Hoofdstuk 8

Question 1

Wie wordt als de algemene grondlegger van de gehechtheidstheorie beschouwd?

Answer 1

John Bowlby (1969)

Question 2

Wat zijn de twee bouwstenen van persoonlijkheid?

Answer 2

Temperament & gehechtheid

Question 3

Wat is gehechtheid?

Answer 3

De duurzame affectieve band tussen twee individuen

Question 4

Wat is de ideale situatie als het gaat om gehechtheid?

Answer 4

De verzorger stelt zich op als veilige haven van waaruit het kind de wereld kan ontdekken; er is een goede balans tussen contact zoeken (hechtingsgedrag) en ontdekken (exploratiegedrag).

Question 5

Wat heeft Harlow voor invloed gehad op de gehechtheidsrelatie?

Answer 5

Door zijn experiment met resusaapjes is gebleken dat voeding geen rol speelt in de gehechtheidsrelatie.

Question 6

Wat is de maternal-deprivation hypothese (Bowlby)?

Answer 6

De stelling dat moederliefde van vitaal belang is voor de psychische ontwikkeling van het kind. Het gaat om een warme, intieme en continue relatie. Tegenwoordig gaat men er vanuit dat deze relatie ook met de vader of een andere verzorger kan ontstaan.

Question 7

Wat is hechtingsgedrag?

Answer 7

De genetisch bepaalde neiging tot nabijheid zoeken. Volgens ethologen is dit de basis voor de gehechtheidsontwikkeling.

Question 8

Wat is ethologie?

Answer 8

De gedragsleer die de evolutieleer als uitgangspunt heeft. Gedrag wordt gezien als functie van overleving en voortplanting.

Question 9

Welke overeenkomsten hebben jonge dieren en baby’s die zorggedrag uitlokken?

Answer 9

• typisch uiterlijk: hoog voorhoofd, zachte, ronde gelaatstrekken, geprononceerde wangen
• vroegkinderlijke reacties: glimlachen, brabbelen, uitstrekken van de armen
• huilen: trekt de aandacht en overbrugt afstanden

Question 10

Wat is exploratie?

Answer 10

Het verkennen en onderzoeken van de omgeving. De mate van exploratie is afhankelijk van de aanwezigheid en beschikbaarheid van de hechtingsfiguur. De balans tussen hechtingsgedrag en exploratie is een indicatie voor het verloop van het hechtingsproces.

Question 11

Welke fasen van ontwikkeling van gehechtheid zijn er (Bowlby)?

Answer 11

1. 0-5 maanden: nog niet aanwezig
2. 5-7 maanden: voorkeur voor één of enkele vertrouwde opvoeders
3. 7-12 maanden: sterke voorkeur voor de gehechtheidsfiguur
4. 1-4 jaar: scheidingsangst neemt af
5. vanaf 4 jaar: hechtingsgedrag neemt af

Question 12

Wat zijn de kenmerken van de 1e gehechtsheidsfase (Bowlby)?

Answer 12

• 0-5 maanden

- Wel huilen glimlachen, oogcontact, maar geen verschil tussen vreemd en vertrouwd

Question 13

Wat zijn de kenmerken van de 2e gehechtheidsfase (Bowlby)?

Answer 13

• 5-7 maanden
• Voorkeur voor één/enkele vertrouwde opvoeders
• Deze personen lokken vaker gehechtheidsreachties uit en kunnen het kind beter troosten

Question 14

Wat zijn de kenmerken van de 3e gehechtheidsfase (Bowlby)?

Answer 14

• 7-12 maanden
• Persoonsconcept
• Hechtingsgedrag is gericht op de gehechtheidsfiguur
• Scheidingsangst
• Vreemdenangst

Question 15

Wat is persoonsconcept (3e gehechtheidsfase)?

Answer 15

Een denkschema waarmee het kind in staat is om het bestaan van een persoon te representeren, ook als die persoon niet aanwezig is.

Question 16

Wat zijn de kenmerken van de 4e gehechtheidsfase (Bowlby)?

Answer 16

• 1-4 jaar
• Kan in toenemende mate de behoeften van een ander accepteren
• Behoeftebevrediging uitstellen
• Geen scheidingsangst meer

Question 17

Wat zijn de kenmerken van de 5e gehechtheidsfase (Bowlby)?

Answer 17

• Vanaf 4 jaar
• Hechtingsgedrag neemt geleidelijk af
• Gehechtheidsrelatie wordt abstracter o.b.v wederzijdse affectie, vertrouwen & waardering
• Intern werkmodel

Question 18

Wat is het intern werkmodel (5e gehechtheidsfase)?

Answer 18

Hierin worden de ervaringen met diverse gehechtheidsrelaties vertegenwoordigd en dit bepaalt deels hoe nieuwe relaties in de toekomst worden aangegaan.

Question 19

Wie ontwikkelde de vreemdesituatieprocedure?

Answer 19

Mary Ainsworth

Question 20

Welke gehechtheidstypes zijn er (Ainsworth)?

Answer 20

A-type, B-type, C-type

Question 21

Wat zijn de kenmerken van het A-type (Ainsworth)?

Answer 21

• Onveilig vermijdend gehecht
• 20%
• meer exploratie dan hechtingsgedrag
• zoekt geen toenadering bij terugkeer hechtingsfiguur

Question 22

Wat zijn de kenmerken van het B-type (Ainsworth)?

Answer 22

• 70%
• veilig gehecht
• exploratie en hechtingsgedrag in evenwicht

Question 23

Wat zijn de kenmerken van het C-type (Ainsworth)?

Answer 23

• 10%
• onveilig ambivalent gehecht
• meer hechtingsgedrag dan exploratie
• vastklampen aan, maar tegelijk afwijzen van hechtingsfiguur

Question 24

Wat is de AQS?

Answer 24

De Attachment Q-sort: aan de hand van observaties kunnen kinderen van 1 t/m 5 jaar worden gescoord op een veiligheidscontinuüm

Question 25

Wat is sensitiviteit/responsiviteit?

Answer 25

1. het opmerken van de signalen van het kind door de ouder
2. het juist interpreteren van deze signalen voor de opvoeder
3. het effectief reageren op deze signalen door de opvoeder

Question 26

Wat zijn de kenmerken van het opvoedertype A (Ainsworth)?

Answer 26

Gedrag opvoeder naar het kind is afwijzend en inconsequent. Het kind zoekt daardoor geen toenadering uit angst voor afwijzing.

Question 27

Wat zijn de kenmerken van opvoedertype B (Ainsworth)?

Answer 27

gedrag opvoeder naar het kind is invoelend en consequent sensitief. Na frustratie is het vertrouwen van het kind snel hersteld.

Question 28

Wat zijn de kenmerken van opvoedertype C (Ainsworth)?

Answer 28

gedrag opvoeder naar het kind is grillig en onvoorspelbaar, inconsequent sensitief. Het kind doet heftig beroep op beschikbaarheid ouder.

Question 29

Waardoor wordt sensitiviteit beïnvloed?

Answer 29

Het opvoedingsverleden van de ouder en aangeboren eigenschappen van het kind.

Question 30

Welke werkmodelen zijn er (Main, George & Kaplan)?

Answer 30

• Veilig-autonoom werkmodel
• Onveilig-vermijdend werkmodel
• Onveilig-verstrikt werkmodel
• Onveilig-verwerkt werkmodel

Question 31

Wat is het veilig-autonoom werkmodel?

Answer 31

De volwassene is zich bewust van zijn jeugdervaringen en opvoedingsverleden, maar kan er ook afstand van nemen.

Question 32

Wat is het onveilig-vermijdend werkmodel?

Answer 32

De volwassene beschrijft zijn/haar opvoedingsverleden op een stereotiepe, oppervlakkige wijze.

Question 33

Wat is het onveilig-verstrikt werkmodel?

Answer 33

De volwassene wordt nog steeds mentaal opgeslokt door het opvoedingsverleden.

Question 34

Wat is het onveilig-onverwerkt werkmodel?

Answer 34

De volwassene heeft te maken gehad met een trauma door onverwerkt verlies of meegemaakte mishandeling.

Question 35

Wat zijn risicofactoren van een gehechtheidsrelatie bij aangeboren eigenschappen van het kind?

Answer 35

• Vroeggeboorte/baby met medische zorg
• Zintuiglijke handicaps
• Moeilijk temperament

Question 36

Wat is het voordeel van een netwerk aan gehechtheidsfiguren?

Answer 36

Het kind kan veilig gehecht zijn aan een opa of leidster in het kinderdagverblijf en compenseren voor de onveilige gehechtheidsrelatie aan de ouder.

Question 37

Welke condities bij de kinderopvang kunnen leiden tot een slechte gehechtheidsrelatie?

Answer 37

• lage kwaliteit kinderopvang
• het kind bezoekt meer dan 1 opvangarrangement
• het kind bezoekt de kinderopvang meer dan 10 uur per week

Question 38

Waar hangt het gevaar lopen v/d gehechtheidsrelatie vanaf volgens Goossens?

Answer 38

• Moment dat de ouder het werk hervat

- Arbeidsvreugde v/d ouder

Question 39

Welke kenmerken heeft een goede kinderopvang?

Answer 39

• Kleine leidster-kindratio
• Stabiel personeelsbestand
• Sensitieve PM’ers
• Aangename en stimulerende speel- en leefomgeving
• Adequaat dagprogramma voor het bieden van structuur

Question 40

In welke periode is gehechtheid een stabiele eigenschap?

Answer 40

12 tot 20 maanden

Question 41

Welke verschillen in competentie zien we bij de A-, B- en C-types?

Answer 41

A-type: onvoldoende vertrouwen in de ander
B-type: vertrouwen in de ander en zichzelf
C-type: geen vertrouwen in zichzelf

Question 42

Wat is egoveerkracht?

Answer 42

het vermogen flexibel en vasthoudend te reageren in probleemsituaties

Question 43

Wat is egocontrole?

Answer 43

een goed evenwicht vinden tussen de neiging gevoelens te onderdrukken of direct te uiten.

Question 44

Wat is een reactieve hechtingsstoornis?

Answer 44

Als het de adoptieouders van een emotioneel beschadigd kind niet lukt om een gehechtheidsrelatie op te bouwen. De reacties van het kind zijn grillig en onderling heel verschillend, van argwanend, terughoudend en afwijzend tot uiterst vrij en ongeremd. Zij kunnen slecht met affectie en genegenheid van anderen omgaan.