Hoorcollege 1 Flashcards
Psychologische definitie stress
Stress is een conditie of gevoel die een persoon waarneemt waarvan de persoonlijke en sociale vraag groter is dan de persoon aankan
Stress vroeger
Acute fysieke stress –> aangevallen dier en oorlog
Chronische fysieke stress –> langere tijd voedsel tekort
Stress nu
Psychologische of sociale crisis
Hoe heeft stress invloed op de gezondheid?
Stress –> psychologische problemen –> gezondheid (depressie)
Stress –> psychologische problemen –> gedragscomponenten –> gezondheid (roken)
Gevolgen van stress in de klinische praktijk?
- Verhoogt kans op mentale en fysieke gezondheidsproblemen
- Negatieve invloed op herstel na een ziekte of blessure
- Negatieve invloed op effecten van medische interventies (behandeling minder lang volhouden)
- Negatieve invloed op communicatie patiënt en arts
- Makenvaker gebruik van gezondheidszorg
Homeostase
Ideale status van het lichaam, genoeg zuurstof en goede temperatuur.
Stressor
Alle factoren die de ideale omstandigheden van homeostase verstoren.
Stressreactie
Actie van het lichaam om de homeostase te herstellen
Kenmerken adaptieve stress
- Acuut
- Van korte duur
- Snel herstel
- Bereidt het lichaam voor op gevaar
- Signaleert gevaar
Kenmerken chronische stress
- Chronisch
- Lange duur
- Langzaam herstel (mentale stress)
- Vroeg begin voordat de stressor aanwezig is
- Bereidt het lichaam voor op niks
- Signaleert niks
Positieve consequenties kortdurende stress?
- Verhoogt immuunreactie (voorbereiden verwonding)
- Verbetert mentale en fysieke prestatie (betere concentratie)
- Langzamere progressie van kanker
Positieve consequentie chronische stress?
Onderdrukt symptomen van auto-immuunziekte.
Negatieve consequenties chronische stress op de korte termijn?
- Emotioneel (negatief humeur)
- Cognitief (slechte concentratie en geheugen)
- Gedragsmatig (roken, alcohol)
- Biologisch (slechter immuun en endocriene systeem)
Negatieve consequenties chronische stress op de lange termijn?
Gezondheid: auto-immuunziekte, cardiovasculaire aandoeningen, progressie van kanker, vatbaarder voor virale en bacteriële infecties, slechtere wondgenezing
Charles Darwin
Organismes die zich het best hebben aangepast hebben meeste kans op overleving, capable of adapting
Claude Bernard
Milieu interieur : De innerlijke staat van een organisme moet in balans blijven om je aan te kunnen passen aan de omgeving
Walter B. Cannon
Fight or Flight response: manier om te verklaren hoe organismen om kunnen gaan met stress
Autonome zenuwstelsel
Bestaat uit sympathisch en parasympatisch.
Sympatisch –> geactiveerd bij fight of flight. Verhoogde bloeddruk, hartslag en meer zuurstof.
Parasympatisch –> verantwoordelijk voor rust, herstel van het lichaam. Ontspanning, honger, hartslag laag.
SAM systeem
- Snelle systeem
- Neurotransmitters
- Korte afstanden
HPA-as
- Na SAM systeem
- Werkt met hormonen
- Cortisol belangrijkste hormoon
SAM systeem hormonen
- Epinefrine/ adrenaline
- Norepinephrine/ noradrenaline
HPA-as hormonen
- Glucocorticoïden: cortisol
- Steroïde: oestrogeen en testosteron
Hoe werkt de HPA - as?
- CRH komt vrij
- CRH stimuleert de hypofyse om ACTH af te geven
- Dit stimuleert de bijnier om cortisol aan te maken
Glucagon
Door alvleesklier. Energie en mobilisatie. Zorgt ervoor dat de energie in de cellen wordt vrijgemaakt.
Prolactine
Door hypofyse. Onderdrukt voortplantingsdrang, seksdrive.
Vasopressine
Door hypofyse. Verhoogd de bloeddruk, waardoor je hartslag omhoog gaat en je lichaam actief wordt.
Endorfine
Door hypofyse + brein. Verminderd de pijnervaring, natuurlijke pijnstiller.
Welke hormonen onderdruk tijdens stress?
- Reproductieve hormonen (oestrogeen en testosteron)
- Groeihormonen (insuline)
Hans Selye
Voegde glucocorticoïdes (cortisol) toe aan stress respons. Vond dat elke stressvolle situatie schade toebracht aan het lichaam, maakt niet uit of het distress of eustress is.
Zei dat stress puur fysiologische reactie is.
General Adaptive Syndrome (GAS)
- Alarmfase
- Acute respons
- SAM systeem
- Adrenaline boost - Weerstandsfase
- Lijkt alsof je goed met stress omgaat, is niet zo
- HPA-as –> cortisol
- Vechten tegen de stress - Uitputtingsfase
- Chronische verhoging van cortisol
- Strijd tegen stress opgeven
- Schade aan lichaam (immuunsysteem en nieren)
Symptomen verschillende fases GAS
- Alarmfase
- Energie - Weerstandsfase
- Prikkelbaarheid
- Frustratie
- Selchte concentratie
- Niet lekker in je vel - Uitputtingsfase
- Vermoeidheid
- Burn out
- Angstig/ depressief
Reactiviteitshypothese
Kort voor de stressor bereid je lichaam zich voor. Na de stressor verdwijnt de respons.
Niet de realiteit!
Prolonged Activation Model
Psychologen zijn het hier mee eens.
- Stressor kan alleen gezondheid beïnvloeden als het langdurig is
Schadelijk als:
- Lang van te voren aanwezig
- Lange hersteltijd
- Buiten proportie
Michigan Stress Model
Sluit aan bij het prolonged activation model. Veel verschillende factoren zijn betrokken:
Persoonlijkheid, sociale steun, appraisal.
Conclusie van psychologen over stress:
- Stressrespons is niet puur fysiologisch
- Niet iedereen ervaart hetzelfde
- Verschillen tussen en binnen personen
Meten van stress gaat op basis van 4 fases:
- Resting ground phase (meten zonder stress)
- Spanningsfase (opbouwing)
- Responsfase
- Herstelfase
Factoren die individuele verschillen in stress veroorzaken:
- Stressperceptie
- Verwerken
- Beoordeling
- Coping
- Genetische opmaak
- Situationele verschillen
Flight or Fight
- Meer mannelijk
- Meer agressief
- Sympatisch en glucocorticoïden
- Acute overlevingsstrategie
Tend and Befriend
- Meer vrouwelijk
- Sociale verbondenheid
- Zorgen voor elkaar
- Lange termijn
- Oxytocine (binding)
Aandoeningen waarbij stressrespons niet adequaat is:
- Niet in staat om stressrespons aan te zetten: geen angst bij situaties waar nodig (roekeloos gedrag)
- Niet in staat om stressrespons uit te zetten: PTSS
- Niet in staat om op gepaste momenten aan of uit te zetten (soms random stress, soms geen stress wanneer nodig)
The dichotomy Model
Wanneer we stress ervaren kunne we het beoordelen als een bedreiging of uitdaging.
Bedreiging dichotomy model
Emotionelere reactie –> angst, paniek –> meer stress
Uitdaging dichotomy model
Beetje emotionele respons –> rationale en logische respons met minder stress
Transactioneel stressmodel
- Beoordeling (bedreiging of niet?)
Geen bedreiging –> geen stress - Bedreiging:
Copen –> positieve stress/ uitdaging
Niet copen –> negatieve stress
