Hoofdstuk 22: Probleemoplossing en ontwikkeling van expertise Flashcards
Aanvullen boek
- De è bruggen van Köningsburg
- Euler’s Grafentheorie
- Verandering probleemrepresentatie
Geef de 7 bruggen van Köningsburg
Geef de kenmerken van probleemoplossing
- Goedgedefinieerd vs. slechtgedefinieerd
- Kennisarm vs. kennisrijk
- Doelgerichtheid
- Systeem 2 verwerking
- Geen onmiddelijke oplossing
Leg het kenmerk ‘Goed gedefinieerd vs. slecht gedefinieerd’ van probleemoplossing uit.
Gaat over alle aspecten zoals begintoestand, mogelijke stappen, strategieën en eindtoestand
- Goed gedefinieerde problemen: alle aspecten van het probleem volledig gedefinieerd
- Slecht gedefinieerde problemen: hier zijn aspecten ongedefinieerd
Leg het kenmerk ‘kennisarme vs kennisrijke problemen’ van probleemoplossing uit.
- Kennisarm = geen specifieke achtergrondkennis vragen of wanneer alle relevante kennis onderdeel is van de probleembeschrijving (bv negenstippenprobleem)
- Kennisrijk = enkel opgelost worden wanneer we over relevante kennis beschikken om het probleem op te lossen
=> Kennis arme problemen zijn minder gevoelig voor individuele verschillen in
oplossingsstrategieën ten gevolge van verschillen in achtergrond kennis
Leg het kenmerk ‘Doelgerichtheid’ van probleemoplossing uit.
= specifiek doel voor ogen hebben die je wil bereiken
Leg het kenmerk ‘Betrokkenheid van systeem 2 verwerking’ van probleemoplossing uit.
Processen zorgen ervoor dat automatische oplossingen niet ontoereikend zijn, verworpen
worden ten gunste van een nieuwe strategie
Leg het kenmerk ‘geen onmiddelijke oplossing’ van probleemoplossing uit.
= een probleem is pas een probleem zolang de oplosser niet bekend is met de te volgen strategie
Geef het verschil tussen productief- en reproductief denken.
- Reproductief denken = er wordt gebruik gemaakt van eerdere ervaringen, zonder dat er actief naar de oplossing van een probleem wordt gezocht
- Productief denken = betrekking op innovatieve hersenstructuren van een probleem op zodanige wijze dat de aard van het probleem doorzien kan worden
thorndike
* Puzzelbox: Kunnen dieren productief denken?
* Law of effect
Wat is de Law of effect?
= gedrag dat een prettige uitkomst heeft, een grotere kans om herhaald te worden terwijl gedrag dat een onplezierige uitkomst heeft een minder grote kans heeft om herhaald te worden
Welke probleemoplossingsechnieken/theorieën zijn er?
- Inzicht
- Representationele veranderingstheorie
- Incubatie
- Strategieën voor probleemoplossing
- Probleemoplossing o.b.v. analogieën
- De ontwikkeling van expertise
Wat is inzicht?
= aha-ervaring, een plotseling begrip
Inzicht is vaak het gevolg van een plotselinge herstructurering van een probleem; het is een probleem dat soms vergezeld wordt van een subjectieve aha-ervaring
* Doorzien van het probleem
* Representatieveradering
Duitse gestaltpsychologen
Welke Manieren zijn er om inzicht te onderzoeken?
- Verminkte dambord → men moet een dambord bedekken met dominostenen, zodat iedere dominosteen precies twee vakken bedenkt
- Vervolgens worden er 2 witte vakken van de randen van het bord verwijderd → kan je het dambord nu nog steeds bedeken?
- Om dit op te lossen zal je waarschijnlijk eerst proberen om gewoon dominosteentjes te leggen en zien of het lukt
- Andere strategie: door inzicht kan je zien dat ieder dominosteen 1 zwarte en 1 wit vak bedenkt → om het bord volledig te kunnen bedekken moeten er evenveel zwarte als witte vakken zijn → dit is niet zo => onmogelijk om het probleem op te lossen
- Remote associates test (RAT)
geef de Remote associates test (RAT);
→ drie worden gepresenteerd en men moet het overkoepelend
wordt geven
Leg ‘alles of niets’ uit bij inzicht.
Het vinden van een oplossing van een inzicht probleem gaat vaak samen met de subjectieve ervaring dat je de oplossing gevonden hebt
Metcalfe en Wiebe
* Subjectieve rapportage: mate van warmte aangeven hoe dicht ze bij de oplossing waren
Smith en Kounios
* Discrete transitie = transitie van een staat van geen oplossing maar wel een oplossing
Geef de neurale basis van inzicht
Kounios & Beeman (2014) (RAT)
Classificatie van problemen
* Inzicht/niet inzicht (zelfrapportage
Rechterhemisfeer → plotselinge toename in activatie op het moment dat je inzicht hebt
* Integratie van verre en zwakke associaties
* Anterieure cingulate gyrus
o Conflict resolutie
o Doorbreken mindset
Geef de aspecten van Inzicht en ervaring.
- Functionele gefixeerdheid
- Einstellung
- Mentale set
Wat is Functionele gefixeerdheid?
voorbeelden van voorwerpen en taken maar ook om te overwinnen (functievrije beschrijving geven en voorwerpen expliciet op functionaliteit beoordelen).
Proefpersonen die een object geschikt achtten voor de eerste taak, waren minder goed in staat om een tweede gebruiksmogelijkheid voor dit object aan te duiden. Dit komt doordat we ons richting op de meer typerende gebruiksmogelijkheden van de vorm, de grootte, de materialen en ook de klassieke gebruiksmogelijkheden die we door ervaring kennen. Kan ook komen door een hoge mate van cognitieve controle.
Geef het experiment van Einstellung
proefpersonen die getraind waren op moeilijkere problemen hadden veel meer moeite
om de juiste oplossing te vinden. Er was invloed van eerdere strategieën.
Wat betekent Mentale set?
wordt gevormd door het persisteren in een oplossingsstrategie die eerder werkte, maar dit niet meer adequaat is voor het huidige probleem.
Geef de Representationele veranderingstheorie van Olhson (1992)
Kern is dat we vaak in een impasse terechtkomen bij het oplossen van een probleem omdat we het op de verkeerde manier representeren. Er is een noodzaak om impasse te doorbreken door drie verschillende mechanismen
- Constraint relaxation = verlagen van beperkingen die we onszelf opleggen
- Hercodering = een deel van de probleemrepresentatie opnieuw interpreteren
- Elaboratie = nieuwe informatie toevoegen aan representatie van het probleem
De mate van waargenomen vooruitgang bepalen
Leg monitoring van de vooruitgang van McGregor et al (2001) uit.
we gebruiken de mate waarin we voortgang boeken met het vinden van een oplossing
als vuistregel om te signaleren of we in een impasse zijn geraakt of niet 9-stippen probleem → mensen zijn vaak niet in staat om dit op te lossen omdat ze ervan uitgaan dat de lijntjes binnen het rooster getekend moeten worden (constraint)
Studie: proefpersonen kregen voorbeelden van mogelijke zetten
* Hoewel het ene voorbeeld kan bijdragen aan het inzicht dat de lijnen zich buiten het rooster kunnen bevinden, Vonden ze dat het voorbeeld rechts effectiever was in het vinden van de oplossing
* Zelfs als ze realiseren dat dit mag lukt het veel mensen niet om tot de juiste oplossing te komen
* Reden? Mensen zoeken naar oplossing waar ze zoveel mogelijke stippen met 1 lijn kunnen verbinden. Dit faalt echter omdat de correcte oplossing een lijn bevat die enkel 2 stippen verbindt
* Het linkse voorbeeld stimuleer proefpersonen veel minder om buiten het rooster te tekenen
Geef de processen betrokken bij representationele veranderingen volgens öllinger et al (2014)
- Aanvankelijke probleemrepresentatie : beschrijving en achtergrondkennis
- Zoeken binnen deze representatie : herhaaldelijk fasen – impassen
- Representatieverandering —> verder zoeken
Geef de evidentie voor het belang van Constraint relaxation door Knoblich et al. (1999)
Het is pas als het inzicht is gekomen dat de snelheid van het oplossen gaat toenemen
Inzicht vs niet inzicht problemen
Luciferproblemen
* Er werd voornamelijk gefixeerd op de waarden, wat impliceert dat de initiële probleemrepresentatie gebaseerd was op het idee dat de waarde veranderd moest worden in plaats van de operatoren
Leg de conlsuie van zoeken na inzicht uit.
- **Na representatieverandering is er niet onmiddellijk een oplossing, we moeten nog steeds verder zoeken **
maar nu binnen de nieuwe probleemrepresentatie - Een van de fundementele bijdrage van öllinger is de notie dat inzichtsporoblemen nog steeds niet onmiddelijk zijn opgelost na een representatieverandering, maar dat er binnen de veranderde representatie verder zoeken nodig is
- Illustratie met negenstippenprobleem, Zoeken na expansie van probleemruimte
Wat is incubatie?
(Wallas (1963)
= tijdelijk loslaten van een probleem
* Dit heeft een positief effect op oplossing -
* De onbewuste mentale processen zouden op de achtergrond blijven doorwerken aan het vinden van een oplossing, terwijl we actief bezig zijn met iets anders.
Het stimuleert het zoeken naar een oplossing ➔ het is vooral voordelig voor creatieve problemen (meerdere oplossingen)
Ook al weten we dat incubatie effectief is, weten we niet precies hoe -
* Zou ervoor voor zorgen dat strategieën die al geprobeerd zijn door de probleemoplosser worden vergeten
Leg de toren van Hanoi uit.
= vijftal schrijven met twee groottes en je mag maar één
schijf per keer veranderen
Geef het Recognition primed decision model van Klein (2008)
→ experts zullen proberen om een situatie te vergelijken met eerder situaties. Wanneer er een match is, zal een eerder gekozen oplossing gebruikt worden
* Resulteer in het ophalen van één oplossing, op basis van patroonherkenning -
* De oplossing wordt in de vorm van een mentale stimulatie toegepast, als het resultaat bevredigend is, wordt de oplossing daadwerkelijk toegepast
Bij onbekende situatie of ongewenst effect zal er een vervolgstap genomen moeten worden, bijvoorbeeld additionele diagnose probleem of overwegen additionele data
* Experts slagen erin om snel een nieuwe situatie te interpreteren als een voorbeeld van een bekend type probleem (maar niet iedereen heeft deze strategie) -
* Model richt zich op beslissingsgedrag experts ( <-> Kahnemans systeem 1 benadering vooral streven naar menselijke fouten te verklaren)
