongeveer 20 min
Prefrontale cortex beslist bedreiging –> hypothalamus produceert CRH –> signaal hypofyse –> hypofyse produceert ACTH –> activeert bijnieren die cortisol afgeven in bloed –> onderdrukking immuunsysteem
Cortisol
Een van de bekendste stresshormonen, enige die iets kan zeggen over HPA as door metingen
4 metingen van cortisol
- Plasma
- Urine
- Speeksel
- Haar en nagels
Plasma meten cortisol
+ Kan door middel van bloedsamples
- Lastig te realiseren
- Naald kan voor stress reactie zorgen
Urine meten cortisol
+ Kan longitudinale data geven
+ Gemiddelde levels gedurende de dag
- Niet bruikbaar voor acute metingen
- Traag, niet precies
Speeksel meten cortisol
+ Goedkoper
+ Geen stressvolle invasie
+ Geen medisch personeel aanwezig
+ Meer acuut en tijd gedefinieerd
- Stress zorgt voor afname speekselproductie
Haar en nagels meting cortisol
+ Lange termijn impact van stress (1 maand is 1 cm)
- Geen acute metingen
Voordelen cortisol onderzoek
+ Enige manier HPA as onderzoeken
+ Info over stress en immuunsysteem
+ Makkelijk vanuit huis
Nadelen cortisol onderzoek
- Kleinere verandering in HPA as bij stress dan bij SAM
- Niet iedereen heeft verhoogde cortisol na stress
- Sterk beïnvloed door slaap/ waak cyclus, voedsel en menstruatie
- Minstens 20 min wachten
- Mannen standaard hogere cortisol waardes
Cardiovasculaire reactiviteit
Hoe sterk cardiovasculaire systeem reageert op stress, betrekking op parasympatisch en sympathische zenuwstelsel
Meten cardiovasculaire reactiviteit
- Elektrocardiogram (ECG)
- Bloeddruk
Wat geeft ECG weer
- Hartslag (HR)
- Hartslagvariabiliteit (HRV)
PQRST complex
P = atria trekt samen, stuurt bloed naar ventrikels
QRS = samentrekken ventrikels, pompen bloed uit hart
T = ontspannen ventrikels
Hartslag
Samenwerking tussen parasympatische en sympathische zenuwstelsel (BPM)
Hoge hartslag
Bij stress, sympathische dominantie
> 100 bpm
Tachycardia
Hartslag omlaag
Rust, parasympatische dominantie
<60 bpm
Bradycardia
Interbeat interval (IBI) / R-R interval
Tijd/afstand tussen de hartslagen
IBI bij stress
Gaat omlaag, hartslag omhoog dus minder tijd tussen de intervallen
Welke 3 dingen kunnen gebeuren met autonome zenuwstelsel wanneer er stress is?
1) PNS trekt zich terug, SNS blijft hetzelfde
2) PNS blijft net zo actief, SNS stijgt
3) PNS trekt terug, SNS stijgt
Hartslagvariabiliteit
Variatie in hartslagen van slag naar slag, dit is variabel dat is gezond
Vagaal gemedieerde HRV
Variabiliteit in hartritme door veranderingen in activiteit van het parasympatische autonome zenuwstelsel (gestuurd door vaagde zenuw)
RMSSD
- Root mean square
- Meet HRV
- Indicator van parasympatische NS
HRV bij stress
Gaat omlaag, want minder invloed van parasympatische autonome zenuwstelsel
Job-Demand-Control model
Hoge eisen en lage controle op het werk
Effort-Reward-Imbalance
Veel moeite en lage beloning
Het model van Organizational justice
Perceptie van oneerlijk behandeld worden op werk
Respiratory sinus arrhythmia (=RSA)
De variatie van de hartslag door ademhaling
Inademen RSA
Hartslag omhoog - hartslag variabiliteit kleiner
Uitademen RSA
Hartslag omlaag - hartslag variabiliteit groter
Adem inhouden
Hartslag omlaag en erg constant
Stress invloed op hartslag, IBI, vmHRV, RSA
- Hartslag omhoog
- IBI omlaag
- vmHRV laag
- RSA laag
Systolische bloeddruk
Bovendruk, geeft aan hoeveel druk het bloed uitoefent op de wanden van de aderen wanneer het bloed door de aderen stroom (hart klopt)
Diastolische bloeddruk
Onderdruk, geeft aan hoeveel druk het bloed uitoefent op de wanden van de aderen wanneer er geen bloed door de aderen stroom (hart in rusttoestand)
Mean arterial pressure
Systole en diastole bij elkaar en delen door 2
3 verschillende manieren meten bloeddruk?
- Bloeddruk meter (telkens opnieuw aanzetten)
- CNAP (continue metingen)
- Naald
Huidgeleiding
Onze huid is elektrisch geladen, op het moment dat mensen gaan zweten, wordt de geleiding beter. Wordt volledig gestuurd door sympathische zenuwstelsel, wanneer deze geactiveerd is, gaan mensen zweten. Gemeten met BioPac
Electro dermal activity (EDA)
Meting die veel psychofysiologen gebruiken om meer te leren over de relatie tussen psychologie en lichamelijke reacties
Huidgeleiding en stress
Stress, je gaat zweten, minder weerstand, meer geleiding
Skin Conductance Level
Hoe hoger, hoe meer zweet, hoe meer geleiding
Skin Conductance Response
Reacties op stimuli, gemeten in microSiemens
Specifiek –> aanbieden stimuli
Niet specifiek –> wel pieken, maar niet duidelijk daardoor (kunnen gedachtes zijn)
