Hoofdstuk 6

Question 1

Wat is denken?

Answer 1

Denken is een verzamelnaam voor een aantal activiteiten waarvoor we ons verstand moeten gebruiken, zoals redeneren, problemen oplossen, onthouden en herinneren, organiseren, ordenen enz.

Question 2

Welke vier stadia van cognitieve ontwikkeling zijn er (Piaget)?

Answer 2

1. Het sensomotorische stadium (0-2 jaar)
2. Het preoperationele stadium (2-6 jaar)
3. Het concreet operationele stadium (6-12 jaar)
4. Het formeel operationele stadium (12+-jaar)

Question 3

Wat zijn de kenmerken van het sensomotorisch stadium (Piaget)?

Answer 3

• 0-2 jaar
• Van reflex naar reflectie
• Eerste begin van symboolgebruik & probleemoplossend vermogen
• Denken door doen
• Sensomotorisch –> belang van zintuiglijke indrukken & motorische handelingen die in staat stellen om het effect van eigen activiteit op de omgeving te ontdekken en ermee te experimenteren
• Na enkele maanden gaan baby’s handelingen opzettelijk herhalen
• Mentale representaties (1,5 jaar)

Question 4

Wat is een reflex?

Answer 4

Een aangeboren reactie op een specifieke prikkel waarin nauwelijks variatie optreedt.

Question 5

Welke mentale representaties zijn er (sensomotorisch stadium)?

Answer 5

• Taalverwerving: de eerste woorden verwijzen vaak naar een concreet object, handelingen of toestanden
• Fantasiespel
• Indirecte imitatie: het waargenomen gedrag wordt mentaal vastgelegd om later te kunnen reproduceren
• Objectpermanentie

Question 6

Wat is objectpermanentie (sensomotorisch stadium)?

Answer 6

Het besef dat een object/persoon niet ophoudt te bestaan als het niet meer zichtbaar is. Piaget onderzocht dit door voorwerpen te verstoppen en te observeren of het kind naar het verdwenen object op zoek ging.

Question 7

Wat zijn de kenmerken van het preoperationeel stadium (Piaget)?

Answer 7

• 2-6 jaar
• Peuters ontwikkelen eigen fantasiewereld, kleuters delen deze met anderen
• Afnemend egocentrisme
• Centratie
• Conservatie

Question 8

Wat is egocentrisme (preoperationeel stadium)?

Answer 8

Denken vanuit het eigen perspectief. Effectief communiceren wordt hierdoor belemmerd.

Question 9

Wat is centratie (preoperationeel stadium)?

Answer 9

Een kind laat zijn redeneringen en conclusies leiden door het meest opvallende aspect van een probleem. Dat is gebonden aan het hier en nu.

Question 10

Wat is conservatie (preoperationeel stadium)?

Answer 10

Het inzicht dat de hoeveelheid van een bepaalde stof niet verandert als er iets aan de vorm van de stof verandert.

Question 11

Wat zijn kenmerken van het concreet operationeel stadium (Piaget)?

Answer 11

• 6-12 jaar
• Operationeel denken: realistische, concreet voorstelbare situaties
• Mentale operatie/gedachtehandeling: probleemoplossend vermogen neemt toe
• Reversibiliteit
• Organisatie

Question 12

Wat is reversibiliteit (concreet operationeel stadium)?

Answer 12

Een uitgevoerde handeling in gedachten kan teruggedraaid worden naar de oorspronkelijke uitgangssituatie.

Question 13

Wat is organisatie (concreet operationeel stadium)?

Answer 13

Meerdere aspecten van een probleem worden meegenomen en leiden samen tot een slotconclusie.

Question 14

Welke verklaringen kan een kind in het concreet operationeel stadium geven voor conservatie?

Answer 14

• Reversibiliteit: omkeerbaarheid van de handeling
• Compensatie: probleem wordt van meerdere kanten bekeken
• Identificatie

Question 15

Welke kenmerken heeft het formeel operationeel stadium?

Answer 15

• 12+-jaar
• Mentale operatie maakt zich los van de concrete inhoud en kan zich op abstract niveau voltrekken
• Hypothetisch-deductief denken
• Abstractievermogen

Question 16

Wat is hypothetisch-deductief denken (formeel operationeel stadium)?

Answer 16

Probleem oplossen waarbij men alle mogelijke oplossingen inventariseert en vervolgens systematisch toetst

Question 17

Wat zijn de kenmerken van Lev Vygotsky (cognitieve ontwikkeling)?

Answer 17

• 1896-1934
• Cognitieve ontwikkeling is een product van interactie met anderen
• Cultuur is belangrijk
• Zone van naaste ontwikkeling
• Sterke relatie tussen taal en denken
• Innerlijke spraak

Question 18

Wat is de zone van naaste ontwikkeling (Vygotsky)?

Answer 18

Taken die voor een kind te moeilijk zijn om zelfstandig uit te voeren, maar die met hulp of begeleiding van anderen wel lukken. De ‘leraar’ hoeft geen volwassene te zijn, maar iemand die de vaardigheid beter beheerst dan het kind.

Question 19

Wat is de innerlijke spraak (Vygotsky)?

Answer 19

Als kind en volwassene samen aan een taak werken, neemt het kind de verbale instructies van de volwassene over en en maakt zich deze zodanig eigen dat hij later diezelfde aanwijzingen via innerlijke spraak zelfstandig kan toepassen.

Question 20

Wat is het informatieverwerkingsmodel?

Answer 20

Een uitwerking van de mens-computeranalogie. Het loopt volgens drie processen: opnemen, opslaan en terugzoeken. Het bestaat uit het sensorisch register, kortetermijngeheugen en het langetermijngeheugen.

Question 21

Wat is het sensorisch register (informatieverwerkingsmodel)?

Answer 21

Is te vergelijken met een centrale meldkamer en vangt grote hoeveelheden informatie voor zeer korte tijd op. Input afkomstig van zintuigen. Door het filtermechanisme, aandacht, komt een klein deel in het kortetermijngeheugen

Question 22

Wat is het kortetermijngeheugen (informatieverwerkingsmodel)?

Answer 22

Wordt ook wel werkgeheugen genoemd. Kan voor korte tijd een kleine hoeveelheid info opnemen. Bewerking van de informatie is mogelijk.

Question 23

Wat is het langetermijngeheugen (informatieverwerkingsmodel)?

Answer 23

Hier wordt bewerkte informatie opgeslagen. Het kan op een later moment weer teruggehaald worden naar het werkgeheugen en gecombineerd worden met nieuwe informatie uit het sensorisch register.

Question 24

Welke twee beperkingen heeft het kortetermijngeheugen (vooral bij jonge kinderen)?

Answer 24

Het kan een bepaalde hoeveelheid informatie tegelijk opnemen (3-7 units) en het kan informatie slechts beperkte tijd vasthouden.

Question 25

Wat zijn twee aspecten van informatieverwerking?

Answer 25

Aandacht en geheugen

Question 26

Wat is aandacht (informatieverwerking)?

Answer 26

Werkt als een vergrootglas waarmee wordt ingezoomd op een stukje uit de informatiestroom. Jonge kinderen hebben een korte aandachtsboog (snel afgeleid).

Question 27

Wat is geheugen (informatieverwerking)?

Answer 27

Het vermogen informatie op te slaan en dit later weer te reproduceren. Reproduceren is het uit het niets oproepen van informatie. Dit is moeilijker dan herkennen.

Question 28

Waardoor neemt de reproductie van informatie in de basischooljaren toe (informatieverwerking)?

Answer 28

Toename van geheugencapatiteit (KTG), verbetering van geheugenstrategieën (herhaling, categorisering & geheugensteuntjes), vergemakkelijking van het reproductieproces door toename van algemene kennis (waar we meer van weten, onthouden we makkelijker)

Question 29

Wat zijn verwerkingsprocessen (informatieverwerkingssysteem)?

Answer 29

De mechanismen die informatie in de drie geheugenstations bewerken

Question 30

Wat zijn de belangrijkste veranderingsmechanismen in de informatieverwerkingstheorie?

Answer 30

Selectie, strategieën, generalisatie, automatisering

Question 31

Wat is selectie (veranderingsmechanisme informatieverwerkingstheorie)?

Answer 31

De belangrijkste kenmerken van objecten en gebeurtenissen worden herkend en opgeslagen

Question 32

Wat zijn strategieën (veranderingsmechanisme informatieverwerkingstheorie)?

Answer 32

De specifieke wijze waarop een taak of probleem wordt aangepakt. Strategieën kunnen worden aangereikt door instructie, imitatie of ze worden zelf bedacht/ontdekt.

Question 33

Wat is generalisatie (veranderingsmechanisme informatieverwerkingstheorie)?

Answer 33

Het vermogen om een strategie op zoveel mogelijk verschillende problemen toe te passen. Hiervoor is kennis nodig, moeten overeenkomsten worden ontdekt en overbodige stappen worden vermeden.

Question 34

Wat is automatisering (veranderingsmechanisme informatieverwerkingstheorie)?

Answer 34

Oefening baart kunst. Het steeds vlotter en efficiënter laten verlopen van mentale verwerkingsprocessen, die daardoor minder aandacht vragen. Hierin zien we duidelijke verschillen tussen jonge en oudere kinderen.

Question 35

Wat is intelligentie?

Answer 35

Iemands cognitieve capaciteiten

Question 36

Hoe wordt intelligentie vastgesteld bij kinderen?

Answer 36

Door hun prestaties op de intelligentietests met die van leeftijdsgenootjes te vergelijken.

Question 37

Welk IQ heeft ongeveer 70% van de bevolking?

Answer 37

Tussen de 85 en 115.

Question 38

Hoeveel procent van de bevolking heeft een IQ van 130 of hoger (hoogbegaafd)?

Answer 38

2%

Question 39

Waar herken je een hoogbegaafd kind aan?

Answer 39

De snelle verbale ontwikkeling en het vermogen grote hoeveelheden informatie te verwerken. Het is nieuwsgierig en onderzoekend.

Question 40

Welke didactiek is geschikt voor hoogbegaafde kinderen?

Answer 40

Geen routinetaken, maar bedenken op welke manieren je iets kunt oplossen. Minder ‘wat-en-hoe’-vragen, maar meer ‘waarom’-vragen.