Hematoloji Flashcards
Trombin zamanının uzadığı durumlar ?
Trombin zamanının uzadığı durumlar
- hipofibrinojemi
- heparin tdv
- kanda finrinojen / fibrin yıkım ürünleri varlığı
- disfibrinojemi
- paraproteinemi
Trombin time ile fibrinojenin fibrine dönüşümü değerlendirilir. Heparine bağlı uzamayı diğer nedenlerden ayırmak için Reptilaz zamanı testi kullanılabilir.
Kanama zamanını uzatanlar
- trombositopeniler
- heredite / akkiz trombosit fonksiyon bzk.
- vWF eksikliği
- afibrinojemi / disfibrinojemi
- vasküler hastalıklar
Lenfadenomegali yapmayan hemtolojik hastalıklar ?
- Bruton agamaglobulinemisi
- Fankoni
- Hairy cell lösemi
- Aplastik anemi
- Miyelofibrozis
Megaloblastoz yapmaksızın makrosito yapan anemiler ?
- aplastik anemi
- hipotiroidi
- myelodisplastik sendrom
- karaciğer hastalığı
- hemolitik anemiler
Bazofilik noktalanma ?
Bazofilik nok. : eritrosit stoplazmasında düzgün şekilli RNA birikintileri
- Kurşun intoksikasyonu (Cabot halkası)
- Hemoliz (megaloblastik anemi, unstabil hemoglobinopatiler, herediter pirimidin 5’ nükleotidaz eksikliği, sideroblastik anemi)
- Talasemi
- karaciğer yetmezliği
Sideroblastik anemi nedenleri ?
D-ALA sentaz veya ko-enzimi pridoksal fosfat / ferroşelataz eksikliklerine bağlı hücrede demir birikimi
- Alkol
- INH (en sık ilaç)
- kloramfenikol
- MDS (ring sideroblastlı alt tip)
- Romatoid artrit (en sık sistemik hast.)
- kurşun zehirlenmesi
- bakır eksikliği
- hipotermi
Folik asit / Vitamin B12 eksikliği ayrımı ?
Homosistein her ikisinin eksikliğinde de artar
Metil Malonil KoA sadece B12 eksikliğinde artar
B12 eksikliği bulguları ?
5P bulgusu
- papiller atrofi
- pansitopeni
- piramidal tutulum
- periferik nöropati
- posterior kolon tutulumu
B12 eksikliğinin erke dönemde en duyarlı ölçüm yöntemi ?
holo Transkobalamin II seviyesi
holo TC II
G6PD eksikliğinde hemolize yol açan ilaçlar ?
G6PD X’e bağlı kalıtılır (sadece erkekler hasta)
- sulfonamidler (sulfodiyazin, sulfometaksazol)
- fenil hidrazin
- naftalen
- metilen mavisi
- primakin
- anti-malaryal ilaçlar
- K vitamini
Sedimentasyonun artmadığı hastalıklar ?
- orak hücreli anemi
- siroz
- viral hepatit
- polisitemia vera
- ülseratif kolit
Hemoglobin C hastalığı ?
glutamik asit yerine Lizin geçmiştir
Hemoglobin C hastalığı : Glu6Lys
Hemoglobin E hastalığı : Glu26Lys
Coombs ve indirek Coombs testlerinin anlamları ?
Direk Coombs
Eritrosit yüzeyindeki komponentlere karşı …..
( tüm hemolitik anemilerde + )
İndirek Coombs
Dolaşan serbest antikorlara karşı ….
( yenidoğan Rh uyuşmazlığı, yanlış kan transfüzyon )
Sıcak ve Soğuk tip Otoimmün Hemolitik Anemiler ?
Sıcak tip
Rh antijenine karşı IgG tipi antikor, direk coombs (+)
Lysis için kompleman aktivasyonuna gerek yok
KLL, Lenfoma, SLE, kinidin, alfamet, penisilin
Soğuk tip
İ antijenine karşı IgM tipi antikor
Lysis için kompleman gerekli
komplemanlı coombs (+), indirekt coombs (+)
Mikoplazma pnömonisi, infeksiyoz mononükleoz
NOT : Soğuk aglutinin hastalığının akut ve kronik formu vardır
Akut form (poliklonal IgM) : mikoplazma pneumonia, EBV
Kronik form (monoklonal IgM) : B-cell lenfoma, KLL, Waldenström
* İstisnası paroksismal soğuk hemoglobinürisi IgG tipi soğuk antikor
Düşük LAP skoru görülen hastalıklar ?
- KML
- Miyelodisplazi
- Sideroblastik anemi
- ITP
- PNH
- AML
- Kollagen doku hastalıkları
- Siroz
- Konj. Kalp Yetmezliği
- Diyabet
- Gut
- Sarkoidoz
NOT : Polisitemia Vera’da LAP > 100
Plazma hücre diskrazileri ?
- Selim monoklomal gamopati
- Multiple Myeloma
- Primer amiloidoz
- Waldenström makroglobulinemisi
- Ağır zincir hastalığı
Multiple Myelom tedaviye yanıtı izlemede kullanılan teknikler ?
- plazma hücre işaretleme indeksi (en güvenilir)
- M protein
- Beta 2 mikroglobulin
Multiple Myeloma / Waldenström makroglobulinemisi arasındaki farklar ?
_Multiple Myelom _
Ig G yüksek
Litik lezyonlar (+)
Waldenström Makroglobulinemisi
Ig M yüksek
LAP, HSM, Hipervizkosite semptomları
* Nöropati Waldenström MG için tipiktir ve en önemli bulgusudur.
Polisitemia Vera tanı kriterleri ?
Majör
- Eritrosit kitlesi E > 36, K > 32 ml/kg
- PO2 sat > % 92
- Splenomegali
- EPO düşük
Minör
- Trombosit > 400.000
- Lökosit > 12.000 (lenfosit normal iken)
- LAP > 100 veya B12 > 900
Tanı = 1 + 2 + 3 veya 1 + 2 + iki minör
Kurşun zehirlenmesi tedavisinde kullanılan ajanlar ?
( Kurşun PED‘i yerleştirin hastaya )
- edetat kalsiyum disodyum
- penisilamin
- dimerkaprol
Demir şelatörleri ?
- Deferoksamin (IV, SC)
- Deferipron (Oral)
Doğal antikoagulanlar ?
- Protein C - S
- Antitrombin III
- TFPI
- Protein Z
Primer Fibrinolizis / DIC ayrımı ?
Primer fibrinolizis
KC hastalığı ve prostat ca. gibi durumlarda plazminin kontrolsüz aktivasyonu sonucu gelişir.
PT, aPTT normal, hemoliz yok
Euglobin clot lizis time kısalmış (hiperfibrinoliz)
DIC
PT, aPTT (uzun), trombositopeni (+), hemoliz (+)
Euglobin clot lizin time (N)
** Euglobin Clot Lysis time : hastanın plazmasına asit ile müdahale edilir ve bir dizi işlem sonrası Euglobin elde edilir. Euglobin içinde fibrinojen, plazminojen, tPA vardır fakat fibrinoliz inhibitörleri yoktur. Euglobin trombin ile pıhtılaştırılır ve sonra bu pıhtının çözülme zamnı (lysis time) ölçülür, normali 90-240 dk. Kısalmış test zamanı hiperfibrinolitik durumu gösterir. DIC’te özel bir aktivasyon olmadığından ve faktörler tüketiliğinden zaman normaldir.
Multipotent kök hücreyi uyaran faktörler ?
( SFT yap, kök hücreleri uyansın )
- Steel factor
- FLT-3 ligand
- Trombopoetin
IL-6 ile ilişkili hastalıklar ?
- Castleman
- Atriyal miksoma
- Multiple myeloma
Pappenheimer ?
Howell - Jolly ?
Bazofilik noktalanma ?
Toksik granulasyon ?
Rulo formasyonu ?
Eritrosit kümelenmesi ?
Döhle cisimciği ?
Heinz cisimciği ?
Pappenheimer (E) : sideroblastik anemi
Howell-Jolly (E) : asplenizm
Bazfilik noktalanma (E) : kurşun z, ağır anemi, B-talasemi, pirimidin 5’nükleotidaz eks.
Toksik granulasyon (N) : bakteriyel infeksiyon
Rulo (E) : multiple myelom
Eritrosit kümesi : soğuk aglutinin varlığı
Döhle (N) : ağır infeksiyon
Heinz (E) : G6PD’deki h.içi Hb çökeltileri
PNH’da eksilen yüzey proteinleri ?
CD 55 (Decay Accelerating Factor)
CD 59 (Membrane Inhibitor of Reactive Lysis)
C8 - Binding Protein
* C8 binding protein eritrosit yüzeyinde bulunur ve C5b9‘un eritrosit yüzeyine bağlanmasını engeller.
** Eculizumab : anti CD 5
Oral demir preparatlarında en iyi emilim ?
Ferröz (+2) sulfat
( parenteral tedavide ferrik “+3” formlar tercih edilir, ferrik hidroxi dextran gibi )
Eritropoez inhibitörleri ?
- interferon-gama (en potent inhibitör)
- IL-1
- TNF-alfa
- interferon-alfa
- interferon-beta
Transkobaamin I - II - III ?
Transkobalamin I : serumdaki taşıyıcı
Transkobalamin II : h.içi ve dokudaki taşıyıcı
Transkobalamin III : KC’den safraya atılım
Schilling testi ?
Eğer kanda yeterli kobalamin var ise işaretli kobalamin 24 saat içinde idrar ile atılacaktır (1.basamak)
IF azalmış (pernisyöz anemi gibi) ise < %8’i atılacaktır, IF verilince durum düzelecektir (2.basamak) tdv IF
Bakteriyel aşırı çoğalma var ise test öncesi 7-10 gün tedavi verilir ve malabsorbsiyon düzelir (3.basamak)
von Willebrand hastalığı tipleri ?
Tip I : (%80) en sık, vWF yapısaıl olarak normal, antijenik aktivitesi azalmış (ristosetin agg -)
Tip II : (%20) miktarı azalmış, ADAMTS-13 ile yıkım vardır
(ristosetin aktivasyon tip IIB ve IINormandia’da +)
Tip IIa : büyük ve orta multidimer yokluğu
Tip IIb : büyük multidimer yokluğu
Tip III : hiç yok (ristosetin -)
Başka bir açıdan (Gökhan)
Tip I –> desmopressin cevabı çok iyidir (tedavide kullanılır)
Tip IIA –> desmopressine cevap zayıftır
Tip IIB –> desmopressin sonrası trombositopeni derinleşir, kontrendikedir
Tip III –> desmopressine cevap vermez, prognozu en kötü tip.
Multiple Myeloma kötü prognostik faktörler ?
- B2 mikroglobulin > 3.5 mg/dL
- kreatinin > 2 mg/dL
- Hgb < 10 g/dL
- Albumin düşüklüğü
Abetalipoproteinemi patofizyolojisi ?
Şilomikronların intestinal epitel hücresinden kan dolaşımına sunumunda gerekli transport protein defekti
- Yağ malabsorbsiyonu ve Vitamin E eksikliği (retinopati, spinoserebellar dejenerasyon)
- Apoprotein B, Trigliserid, Kolesterol seviyeleri düşük
- Eritrositlerde membran lipid problemi (akantoz = burr cell)
- İntestinal bx’de epitel hücrelerinin lipid damlacıkları ile dolu olması
SLE’de görülen anemi tipleri ?
- kronik hastalık anemisi
- pure red cell aplazi
- sıcak otoimn hemolitik anemi
HbA, HbA2ve HbF bileşenleri ?
HbA —> 2 alfa + 2 beta
HbA2 –> 2 alfa + 2 delta
HbF —> 2 alfa + 2 gama
CD 2 ‘nin önemi nedir ?
T lenfositler CD 2 rec. sayesinde rozet formasyonu yapar,
Bu şekilde CD2, B - T lenfosit ayrımında kullanılır.
Orak Hücreli anemide HbF’i artıran ve tedavide kullanılan ilaçlar ?
( 5 Asalı DEHA orağımı düzeltti )
- 5-azacytidine
- decitabine
- eritropoietin
- hydroxyurea
- arginin butirat
AML’li hastalarda KİT endikasyonları nelerdir ?
- AML M7 çocuklar
- ilk remisyon sonrası
- HLA uygun donör mevcutsa
KML hastasında KİT ne zaman tavsiye edilir ?
Teşhisin ilk yılı içerisinde
Akut GVHD gelişme zamanı ve hastalığın tipik bulguları ?
ortalama 19. gün
Eritroderma, kolestatik hepatit, enterit
Fibrinojen’in görevi nedir ?
Gp IIb/IIIb aracılığı ile trombositleri birbirine bağlar
( prim. hemostaz )
Mikroanjiopatik Hemolitik Anemi (MAHA) ile beraberlik gösteren malignite ?
Gastrik adenoca.
** Sferositoz yapanlar : HS, hipofosfatemi, MAHA, otoimmün hemolitik anemi
Meme ca hastasında katepsin d düzeyi neyi gösterir ?
yüksek metastaz riski
Hangi durumlarda ITP tanı ve tedavisinde kemik iliği aspirasyonu mutlaka yapılmalıdır ?
steroid tedavisi planlanmış ise
( lösemiyi dışlamak için )
HbA2‘nin yükseldiği durumlar ?
Normalde insanda HbA (2 alfa + 2 beta) bulunur
Beta zincir defekti olursa bunun yerine diğerleri, örneğin HbA2 (2 alfa + 2 delta) yapılır.
- Beta talasemi
- vit B12 ve folat eksikliğine sekonder megaloblastik anemiler
TRALI nedir ?
TRALI (transfüzyon ilişkili akut akciğer hasarı)
Transfüzyondan 2-4 saat sonra ortaya çıkan akut akciğer ödemi. Eğer fazla mayi yüklenmesi yapılmadı ise bu klinik TRALI’dir.
Kemik iliği bx gerekli olan durumlar ?
- myelofibrozis
- myelofitizi
- hairy cell lösemi
- plazma hücre diskrazileri
- AML M7
Kanama zamanını uzatan hastalıklar ?
- trombositopeniler
- heredite / akkiz trombosit fonksiyon bzk.
- vWF eksikliği
- afibrinojemi / disfibrinojemi
- vasküler hastalıklar
Ristosetin ile agregasyon hangi hastalıklarda görülmez ?
- Bernard Soulier
- vWF eksikliği
Hasta plazmasına normal insan plazması karıştırılınca vWF hastalarında ristosetin yanıtı düzelirken, Bernard Soulier astalarında yanıt düzelmez
(Ristosetin GpIbIX etkileşimi ile çalışır)
D-Dimer arttığı durumlar ?
- venöz tromboz
- akciğer embolisi
- sekonder fibrinoliz
- diğer (majör cerrahi, malign tm, kanama, sepsis)
Kök hücre özellikleri ?
_Kök Hücre Özellikleri : _
- CD 34 (+)
- c-kit (+)
- HLA DR (-)
NOT : CD 34 (+)’liği kök hücrede varken matür hücrelerde CD 13 ve CD 33 (+) liği bulunabilir.
- kromozom - miyeloid lösemi ilişkisi ?
- kromozom uzun kolunda GM-CSF, M-CSF rec, IL-3, IL-4 ve IL-5 kodlayan gen bölgeleri mevcuttur.
Bu bölgedeki delesyonlar (5q-) myeloid lösemiler ile ilişkilidir.
NOT : 5q sendromunda Auer Rod bulunmaz, 5q delesyonu q21-q32 arasındadir
Sideroblastik anemi patogenezi ?
D-ALA sentaz eksikliğinde veya bloke olduğunda eritrosit içinde porfirin kümeleşerek birikir, hem sentezi kilitlenir. Eritroid öncülünde kullanılamayan demir mitokondri çevresinde birikir (pappenheimer) ve sideroblastik anemi gelişir
HEMOGLOBİN
Hem ( 4 porfirin + demir) + Globulin (alfa, beta, gama)
Papenheimer cisimciği = sideroblastik anemi
2,3 DPG hangi yolaktan üretilir ?
Luebering Rapaport yolağı
Masif splenomegali yapan hastalıklar ?
- myeloid metaplazi (myeofibrozis) –> en fazla büyüten hastalık
- Gaucher hastalığı
- lenfoma
- KLL
- Hairy cell lösemi
- sarkoidoz
- KML
- otoimmün hemolitik anemi
- polisitemia vera
- difüz splenik hemangiomatozis
Sferositoz yapan hematolojik hastalıklar ?
Sferositoz = hiperkromi
- herediter sferositoz
- otoimmün hemolitik anemi
- mikroanjiopatik hemolitik anemiler
- hipofosfatemi
H.Sferositoz : ankrin mut. bağlı spektrin defekti
Ağır kemik iliği aplazisi yapabilen ilaçlar ?
Fena KaPaT
- fenilbutazon
- kloramfenikol
- PTU (propil tiyourasil)
- TCA (trisiklik antidepresanlar)
Kİ supresyonu yapmayanlar : Bleomisin, vincristin, L-asparaginaz, Cisplatin (BaVuLCu)
Pansitopenik genç hasta, MCV artmış ?
Aplastik anemi düşün
Haptoglobin artıran / azaltan faktörler ?
İntravasküler ve ekstravasküler hemolizlerde azalır
İnflamasyonda artar
Aşikaar splenomegali + periferik yaymada hedef hücreleri ve eritrositlerde blok benzeri kristaller ?
Hemoglobin C hastalığı
6.aminoasit bölgesinde Glutamik asit yerine Lizin
Orak hücreli anemi elektroforez bulguları ?
Normal : HbA2 + HbA
Orak.H. (taşıyıcı) : HbS %35 + HbA %65
Orah.h. (hasta) : HbS > %85 + HbA yok
(HbA2 ve HbF normal/yok)
Lösemiye en sık dönüşen MDS alt tipi ?
RAEB-II
( 1 veya daha fazla seride tutulum + PY’da blast %10-19 )
* MDS en sık AML M4 (myelomonositik) veM5 (monositik)’e dönüşür.
** AML M4, M5 –> serum ve idrarda lizozim (muramidaz) artışı
*** daha önceki tümör tedavisine sekonder en sık gelişen malignite AML
HSM + Monositoz ?
MDS alt tiplerinden KMML
İyi prognozlu MDS altı tipi ?
5q-
NOT : 5q sendromunda Auer Rod bulunmaz, 5q delesyonu q21-q32 arasındadir
<span>NOT : AML için t (9;11), trizomi 8 ve kromozom 5 ve kromozom 7 anomalileri kötü prognostik.</span>
Lösemik myeloid hücreleri tanımlamada kullanılan en iyi kriter ?
Auer rod
AML en sık alt tipi ve özelliği ?
AML M2 (myeloblastik)
t(8;21) vardır ve iyi prognoz bulgusudur
AML iyi prognoz
- t(8;21) –> M2 myeloblastik
- t(15;17) –> M3 promyelositik(ATRA), t(8;21),
- inv 16 veya t(16;16)–> M4 myelomonositik
AML kötü prognostik faktörler ?
- < 2 yaş, > 60 yaş
- lökosit > 100.000
- kültürde hızlı çoğalan blastlar
- Auer body (-) liği
- LDH yüksekliği
- M0, M5, M6, M7
- sekonder AML
- MDR-1 (multi drug resistance) gen (+)
- t (9; 11), trizomi 8
- 5, 7 kromozom anomalileri (5q- gibi)
Akut lösemi tanısı nasıl koyulur ?
Kİ bx / aspirasyonunda > % 20 blast
MY1 ALL subgrup ?
t (4; 11) ile ilişkiliir
kötü prognozludur
* en kötü prognoz –> ph (+) olanlar t (9; 22)
CALLA ?
Common ALL Antigene, CD 10
erken pre-B ALL markerıdır, iyi prognoz göstergesi
* MY1 ALL ve ph (+)’liği kötü prognoz
Serum ve idrarda lizozim (muramidaz) artışı ?
AML M4, M5
ALL kötü prognostik faktörler ?
- < 1 yaş, > 10 yaş
- erkek cinsiyet
- lökosit > 30.000 (T-ALL’de lökosit artışı kötü değil)
- ph (+) yani t(9;22)
- komplet remisyona ulaşma > 4 hf
- aşikar SSS tutulumu
- mediastinal kitle
* t(4;11) MY-ALL ilişkilidir ve kötü prognozludur
** ALL’nin en sık metastaz yaptığı yer SSS’dir.
Alösemik lösemi ?
periferde blast yok iken pansitopeni gözlenmesi
tanı = Kİ aspirasyonu