Hoorcollege 3 Wat verandering in de weg kan zitten Flashcards
De lagen in een persoon. ID geeft gevoel van …
ID testen door …
Psychisch bedreigen is alles wat het …
Kwetsbaarheid is het …
Afweermechanismen dat ID beschermt …
Iedereen heeft een identiteit, dit geeft ons een gevoel van eigenwaarde. Mensen zijn veel op zoek naar zelfbevestiging om hun eigen identiteit te testen, bekrachtigen of bijstellen. Alles wat het gevoel van eigenwaarde kan aantasten vormt een psychische bedreiging. Wanneer je gevoel van eigenwaarde makkelijk onderuit gehaald kan worden, spreken we over kwetsbaarheid.
Bij bedreigingen kan je bij je eigen punt blijven staan en weerstand bieden tegen verandering. Dit is een afweermechanisme dat onze identiteit beschermt.
In de praktijk moet je rekening houden met een veilig klimaat voor de cliënt te creëren, door niet te veroordelen, cliënt macht laten houden over zijn situatie, …
Boiling frog voorbeeld
Boiling frog: kikker is te laat bij geleidelijke verhitting van het water. Hij vat de geleidelijke verhitting niet op. Zo kan een persoon bv. ook te laat zien dat er slecht gedrag in een relatie zit en kan dit uitlopen tot uiteindelijk geweld.
Afweermechanismen (= beschermingsmethoden vanuit het ego(ik))
(2 afweermechanismen per FC)
R en V
Afweermechanismen worden gebruikt om een bedreiging onschadelijk te maken.
1. Rationalisatie
Het bedenken van rationele argumenten om een situatie of beslissing (meestal achteraf) te rechtvaardigen. Zoeken van een excuus om zo een naar gevoel bij zichzelf te vermijden. Een rede bedenken om gedrag te rechtvaardigen. Zo bescherm je je eigen ego / identiteit. Vb. ik heb rijexamen niet gehaald, want andere verkeersgebruikers waren asociaal.
2. Verdringing
Het wegstoppen van bedreigende of negatieve gevoelens, deze niet meer toelaten door ze uit het bewustzijn weg te houden.
Afweermechanismen deel 2
O en A
- Ontkenning
Een bedreigende gebeurtenis, situatie of herinnering wordt actief tegengesproken of genegeerd. –> gaat een stap verder dan verdringing. Een heel ingrijpende situatie niet aanvaarden en ontkennen dat het gebeurt is. Denk aan een oma die nog altijd een tafel voor 2 dekt, terwijl haar partner al overleden is. - Agressie
Het buiten verhouding kwaad worden als het psychische evenwicht wordt bedreigd. –> kan zich richten op degene die het evenwicht verstoort, maar ook op iets of iemand anders. Situaties, vaak waarbij iemand gekwetst wordt, reageren met agressie. Denk aan slechte prestaties en veel stress van school, op deur afreageren.
Afweermechanismen deel 3
V en V
- Verschuiving
Negatieve gevoelens die bij iemand anders tot uiting komen, dan op de persoon waarop het gericht is. Je verschuift het negatieve gevoel van persoon. Denk aan Tom die zijn stress afreageert van organiseren van feest. - Vermijding
Ontlopen van situaties die bedreigend zijn. Dit gebeurt onbewust. Denk aan Sietse die niet naar RR gaat. Dit was een onbewust proces, omdat hij in later gesprek nog liet zien er niks van te weten. Je kan dan zelfs verschijnselen van hoofdpijn enz. krijgen.
Afweermechanismen deel 4
R en P
- Reactieformatie
Een tegenovergestelde reactie teweegbrengen die je niet bedoeld. Denk aan iemand die ‘gereject’ wordt en doet alsof hij/zij dit niet erg vind of totaal onverwacht reageert. Niet geaccepteerd gedrag, gedachten of gevoelens worden vervangen door gedrag, gedachten of gevoelens die hier lijnrecht tegenover staan. - Projectie
De eigen gevoelens toeschrijven op iemand anders.
Afweermechanismen deel 5
R en D
- Regressie
De terugval naar eerder, meestal meer kinderlijk gedrag. Hierdoor hoef je minder of geen verantwoordelijkheid te nemen. Het willen ontlopen van de verantwoordelijkheid. Het niet maken van een keuze is ook een vorm van regressie. Je laat iemand anders de keuze maken, dus leg je ook de verantwoordelijkheid bij iemand anders. - Diskwalificatie
Iemand anders verdacht maken. Meestal gaat het om feedback of kritiek die we niet fijn vinden. Dus gaan we die persoon verbaal diskwalificeren. Je hoeft niet meer over de feedback na te denken, omdat je de persoon uit hebt geschakeld.
Wat zijn afweermechanismen?
Afweermechanismen zijn onbewuste manieren om je identiteit te beschermen. Wordt gebruikt om innerlijke bedreigingen op afstand te houden.
Afweermechanismen zijn geen goede oplossingen voor onze problemen.
- Afweer houdt verandering tegen
- Afweer staat een adequate oplossing in de weg
- Afweer belemmert daadkracht en vreet energie
- Afgeweerde gevoelens zoeken een uitweg (psychosomatische klachten)
Bedreigende info.
Een beetje persoonlijk leed en een overmaat.
Bedreigende info is info die zorgt voor afweer. Denk aan sigarettenpakjes met bedreigende info.
Een beetje persoonlijk leed leidt tot medelijden, denk aan Pia die injectie van 1,9M nodig heeft.
Een overmaat aan persoonlijk leed tot een gevoel van hopeloosheid en afweerreacties.
Ervaringen vormen de persoon.
Eigen interpretatie heeft invloed op …
Ervaringen kunnen verschillende resultaten te weeg brengen.
- Ze kunnen je meer of minder zelfvertrouwen geven.
- Ze kunnen trauma’s opleveren. –> kan psychische pijn veroorzaken.
Eigen interpretatie heeft invloed op onszelf. Als we bv. denken dat we er niet goed uit zien, niemand heeft dit gezegd tegen de persoon. Toch speelt het in de hoofd van de persoon en is het de realiteit voor hem.
Pijnlijke belevenissen die opnieuw opduiken, zorgt opnieuw voor pijn, verdriet en onzekerheid.
Door hetzelfde te voelen als op een traumatisch moment, kan het oude gevoel gerestimuleerd worden.
Eenmalig extreem negatieve gebeurtenissen vs. veelvuldig langdurig negatieve gebeurtenissen
- Eenmalig
- Veelvuldig
Door ervaringen vaker mee te maken gaat het zich verankeren in de verwachtingen en reacties van de persoon. Het gaat er dus niet om of iets daadwerkelijk gebeurt, maar om hoe de persoon dit opvat. Iemand die vaak gepest is zal zich eerder vernederd voelen terwijl dit misschien helemaal niet de intentie was.
Oud zeer is unfinished business of onaffe troep. Allemaal dingen die in de persoon spelen die niet verwerkt zijn.
Hoe raak je negatieve emoties kwijt?
Oud zeer staat verandering in de weg en verandering is nodig om oud zeer op te lossen. Een paradox dus.
Negatieve emoties en nare gevoelens moet je zien kwijt te raken. Dit kan door:
- Uiting
Denk aan schreeuwen, huilen, praten met iemand, …
- Acceptatie van de situatie.
Denk aan “Dat is gebeurd, ik kan er nu niks meer aan doen, en dus ik leg met er het beste nu bij neer”.
Ook tussen mensen kan er oud zeer zijn.
In de praktijk werken met ervaringen van mensen.
- Waarderen, aandacht geven, onbevangen luisteren
- Verkennen en helpen zien, een plek geven
Helpen cliënt inzicht te laten krijgen tot ‘dit of dat is toen geweest, dat deed zeer, maar dat was tóén en dwingt me er nú dus niet toe…’.
Verouderde internalisaties. Normen en het socialisatieproces. Zelfonderdrukking
Gedrag wordt grotendeels gestuurd door normen. Normen zijn gezamenlijke ideeën binnen een groep die aangeven hoe men zich daarin dient te gedragen.
Socialisatieproces: het eigen maken van normen doordat je omgeving het bestaan ervan op een manier duidelijk maakt. Het internaliseren van normen heeft hiermee te maken. Dit is wanneer je normen van buitenaf zo eigen maakt dat je denkt dat ze van jezelf komen en horen.
Wanneer je geïnternaliseerde normen overtreed kunnen er schaamte of schuld gevoelens opkomen.
Denk aan vader die hoge eisen stelt –> wanneer vader er niet is zal de norm nog steeds aanhouden.
Wanneer iemand zich schuldig voelt en zichzelf afkeurt, door bepaalde normen. Dan spreken we over zelfonderdrukking. Dan heeft iemand niet meer door dat hij zijn lot in eigen handen heeft. Een poging tot verandering levert schuld en schaamte op. Zo werken achterhaalde normen verandering tegen.
In praktijk: Herkennen en bespreekbaar maken.
