Hoorcollege 5 - dyslexie

Question 1

Waarom is schrijven/lezen veel moeilijker dan spreken?

Answer 1

Geschreven taal is een culturele en relatief nieuwe uitvinding, en ons brein is nog niet ontwikkeld om dit natuurlijk te snappen

Question 2

Wat stelt de Neural Recycling Hypothese?

Answer 2

Dat we hersengebieden gebruiken voor andere dingen dan waar ze voor ontwikkeld zijn

Question 3

In welke culturen is er een lagere prevalentie van dyslexie?

Answer 3

In culturen met een orthografisch systeem waarbij symbolen voor hele woorden staan, in plaats van geluiden

Question 4

Welke 4 vaardigheden heb je nodig om te kunnen lezen?

Answer 4

1. Tekens herkennen (visueel)
2. Geluiden herkennen (orthografisch)
3. Lexicon herkennen
4. Semantiek herkennen

Question 5

Wat is de optimal viewing position?

Answer 5

Het stukje van een woord waar je op fixeert om zo veel mogelijk informatie over dat woord te krijgen

Question 6

Hoe bewegen onze ogen tijdens het lezen?

Answer 6

Je springt van woord tot woord via saccades, fixeert op een stukje en gaat soms een stukje terug (regressie)

Question 7

Hoe werkt top-down lezen?

Answer 7

We herkennen features van letters, die neuronen activeren die woorden die we kennen oproepen. Daarom zie je soms spelfouten niet

Question 8

Wat is een grafeem?

Answer 8

Het kleinste deel van een woord wat een geluid representeert

Question 9

Welke 3 stages van lezen zijn er?

Answer 9

1. Logografisch, je herkent visuele cues maar herkent geen neiuwe woorden. Je decodeert niet, maar ziet een woord als een geheel en leert de betekenis van die vormen
2. Alfabetisch, je kunt grafemen met geluiden koppelen en leert dus decoderen
3. Orthografisch, je hoeft niet meer te decoderen, dat gaat automatisch

Question 10

In welke fase van lezen heeft iemand met dyslexie moeite?

Answer 10

Mensen met dyslexie blijven vaak hangen in fase 2, en hebben moeite met het decoderen

Question 11

Welke 2 routes van lezen zijn er?

Answer 11

1. Fonologisch/non-lexical, wanneer je een woord kunt “sounding out” en non woorden kunt lezen
2. Lexicaal, wanneer je woorden meteen herkent en ook onregelmatige (women) snapt

Question 12

Wat is het verschil tussen dyslexie en alexie?

Answer 12

Dyslexie is een ontwikkelingsprobleem, alexie is wanneer het niet in de ontwikkeling is ontstaan maar bijvoorbeeld door een hersentrauma

Question 13

Waarom is dyslexie een “probleem met optimalizatie”?

Answer 13

Omdat een woord handmatig opbreken in geluiden veel langer duurt dan het woord meteen herkennen

Question 14

Wat is het verschil tussen complexity en consistency van een taal?

Question 15

Waarom kun je bij verschillende talen dyslexie herkennen aan andere symptomen?

Answer 15

Soms is het omzetten van spelling naar geluid het moeilijke (tough, through, rough), dan merk je dyslexie aan het hardop lezen
Soms is het omzetten van geluid naar spelling moeilijker (a, au, aux in het Frans), dan merk je het aan spelling

Question 16

Met welke stoornissen heeft dyslexie een hoge comorbiditeit?

Answer 16

ADHD, autisme, dyscalculie, emotionele problemen

Question 17

Wat stelt de phonological deficit hypothesis?

Answer 17

Dyslexie komt door minder goede toegang tot fonologische representatie, geheugen van geluiden, en awareness (wat wordt blaft als je de f weg haalt?)