Hoofdstuk 16: Functies van taal Flashcards
Wat is taal?
- Harley (2014): “Een systeem van symbolen en regels dat ons in staat stelt om te communiceren” : Semantiek & Syntax
- Formele definitie ontnreekt
o Bemoeilijkt taalonderzoek
o Moeilijk om te bepalen aan welke eisen een organisme moet voldoen wil er sprake zijn van volledige taalbeheersing - Speelt rol in
o Communicatie / Denken / opslaan informatie / expressie van emoties
o Imitatie / identificatie met een groep
Leg semantiek en syntax uit.
Semantiek: De betekenis van woorden
Syntax: De regels die de ordening van de woorden bevat
Is taal een unieke menselijke eigenschap?
Noam Chomsky:
o Ja! Aangeboren en uniek menselijk
Evolutionair biologen:
o Nee! Onwaarschijnlijk dat taal “zomaar” ontstaan is
Rudimentaire vormen van taalbegrip bij dieren gevonden
Is taal aangeboren?
Chomsky: Ja!
* Er is sprake van een universele grammatica
* Aangeboren vaardigheid om universele eigenschappen van een taal te verwerken (lexicale categorieën / woordvolgorde / recursie)
Christiansen en Chater (2008): Nee!
* Te veel verschillen tussen talen en talen zijn dynamisch en veranderlijk!
o Te dynamisch voor een aangeboren taalorgaan
* Taal heeft zich aangepast aan menselijke cognitieve vaardigheden
o Flexibel inzetten van cognitieve processen van patroonherkenning
Wat zijn Pidgintalen?
- Nieuwe, primitieve talen die ontstaan wanneer twee of meer groepen mensen die ieder een andere moedertaal hebben worden samengebracht.
- Bickerton (1984): bioprogam-hypothese
o Zelfs zonder blootstelling aan taal in je jeugd ontwikkel je een grammatica
o Evidentie afkomstig van pidgintalen
o Ook evidentie bij gebarentalen - Evidentie voor intrinsieke motivatie om talen te leren
Wat zegt genetisch onderzoek naar taal?
- Gendefecten kunnen taalverwerking beïnvloedden
- FOX2P: Expressie van specifieke hersenfuncties
- Interactie genetic – gedrag is complex: Geen evidentie voor een “taalgen
Beïnvloedt taal ons denken?
- Benjamin Lee Whorf (1956)
o Linguïstische relativiteitstheorie
o Drie varianten - Evidentie afkomstig van categorisatieonderzoek
o Onderscheid van kleuren
Geef de voor- en nadelen van meertaligheid
- Idee lang populair geweest dat meertaligheid cognitieve voordelen biedt:
o Noodzaak tot inhibitie v/d niet actieve taal
bo Switchen tussen verschillende talen - Maar…
o Zeer zwakke theoretische basis.
o Resultaten van tweetaligheidsstudies bijzonder inconsistent
o Switchen tussen talen vereist weinig tot geen inspanning.
Geef de betekenis van taalpsychologie als wetenschappelijke discipline
- Taalpsychologie streeft ernaar te verklaren welke cognitieve functies een rol spelen in het begrip taal
- Taalverwerking niet rechtstreeks te observeren
- proberen taalverwerking te begrijpen door eigenschappen van de taal te manipuleren zodat we het effect van deze manipulaties op ons gedrag kunnen meten
Welke eigenschappen van taal zijn er die woordherkenning beïnvloeden?
Manipulatie van taaleigenschappen
* Woordfrequentie
* Gebruik van homofonen of homografen
* Woorden, non-woorden en pseudowoorden
Geef de betekenis van homofonen en homografen
Homofonen
* twee of meer woorden die zijn opgebouwd uit dezelfde klanken, maar verschillende betekenissen hebben.
* Bv: Licht en ligt
Homografen
* woorden die je hetzelfde schrijft, maar die verschillen in uitspraak en in betekenis
* Bv: Bédelen en bedélen
Geef de betekenis van woorden, non-woorden en pseudowoorden.
Woorden: Betekenisvolle, uitspreekbare reeks letters
Non-woorden: Random reeksen letters die niet uitspreekbaar zijn
Pseudowoorden: Betekenisloze eenheden, die volgens de regels van de desbetreffende taal wel uitgesproken kunnen worden
Welke onderzoeksmethoden zijn er naar taal?
- Woordbenoemingstaken
- Lexiale beslissingstaak
- Priming
Wat zijn woordbenoemingstaken?
Proefpersoon krijgt gedrukt woord gepresenteerd dat zo snel mogelijk benoemd moet worden
Wat zijn lexiale beslissingstaken?
Een persoon krijgt een aantal letterreeksen te zien, meestal op een beeldscherm, die ofwel een woord ofwel een pseudowoord of non-woord zijn. De taak van de deelnemer is om zo snel mogelijk te beslissen of de letterreeks die hij ziet een woord is.
