Hoorcollege 5 - dyslexie Flashcards
Waarom is schrijven/lezen veel moeilijker dan spreken?
Geschreven taal is een culturele en relatief nieuwe uitvinding, en ons brein is nog niet ontwikkeld om dit natuurlijk te snappen
Wat stelt de Neural Recycling Hypothese?
Dat we hersengebieden gebruiken voor andere dingen dan waar ze voor ontwikkeld zijn
In welke culturen is er een lagere prevalentie van dyslexie?
In culturen met een orthografisch systeem waarbij symbolen voor hele woorden staan, in plaats van geluiden
Welke 4 vaardigheden heb je nodig om te kunnen lezen?
- Tekens herkennen (visueel)
- Geluiden herkennen (orthografisch)
- Lexicon herkennen
- Semantiek herkennen
Wat is de optimal viewing position?
Het stukje van een woord waar je op fixeert om zo veel mogelijk informatie over dat woord te krijgen
Hoe bewegen onze ogen tijdens het lezen?
Je springt van woord tot woord via saccades, fixeert op een stukje en gaat soms een stukje terug (regressie)
Hoe werkt top-down lezen?
We herkennen features van letters, die neuronen activeren die woorden die we kennen oproepen. Daarom zie je soms spelfouten niet
Wat is een grafeem?
Het kleinste deel van een woord wat een geluid representeert
Welke 3 stages van lezen zijn er?
- Logografisch, je herkent visuele cues maar herkent geen neiuwe woorden. Je decodeert niet, maar ziet een woord als een geheel en leert de betekenis van die vormen
- Alfabetisch, je kunt grafemen met geluiden koppelen en leert dus decoderen
- Orthografisch, je hoeft niet meer te decoderen, dat gaat automatisch
In welke fase van lezen heeft iemand met dyslexie moeite?
Mensen met dyslexie blijven vaak hangen in fase 2, en hebben moeite met het decoderen
Welke 2 routes van lezen zijn er?
- Fonologisch/non-lexical, wanneer je een woord kunt “sounding out” en non woorden kunt lezen
- Lexicaal, wanneer je woorden meteen herkent en ook onregelmatige (women) snapt
Wat is het verschil tussen dyslexie en alexie?
Dyslexie is een ontwikkelingsprobleem, alexie is wanneer het niet in de ontwikkeling is ontstaan maar bijvoorbeeld door een hersentrauma
Waarom is dyslexie een “probleem met optimalizatie”?
Omdat een woord handmatig opbreken in geluiden veel langer duurt dan het woord meteen herkennen
Wat is het verschil tussen complexity en consistency van een taal?
Waarom kun je bij verschillende talen dyslexie herkennen aan andere symptomen?
Soms is het omzetten van spelling naar geluid het moeilijke (tough, through, rough), dan merk je dyslexie aan het hardop lezen
Soms is het omzetten van geluid naar spelling moeilijker (a, au, aux in het Frans), dan merk je het aan spelling